Có một điều lưu ý là, món hàu từng là thực phẩm rất đắt đỏ. Trước đây, tín đồ ẩm thực nào cũng mê mẩn món hàu sống ăn với chanh, mù tạt, nhưng không phải ai cũng có điều kiện ăn thoải mái. Sở dĩ vậy vì trước đây hàu chỉ được đánh bắt từ tự nhiên nên rất sạch và ngon.
Ngày nay, hàu đã được nuôi nhiều nên rẻ vô cùng, có nơi chỉ 30-50 ngàn đồng là mua được cả cân. Đồng nghĩa với giá thành đó là chất lượng. Hàu nuôi được cho là bẩn hơn nhiều, không nên ăn sống. Và phân biệt hàu nuôi và hàu tự nhiên là nhiệm vụ bất khả thi.
Ký sinh trùng
Anh Nguyễn Văn Ngọc (Từ Sơn, Bắc Ninh) kể về lần tới quán hải sản ở Quảng Ninh định gọi ăn hàu sống, nhưng mấy anh bạn địa phương nhất quyết không cho ăn, bắt gọi món khác.
Nguyên nhân là do các anh từng xem người ta tách con hàu sống, lấy thịt ra khỏi vỏ đã nhìn thấy bằng mắt thường ở phần nhớt trong vỏ hàu có nhiều ký sinh ngọ nguậy, nghi là ấu trùng sán… khiến mọi người phát hoảng.
Theo các nhà khoa học, thịt hàu sống giàu chất bổ, kích thích tố, giàu kẽm - khoáng chất quan trọng cho việc sản xuất tinh trùng, tăng cường hệ miễn dịch.
Phụ nữ thiếu máu, thiếu sữa ăn hàu cũng rất tốt. Đàn ông coi thịt hàu là thuốc tráng dương, bổ tinh… Trong thịt hàu có nhiều vitamin A, B1, B2, B3, C, D giúp cơ thể đối phó với mệt mỏi, tăng khả năng chống viêm, trao đổi chất. Các acid amin, nguyên tố vi lượng, đặc biệt là đồng, kẽm, magiê, canxi, sắt, magan, phốt pho và iốt, kali, natri… bổ dưỡng rất tốt cho sức khỏe. Những người ăn kiêng có thể thoải mái ăn hàu vì thịt nên rất hợp với người ăn kiêng.
Vậy có hay không chuyện ký sinh trong hàu?
Theo PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện sinh học – công nghệ thực phẩm), hàu và các loài động vật nhuyễn thể (ngao hến, hàu, móng tay, tu hài…) sống vùng đáy, ăn bùn, tảo và phù du nên rất nhiều con có thể nhiễm các loại vi khuẩn, ký sinh trùng, trong đó có thể sán, nhất là với hàu sống ở vùng cửa biển. Ăn hàu sống có khả năng cao bị ngộ độc thực phẩm, nhiễm các loại ký sinh trùng khác.
Nhưng nếu hàu sống ở vùng nước mặn thì không lo, bởi những ký sinh trùng, vi khuẩn đó không sống được ở nước mặn. Mối lo là chúng bị nhiễm kim loại nặng, nếu ăn vào cơ thể người sẽ tích lũy lại, chờ thời cơ thì phát bệnh.
Chọn mua thế nào để ăn sống được?
Hiện có nhiều người lo ngại việc ăn hàu sống có thể có hại vì không đảm bảo vệ sinh. Ông Nguyễn Duy Thịnh cho rằng, hàu ở vùng biển thịt có thể chứa kim loại nặng nhiều, hàu vùng ven biển thì có thể bị vi sinh vật ký sinh. Thịt hàu sống rất ngon và bổ.
Xưa các cụ ăn hàu sống thường mua về thả vào ngâm trong chum nước một thời gian để hàu thải hết chất bẩn ra, rồi mới ăn sống. Như thế thịt hàu mới sạch và ngon, tới mức có thể ăn 3 lần một ngày cũng vẫn thích.
Với hàu ngày nay do môi trường bị ô nhiễm, nếu ăn hàu an toàn cần làm thịt và sơ chế sạch, bóp muối rồi mới ăn. Nhưng như thế thì mất hết chất dinh dưỡng trong hàu, vì thế người ta không thích ăn. Những người sành miệng chỉ thấy ngon khi ăn hàu sống trực tiếp chấm với chanh và mù tạt.
Ông Nguyễn Duy Thình khuyên, với những người thích món hàu sống, nên mua hàu biển về, loại bỏ hết hàu chết, hàu ươn (vì loài nhiễm thể rất dễ bị nhiễm độc), và ngâm trong nước mặn, hoặc nước muối để hàu thải hết chất bẩn, rồi hãy ăn (ở chừng mực nào đó hàu rất tốt để bổ dưỡng sức khỏe).
Hàu vùng cửa biển và hàu ở những khu du lịch, nghỉ mát khi ăn cần cảnh giác, chọn lựa kỹ càng. Thực tế khu vực nghỉ mát và du lịch khó có thể chọn được hàu sống ngon, vì hàng ít nên tâm lý cứ ăn đại, vì vậy tính rủi ro cao.
Khi ăn hàu sống, để không bị đau bụng nên dùng gia vị là mù tạt (trước đây các cụ chỉ chấm muối ớt), ăn sống rất ngon, rất hợp với hải sản, giảm độ tanh và nguy cơ đau bụng. Nhưng mù tạt có thể gây kích thích đường mũi, họng, niêm mạc dạ dày… và cũng không nên ăn quá nhiều.
Hàu có vị tanh, tính mát có thể gây lạnh bụng, tiêu chảy nên những người có tỳ vị yếu, khó tiêu hóa hay đang bị tiêu chảy thì không nên ăn. Các nhà khoa học khuyên người dân nên ăn hàu sau khi được nấu chín, đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
