Không lâu sau khi Nga khai màn chiến dịch quân sự ở Ukraine, người dân các quốc gia Trung Âu và khu vực lân cận (từ Ba Lan đến Bulgaria) đã ùn ùn kéo các văn phòng hộ chiếu - thị thực, đồng thời đổ đầy bình xăng để sẵn sàng rời đi trong thời gian ngắn. Một số người quan tâm đến việc tham gia quân đội, trong khi nhiều người khác sốt sắng đi mua i-ốt vì tin rằng loại dược phẩm này có thể giúp bảo vệ họ khỏi phóng xạ.
Nikolay Kostov - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thuốc Bulgaria cho biết: “Chỉ trong vòng 6 ngày qua, các nhà thuốc ở Bulgaria đã bán ra lượng i-ốt tương đương với lượng i-ốt mà họ thường bán trong khoảng một năm. Một số nhà thuốc đã hết hàng. Chúng tôi đã đặt thêm nhưng tôi sợ rằng sẽ không đủ.”
Tại CH Séc, Miroslava Stenkova - đại diện chuỗi hiệu thuốc Dr. Max cho biết nhu cầu tích trữ i-ốt tăng vọt đã khiến nhiều cơ sở rơi vào tình trạng cháy hàng.
I-ốt (dạng viên hoặc siro) được nhiều người coi là một cách bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh như ung thư tuyến giáp trong trường hợp tiếp xúc với phóng xạ. Hồi năm 2011, chính quyền Nhật Bản từng khuyến cáo người dân xung quanh khu vực nhà máy điện hạt nhân Fukushima (bị hư hại sau thảm hoạ động đất - sóng thần) nên sử dụng i-ốt.
Các quan chức châu Âu đã nhận thấy nhu cầu sử dụng i-ốt tăng vọt, nhưng cảnh báo rằng i-ốt là không cần thiết trong tình hình hiện tại và sẽ không giúp ích gì trong trường hợp xảy ra chiến tranh hạt nhân.
Dana Drabova, người đứng đầu Văn phòng Nhà nước Séc về An toàn Hạt nhân, viết trên Twitter: “Các bạn hỏi rất nhiều về các viên i-ốt để đề phòng phơi nhiễm phóng xạ khi vũ khí hạt nhân được sử dụng. Nhưng chúng về cơ bản là vô dụng."
Tuần trước, mối lo ngại về mức độ phóng xạ đã tăng lên khi lực lượng Nga tuyên bố tiến vào nhà máy hạt nhân Chernobyl, nơi từng xảy ra thảm hoạ hồi năm 1986. Cơ quan giám sát hạt nhân IAEA của Liên Hợp Quốc xác nhận mức độ phóng xạ tại Chernobyl đã tăng lên nhưng vẫn ở mức thấp, không đủ để gây nguy hiểm cho con người.
Theo gdziepolek.pl, một trang web của Ba Lan giúp bệnh nhân tìm thấy hiệu thuốc gần nhất, số lượng nhà thuốc bán i-ốt đã tăng hơn gấp đôi trong thời gian gần đây.
“Dữ liệu trên trang web của chúng tôi cho thấy sự quan tâm đến i-ốt của người dùng đã tăng khoảng 50 lần kể từ ngày 24/2”, Bartlomiej Owczarek, người đồng sáng lập gdziepolek.pl cho biết.
Đổ xô đi gia hạn hộ chiếu
Lo ngại xung đột Nga - Ukraine có thể ảnh hưởng đến các quốc gia lân cận, một số người dân khu vực Trung Âu đã vội vàng tìm đến các văn phòng hộ chiếu - thị thực để đảm bảo họ có được giấy tờ thông hành hợp lệ và có thể rời đi ngay khi cần thiết.
Tình trạng quá tải buộc Bộ Nội vụ Slovakia phải lên tiếng kêu gọi người dân không “dội” đơn thư đến các văn phòng cảnh sát.
Trong khi tại Warszawa (Ba Lan), hàng dài cư dân đã xếp hàng chờ bên ngoài văn phòng hộ chiếu. “Tôi có một cậu con trai không sống ở Liên minh Châu Âu (EU). Tôi cần đi thăm con và tôi sợ rằng sau này sẽ không thể xin được hộ chiếu", Maria, một phụ nữ về hưu nói. “Tất cả những người đang đứng chờ ở đây, họ không hành động theo ý thích, mà bởi họ muốn được đảm bảo an toàn.”
Tại CH Séc, cơ quan chức năng đã tạm dừng việc kiểm tra còi báo động khẩn cấp hằng tháng vào ngày 2/3 để tránh làm cho người dân hoảng sợ.
Cùng lúc đó, một số thanh niên Trung Âu đã cân nhắc việc gia nhập quân đội. Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Mariusz Blaszczak cho biết hơn 2.200 người đã bày tỏ sự quan tâm đến việc gia nhập lực lượng vũ trang, gấp hơn 5 lần con số trong tuần trước.
Tại một đơn vị tuyển quân ở Praha (CH Séc), nhân viên cho biết số người muốn nhập ngũ đã tăng vọt trong thời gian gần đây. Marek Jetmar, một sinh viên tâm lý học 27 tuổi, nói: “Tình hình ở Ukraine cho thấy đây có lẽ là quyết định có ích nhất mà tôi có thể làm cho đất nước của mình."
Ngày 28/2, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu thông báo 3 lực lượng răn đe hạt nhân trên đất liền, trên không và tàu ngầm ở nước này đã bắt đầu bước vào chế độ chờ, sẵn sàng vận hành với nhân lực được tăng cường.
Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại, chính quyền Mỹ vẫn chưa ghi nhận bất kỳ động thái cụ thể nào của lực lượng hạt nhân Nga, bao gồm di chuyển đầu đạn ra khỏi kho chứa hoặc tái bố trí binh sĩ. Tổng thống Joe Biden hồi đầu tuần cũng trấn an người Mỹ rằng họ không cần phải lo lắng về một cuộc chiến tranh hạt nhân.
