Hy vọng của mẹ liệt sỹ
Những ngày qua, nhiều người mẹ 100 tuổi được người thân chở đến Hội trường Trung tâm văn hóa thành phố Hà Tĩnh để làm thủ tục lấy mẫu xét nghiệm ADN với hy vọng tìm hài cốt của con liệt sỹ. Ngồi ở hàng ghế dành cho thân nhân liệt sỹ, đôi mắt mẹ Hoàng Thị Chút (99 tuổi, trú xã Tượng Sơn, thành phố Hà Tĩnh) luôn đẫm lệ nhưng ánh lên hy vọng.
Năm nay, dù đã bước đến tuổi 100, mẹ Chút vẫn rất minh mẫn. Mẹ nói "cố minh mẫn để chờ ngày đón con trở về". Ngày ngày mẹ vẫn cố níu giữ từng mảnh ký ức về chàng trai “hiền lành, khôi ngô, năm nay 75 tuổi nếu còn sống".
Mẹ Chút chậm rãi kể: “Con của mẹ là Nguyễn Viết Trình (SN 1950), hy sinh tại chiến trường Quảng Trị vào năm 1974. Ngày anh nhập ngũ, mẹ thương lắm, nghĩ đi chiến trận rồi về nhưng hơn 50 năm qua, con hy sinh vẫn chưa thể tìm thấy mộ”.
 |
Tổ công tác triển khai lấy mẫu ADN thân nhân của liệt sỹ chưa xác định được danh tính. |
Người mẹ kể lại, năm 1974, sau khi nhập ngũ anh được nghỉ phép và trở về quê thăm gia đình. Thời điểm này anh Trình được gia đình tổ chức đám cưới, kết hôn cùng cô gái làng bên.
Đám cưới lúc đó đơn giản, chỉ vài mâm cơm. Sau đó anh lại tiếp tục ra chiến trận với lời hứa “thắng trận sẽ trở về”. Nhưng khi cưới xong 1 tuần sau, anh hy sinh khi làm nhiệm vụ tại chiến trường Quảng Trị.
Kể từ ngày nhận giấy báo tử, hàng chục năm qua, gia đình nhiều lần vào chiến trường nơi anh hy sinh để tìm kiếm phần mộ, nhưng không có thông tin. Từng tin tức dò hỏi từ đồng đội, đơn vị, song việc tìm kiếm vẫn chưa có kết quả.
Như được tiếp thêm niềm hi vọng, mẹ Chút và người thân trong gia đình vui mừng khi Tổ công tác đề án 06 của tỉnh Hà Tĩnh và các ngành, đơn vị đã hỗ trợ lấy mẫu ADN của mẹ để tìm kiếm hài cốt liệt sỹ Nguyễn Viết Trình. “Hy vọng lần này mẹ sẽ có cơ hội được gặp con trai. Mẹ chờ hơn 50 năm rồi”, mẹ Chút rưng rưng.
Ngồi chờ đợi tới lần gọi tên, mẹ Trương Thị Bẹp (96 tuổi, trú xã Thạch Đài, thành phố Hà Tĩnh), mẹ liệt sỹ Nguyễn Văn Nhị (SN 1954) hồi hộp và lo lắng như lần tiễn con trai ra chiến trường. Đôi bàn tay nhăn nheo, chai sạn đan xiết vào nhau, thi thoảng mẹ đưa lên vuốt đôi mắt ướt nhoè. Mắt mẹ đã mờ theo năm tháng, trí nhớ giảm nhiều nhưng ký ức về con trai vẫn luôn hiện hữu.
 |
Mẹ Trương Thị Bẹp hy vọng lần này sẽ tìm thấy phần mộ của con trai. |
“Con trai tên Nhị hy sinh tại Bến Cát, Bình Dương vào năm 1974. Đến nay, vẫn chưa có thông tin về phần mộ”, mẹ Bẹp chậm rãi nói.
Mẹ có đến 6 người con trai cùng tham gia chiến trường, cống hiến sức trẻ cho Tổ quốc. Nhưng khi đất nước thống nhất, lần lượt 5 người con trở về, còn mỗi anh Nhị. Chỉ đến khi ra xã hỏi thông tin, mẹ Bẹp mới sững sờ khi nhận giấy báo tử con trai đã hy sinh tại chiến trường.
"Nhiều năm qua, cũng tìm kiếm con nhưng không thấy. Hy vọng lần này sẽ có kết quả", mẹ Bẹp chia sẻ.
Cơ hội xác định danh tính liệt sỹ
Hai ngày 24-25/3, Tổ công tác triển khai Đề án 06 phối hợp với Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (Bộ Công an), UBND thành phố Hà Tĩnh và đơn vị liên quan triển khai thu thập mẫu ADN cho thân nhân liệt sỹ chưa xác định được danh tính tại các địa phương thuộc cụm 1 gồm thành phố Hà Tĩnh và các huyện: Cẩm Xuyên, Thạch Hà, Can Lộc ở địa điểm Trung tâm Văn hóa thành phố Hà Tĩnh.
Chương trình này có ý nghĩa đặc biệt, góp phần hoàn thành được tâm nguyện xác định danh tính của các anh hùng liệt sỹ, mang lại niềm an ủi, xoa dịu nỗi đau cho người ở lại. Đây còn là sự tri ân sâu sắc đối với những hy sinh cao cả của các anh hùng liệt sỹ cho nền độc lập, tự do của Tổ quốc.
 |
Cơ quan chức năng thu thập mẫu máu của mẹ liệt sỹ. |
Theo báo cáo của Sở Nội vụ, hiện nay, trên cả nước vẫn còn khoảng 500.000 liệt sỹ chưa xác định danh tính, trong đó 200.000 hài cốt chưa quy tập và 300.000 hài cốt đã an táng nhưng thiếu thông tin. Riêng Hà Tĩnh còn gần 12.000 liệt sỹ vẫn chưa được xác định danh tính.
Ông Đặng Văn Dũng, Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Tĩnh, cho biết, đây là điều trăn trở bao năm nay của các cấp, các ngành, bởi chậm một ngày là không còn cơ hội để giúp các mẹ, các gia đình liệt sỹ xác định được danh tính của các anh hùng liệt sỹ. Lý do là các mẹ đã già yếu, tuổi đời bình quân gần 90 tuổi.
 |
Nhiều mẹ được cán bộ công an hỗ trợ đưa đến điểm thu mẫu ADN. |
"Ngay trong chương trình này, chúng tôi dự kiến sẽ thực hiện lấy mẫu cho 137 mẹ, nhưng rồi ngày hôm qua đã có một mẹ ra đi", ông Đặng Văn Dũng nói.
Theo ông Dũng, việc thu thập mẫu, giám định và tích hợp thông tin ADN thân nhân liệt sỹ trong quá trình xây dựng cơ sở dữ liệu căn cước công dân được xem là giải pháp quan trọng, ứng dụng tiến bộ khoa học để tăng hiệu quả xác định danh tính hài cốt những người đã nằm xuống.
Bộ Công an đang triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu căn cước có tích hợp dữ liệu thông tin ADN và đã đề xuất Chính phủ về chủ trương thực hiện phân tích thông tin ADN cho toàn bộ thân nhân liệt sỹ chưa xác định thông tin nhằm tạo lập kho dữ liệu lớn về ADN của thân nhân phục vụ tìm kiếm thông tin hài cốt liệt sỹ chưa xác định thông tin. Với kho dữ liệu này, việc tìm kiếm và xác minh thân nhân sẽ dễ dàng và chính xác hơn; là cơ hội để gia đình các anh hùng liệt sỹ có thể tìm thấy người thân.
Chương trình lấy mẫu được triển khai theo 2 phương án, đối với các mẹ còn có điều kiện về sức khỏe, có thể đi lại được, chính quyền địa phương, ngành y tế và công an sẽ tổ chức xe đưa đón các mẹ đến điểm tập trung; đối với các mẹ tuổi cao, đi lại khó khăn, Tổ Đề án 06 và đoàn công tác sẽ đến trực tiếp tại nhà các mẹ để lấy mẫu phục vụ công tác giám định ADN.
