Ngày 8/12, tiếp tục Kỳ họp thứ 3, khóa XVI, HĐND thành phố Hà Nội thảo luận tại hội trường về các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng năm 2021 và nhiệm vụ, giải pháp năm 2022.
Theo đại biểu Đàm Văn Huân (tổ đại biểu huyện Gia Lâm), thực hiện đầu tư công trên địa bàn thành phố còn hạn chế do giải phóng mặt bằng (GPMB). Hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang thử nghiệm tách hạng mục GPMB ra khỏi dự án đầu tư, để đẩy nhanh tiến độ.
Lấy ví dụ về dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông cũng như Nhổn - Ga Hà Nội chậm tiến độ do GPMB, đại biểu Đàm Văn Huân đề nghị thành phố cần kiến nghị với Chính phủ để thực hiện thí điểm việc tách hạng mục GPMB riêng với dự án đầu tư để tăng hiệu quả.
Cùng với đó, ông Huân nêu ý kiến thành phố cần công bố sớm giá vật liệu xây dựng, nếu chậm công bố giá vật liệu xây dựng trong tình hình lạm phát hiện nay cũng ảnh hưởng đến tiến độ đầu tư các dự án.
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Bích Thủy (tổ đại biểu quận Cầu Giấy) cũng bày tỏ lo ngại các dự án đầu tư bị chậm tiến độ do GPMB. Bà Thủy cho rằng có cả nguyên nhân một số thủ tục hành chính còn bất cập, vì thế, thành phố cần có đánh giá về việc thích ứng linh hoạt trong công tác cải cách hành chính với tình hình dịch.
Đại biểu Lê Anh Quân, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Gia Lâm cho rằng, cần sớm tách GPMB và đầu tư công thành 2 dự án riêng biệt. Theo ông Quân trong năm 2021, đầu tư công bị chậm do vướng khâu GPMB, đặc biệt là GPMB đối với đất ở. Đại biểu cũng đề nghị đưa hệ số K trong GPMB, đẩy nhanh tiến độ thẩm định giá, để phù hợp với thực tiễn.
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), giải ngân vốn đầu tư công đến ngày 31/10 là hơn 257.387 tỉ đồng, đạt 55,8% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Nguyên nhân cố hữu dẫn đến tình trạng chậm giải ngân là vướng mắc trong GPMB.
Bộ KH&ĐT đang hoàn thiện dự thảo đề án thí điểm tách phần hỗ trợ, bồi thường, tái định cư, GPMB ra khỏi dự án đầu tư, thành một dự án độc lập.
Việc tách GPMB ra khỏi dự án đầu tư được kỳ vọng là giải pháp quan trọng tháo gỡ điểm nghẽn giải ngân vốn đầu tư công, đẩy nhanh tiến độ toàn bộ dự án. Theo con số mà Bộ KH-ĐT đưa ra năm 2020, khoảng 1.900 dự án đầu tư chậm tiến độ, trong đó gần 1.100 dự án gặp vướng mắc do GPMB. Năm 2021, vấn đề GPMB tiếp tục là nguyên nhân gây "tắc" vốn đầu tư công.
Đề án mà Bộ KH&ĐT đang hoàn thiện sẽ cho phép tách riêng GPMB đối với dự án đầu tư công nhóm B, nhóm C khi phê duyệt chủ trương đầu tư dự án tổng thể (bao gồm cả dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài). Việc này tạo điều kiện triển khai GPMB ngay sau khi phê duyệt chủ trương đầu tư đối với các dự án có phạm vi sử dụng đất rõ ràng, rút ngắn thời gian hoàn thiện dự án, giảm chi phí GPMB có thể phát sinh sau khi dự án được phê duyệt chủ trương đầu tư, hạn chế việc điều chỉnh dự án.
Đối với dự án do bộ, cơ quan trung ương quản lý thực hiện trên địa bàn địa phương, HĐND cấp tỉnh quyết định việc bố trí vốn ngân sách địa phương tham gia thực hiện GPMB được tách riêng từ dự án tổng thể, sau khi đã có thống nhất với bộ, cơ quan trung ương.
Cơ quan xây dựng đề án nhấn mạnh việc tách riêng GPMB thành một dự án độc lập sẽ giúp phân định, làm rõ trách nhiệm của từng cấp liên quan trong GPMB, xác định đúng chủ thể liên quan trong việc áp dụng các chế tài xử lý; nâng cao tinh thần trách nhiệm, tính chủ động, linh hoạt của các ngành, các cấp.
Theo Bộ KH&ĐT, việc này áp dụng thí điểm theo cơ chế chọn lựa đối tượng dự án trên cơ sở đánh giá sự cần thiết, tính hiệu quả; không triển khai rộng rãi cho tất cả các dự án. Cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án chịu trách nhiệm về việc tách riêng dự án GPMB, bảo đảm phát huy hiệu quả của chính sách, không để lợi dụng, trục lợi chính sách, gây thất thoát, lãng phí, lợi ích nhóm.
