Bloomberg ngày 4/11 dẫn nguồn tin từ một quan chức cấp cao của Mỹ nói rằng, kế hoạch ký kết tuyên bố chung tại hội nghị đã bị hủy bỏ, thay vào đó chỉ có một thông cáo thể hiện quan điểm của chủ tịch hội nghị được công bố. Washington Post dẫn lời một quan chức giấu tên của Mỹ tháp tùng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter dự hội nghị tại Malaysia xác nhận thông tin trên.
Mỹ và Trung Quốc tham dự hội nghị với tư cách đối tác của ASEAN. Quan chức Mỹ nói rằng, Trung Quốc khăng khăng yêu cầu không đưa vấn đề biển Đông vào tuyên bố chung cuối cùng, trong khi Mỹ cho rằng, thà không có tuyên bố chung còn hơn một tuyên bố chung mà không đề cập biển Đông. Reuters đưa tin, phái đoàn Trung Quốc liên tục vận động các nước ASEAN bỏ qua vấn đề biển Đông, không đề cập vấn đề này trong tuyên bố chung.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter đã có cuộc trao đổi dài 40 phút với người đồng cấp Trung Quốc Thường Vạn Toàn bên lề hội nghị. Hai bên vẫn giữ quan điểm mâu thuẫn về nguyên tắc tự do hàng hải mà Mỹ đề cao, trong khi nhất trí tầm quan trọng của việc đối thoại để tránh những tình huống bất ngờ.
Ông Carter hối thúc Bắc Kinh ngừng quân sự hóa các đảo ở biển Đông. Ông tuyên bố, việc chiến hạm đi gần các đảo nhân tạo là hoạt động thường lệ dựa trên tự do hàng hải theo luật pháp quốc tế. Ông Carter thông báo với ông Thường rằng, Mỹ sẽ tiếp tục các cuộc tuần tra.
Trước cuộc hội đàm Mỹ-Trung, ông Carter có cuộc trao đổi trong một giờ với Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Gen Nakatani. Hai bên khẳng định chống lại sự thay đổi nguyên trạng bằng vũ lực. Ông Carter nói đối thoại với Bắc Kinh cũng quan trọng. Ông Nakatani bày tỏ ủng hộ Mỹ tuần tra ở biển Đông.
Hai bên nhất trí sẽ tập trận chung ở biển Đông, cũng như tăng cường hợp tác với nước ASEAN về an ninh hàng hải. Ông Nakatani giải thích về việc sửa đổi hiến pháp mới đây, cho phép quân đội Nhật Bản mở rộng phạm vi hoạt động và bày tỏ hy vọng tăng cường hợp tác liên minh song phương như một giải pháp ngăn chặn.
Tokyo và Washington đã lập một ủy ban phối hợp lực lượng phòng vệ Nhật Bản và lực lượng tác chiến quân đội Mỹ thời bình cũng như trong các tình huống khẩn cấp.
