Với trên 88% số đại biểu tán thành, chiều 25/11, Quốc hội đã biểu quyết và thông qua dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức.
Người tài ở mỗi ngành đều khác nhau
Báo cáo giải trình, tiếp thu chính sách đối với người có tài năng trong hoạt động công vụ, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, một số ý kiến tán thành trong phạm vi của Luật Cán bộ, công chức chỉ nên quy định khái niệm, khung chế độ, chính sách đối với người có tài năng trong hoạt động công vụ. Một số ý kiến đề nghị quy định trong Luật khái niệm “người có tài năng”, chế độ, chính sách đối với người có tài năng, bao gồm cả chính sách của Nhà nước trong phát hiện, thu hút người có tài năng; quy định người có tài năng là người phải “vừa có đức, vừa có tài”.
Tuy nhiên, ý kiến khác lại đề nghị không định nghĩa về người có tài năng trong Luật vì rất khó có một khái niệm chung, hoàn hảo về “người có tài năng”, “người có tài năng trong hoạt động công vụ”. Có ý kiến đề nghị giao Chính phủ quy định khung chính sách chung về trọng dụng, đãi ngộ người có tài năng trong hoạt động công vụ để làm cơ sở cho địa phương quy định, tránh việc áp dụng Luật một cách tùy tiện.
Theo ông Phúc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với ý kiến của đại biểu Quốc hội, thực tiễn cho thấy khái niệm “người có tài năng” là rất rộng; tương ứng với mỗi ngành, lĩnh vực thì các tiêu chí và yêu cầu đối với người có tài năng là không giống nhau. Do đó, việc xây dựng một khái niệm chung về người có tài năng là khó khả thi. Bên cạnh đó, phạm vi của Luật Cán bộ, công chức chỉ quy định về quản lý, sử dụng, chế độ, chính sách đối với “cán bộ, công chức”, nếu quy định về người có tài năng nói chung là không phù hợp.
Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin phép Quốc hội không đưa định nghĩa về người có tài năng cũng như người có tài năng trong hoạt động công vụ vào dự thảo Luật. Đồng thời, bổ sung, chỉnh lý quy định tại khoản 2 Điều 1 của dự thảo Luật để thể hiện chính sách của Nhà nước trong phát hiện, thu hút, trọng dụng, đãi ngộ người có tài năng; giao Chính phủ quy định khung chính sách trọng dụng, đãi ngộ người có tài năng trong hoạt động công vụ.
Thi tuyển để đảm bảo tính cạnh tranh
Về phương thức tuyển dụng công chức, có ý kiến đề nghị quy định rõ hơn đối tượng nhà khoa học trẻ được ưu tiên trong xét tuyển để bảo đảm tuyển dụng đúng người có tài năng, tạo sự thống nhất trong quá trình tuyển dụng, tránh áp dụng chính sách một cách tùy tiện.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, căn cứ vào Luật Cán bộ, công chức và các luật hiện hành, Chính phủ đã có một số quy định về chính sách thu hút, tạo nguồn cán bộ từ sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ. Trong đó quy định khái niệm nhà khoa học trẻ tài năng, một số điều kiện để cán bộ khoa học, sinh viên tốt nghiệp đại học được thu hút, ưu tiên trong tuyển dụng công chức. Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, xin được chỉnh lý trong dự thảo Luật thành “nhà khoa học trẻ tài năng”, đồng thời giao Chính phủ quy định cụ thể về vấn đề này trong Nghị định để bảo đảm tính khả thi, phù hợp với thực tiễn.
Về ý kiến đề nghị thay đổi phương thức tuyển dụng công chức, không thực hiện thi tuyển để hạn chế phát sinh tiêu cực, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, quy định về thi tuyển công chức đã có trong Luật Cán bộ, công chức hiện hành và thực tế phát huy hiệu quả trong thời gian qua. Để bảo đảm nguyên tắc cạnh tranh, công khai, minh bạch, khách quan thì việc tuyển dụng công chức thông qua thi tuyển là cần thiết.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung làm rõ các trường hợp thuộc diện xét tuyển công chức, trường hợp được tiếp nhận vào làm công chức không qua thi tuyển. Quá trình tổ chức thực hiện đề nghị Chính phủ, Bộ Nội vụ tăng cường công tác hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra kịp thời xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm.
Cán bộ nghỉ hưu vẫn bị xử lý kỷ luật
Liên quan đến xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu, theo ông Nguyễn Hạnh Phúc, có ý kiến đề nghị quy định chặt chẽ về hình thức xử lý, trách nhiệm bồi thường thiệt hại xảy ra để vừa bảo đảm tính răn đe, nghiêm khắc, nhưng bảo đảm tính nhân văn. Có ý kiến đề nghị cân nhắc thay hình thức kỷ luật “xoá tư cách chức vụ đã đảm nhiệm” bằng hình thức kỷ luật giảm hoặc truất lương hưu vĩnh viễn kèm theo hậu quả pháp lý là tước bỏ hoặc cắt giảm các chế độ, chính sách đang được hưởng.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu là một chủ trương lớn, cần phải nghiên cứu thận trọng, có quy định hợp lý bảo đảm tính khả thi, hiệu quả và thống nhất trong quá trình thực hiện. Do đó, đề nghị quy định trong Luật nguyên tắc chung về xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu; quy định cụ thể về hình thức xử lý kỷ luật, trong đó hình thức “xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm” là để bảo đảm thống nhất với hình thức kỷ luật theo quy định của Đảng, đồng thời thực tiễn áp dụng trong thời gian qua cho thấy đã có hiệu quả nhất định, đáp ứng được nguyện vọng của đông đảo nhân dân.
Để thể hiện rõ hình thức kỷ luật gắn với hệ quả về vật chất, tinh thần, trong dự thảo Luật cũng đã bổ sung nguyên tắc gắn hình thức xử lý kỷ luật với hệ quả pháp lý tương ứng để làm cơ sở cho Chính phủ quy định chi tiết, bảo đảm tính khả thi, linh hoạt trong quá trình triển khai thực hiện.
