Không có béo phì khỏe mạnh

Không có béo phì khỏe mạnh
TP - Trò chuyện với GS.BS Edward Frank, chuyên gia Nội khoa, Nội tiết và Dinh dưỡng Ba Lan

+ Theo giáo sư, có phải tất cả người béo phì đều có bệnh?

- Về nguyên tắc, đúng như vậy, song vẫn có khoảng 15-20% trong nhóm người thừa cân được coi là “béo phì, nhưng khỏe mạnh về trao đổi chất”. Họ là đối tượng mặc dù dư thừa chất béo, song không bị hậu quả tiêu cực của quá trình trao đổi chất như không bị áp huyết cao, tiểu đường hoặc các bệnh tim mạch.

Người ta cho rằng, tình trạng sức khỏe phụ thuộc vào sự hiện diện của cái gọi là sự béo bụng. Thế mới có chuyện, người mảnh mai song có mô mỡ thừa thãi bên trong bụng vẫn bị nguy cơ rối loạn trao đổi chất đe doạ – bởi các bệnh tim mạch, tiểu đường; ngược lại – người béo mập, song vẫn có thể khỏe mạnh về trao đổi chất, nếu không có bụng mỡ.

+ Mô mỡ đó có giống lớp mỡ tích tụ dưới da?

- Mô mỡ đó tích tụ trong lớp màng ngăn giữa các vòng ruột và các cơ quan nội tang khác. Hiện vẫn chưa biết rõ tác động tiêu cực của nó đối với sức khỏe, song đã biết, trong những tác hại của mỡ bụng khác mỡ dưới da có tác động tiêu cực đến gan.

Cũng không biết rõ, tại sao ở đối tượng nhất định mỡ lưu giữ ở dạng này hay dạng khác. Chắc chắn hiện tượng được quy định bởi yếu tố gien di truyền và cũng phụ thuộc vào giới tính. Nhìn chung đàn ông có thiên hướng giầu mỡ bụng cao hơn. Thậm chí người ta ví dạng béo phì đàn ông này là “bụng quả táo”. Trái lại, ở phụ nữ là dạng béo phì “quả lê”, bởi phần nhiều mỡ tích tụ ở mông. Tuy nhiên cũng không ít phụ nữ vừa béo “quả lê” vừa béo bụng.

+ Liệu người béo không có mỡ bụng có phải là đối tượng khỏe mạnh?

- Nhìn chung không có khải niệm “người béo khỏe mạnh”. Kết quả thăm khám sức khỏe và áp huyết có thể bình thường, song tất cả chỉ là một phần sự thật. Phàm là người béo mập, tình trạng thừa cân sẽ gây sức ép lên các khớp và cột sống. Béo phì cũng dẫn đến những phiền toái về da liễu, thí dụ dưới bộ ngực phình to hay bên trong các nếp gấp của da. Cũng có những nguy cơ nghiêm trọng hơn: các bệnh ung thư liên quan đến béo phì – thí dụ ung thư vú và ung thư dạ con (ở phụ nữ). Kết quả nhiều nghiên cứu cho thấy: nguy cơ tử vong với những bệnh ung thư khác ở người béo phì cũng cao hơn.

Người béo phì, đặc biệt nếu còn trẻ, có thể cảm thấy khỏe mạnh, song tình hình sẽ thay đổi theo thời gian. Những hậu quả bất ổn của phát phì sẽ bộc lộ cùng với tuổi tác.

+ Thưa giáo sư, việc chúng ta phát phì vì lý do tăng trưởng kích thước hay sự gia tăng số lượng các tế bào chất béo?

- Cả hai. Tế bào chất béo càng to, mức độ nguy hiểm đối với sức khỏe càng lớn, tuy nhiên chúng cũng có giới hạn nhất định. Vì thế số lượng cũng đóng vai trò quan trọng. Chúng ta có tiềm năng tạo tế bào chất béo mới lớn nhất vào thời tuổi trẻ. Vì thế ngay tuổi con nít, béo phì đã là vấn đề nghiêm trọng. Về năng lực, ở trẻ con tế bào có thể nhân bản dễ dàng hơn. Chính vì thế, nếu ngay từ nhỏ đối tượng đã sở hữu số lượng lớn tế bào chất béo, đến tuổi trưởng thành sẽ dễ phát phì hơn.

+ Nền y học hiện đại xoay sở thế nào với béo phì?

- Nỗ lực ngăn ngừa đóng vai trò quan trọng nhất – cả ở người lớn cũng như trẻ em. Thời còn nhỏ, sau giờ học, mỗi tuần tôi chỉ được xem tivi một lần. Phần lớn thời gian rỗi chúng tôi đá bóng. Còn bây giờ phần lớn thời gian trẻ em xem tivi hoặc tham gia trò chơi điện tử. Ngay tuổi ấu thơ đã quen nếp sống ngồi lỳ, chắc chắn nguy cơ phát phì gia tăng.

Một khi đã xuất hiện rắc rối, chỉ còn vấn đề chữa trị. Thọat đầu là thực đơn và nỗ lực thể chất, mà hiệu quả phụ thuộc trước hết vào động cơ. Tiếc rằng tính hiệu quả của phương pháp điều trị này, thậm chí có thấy trong thời gian ngắn, sẽ trở về số không – sau một, hai năm.

Bởi một mặt cơ thể đã quen với điều kiện thay đổi, mặt khác – động cơ suy giảm và chúng ta trở về thói quen cũ.

Việc điều trị bằng tân dược cũng không đơn giản và hiệu quả hạn chế.

+ Tại sao lại kém hiệu quả? Trong khi chúng ta càng biết nhiều về sinh lý học con người…

- Việc thỏa mãn cái đói là một trong những linh cảm mạnh nhất, mang tính quyết định đối với sự tồn tại của cá thể và nòi giống. Chúng ta đã biết, số lượng các kênh trao đổi chất và các nguyên tố kích thích sự thèm ăn rất lớn. Nếu kìm hãm một trong số đó, cơ thể sẽ dễ dàng ứng phó. Điều này thấy rõ trong các liệu pháp giảm béo khác nhau. Chúng tôi bắt đầu công trình nghiên cứu mới, phân phát tân dược và thoạt đầu bao giờ cũng xuất hiện hiệu quả giảm cân nhanh - trong những tháng đầu. Và sau đó tất cả chững lại. Trọng lượng không tăng, song cũng không giảm.

Các quá trình thỏa mãn cái đói có gốc rễ trong những cấu trúc sâu thẳm nhất của não bộ. Việc can thiệp vào chúng có thể dẫn đến những tác dụng phụ tiêu cực – không hiếm trường hợp ngã bệnh trầm cảm, thậm chí tự tử sau khi uống viên giảm béo. Không thường xuyên, song vẫn xảy ra. Vì thế không ít sản phẩm đã bị cấm lưu hành.

+ Theo giáo sư, phương pháp giảm béo nào hiệu quả nhất?

- Phẫu thuật thu nhỏ dung tích dạ dày thực sự là phương pháp y học hiệu quả nhất được biết đến. Song cũng không đảm bảo 100%, không thích hợp với mọi người và không phát huy tác dụng lâu dài. So sánh với những phương pháp khác có thể mang lại kết quả ấn tượng – giảm thiểu vài chục kilôgam. Song không thể áp dụng phẫu thuật với mọi đối tượng phát phì. Bởi nguy cơ biến chứng hậu phẫu.

1- GS. BS Edward Frank

                         ảnh: TL

Dương Hòa (theo Zdrowie số 28/06)            

Theo Đăng lại
MỚI - NÓNG
Chu Thanh Huyền đeo vàng trĩu cổ
Chu Thanh Huyền đeo vàng trĩu cổ
TPO - Trong ngày trọng đại, Chu Thanh Huyền và Quang Hải được gia đình nhà gái và nhà trai trao tặng nhiều quà cưới. Theo ghi nhận, cặp đôi nhận được những món quà giá trị từ gia đình 2 bên gồm nhiều kiềng vàng và nhẫn.