Trong thời kỳ “Chiến tranh lạnh”, Nga đã có nhiều nỗ lực nhằm chế tạo các loại khí tài quân sự, trong đó đặc biệt phải kể đến là tàu ngầm tên lửa lớp “Antey”. Trên cơ sở đó, Nga đã cho ra đời tàu ngầm mới thuộc lớp “Yasen” có trang bị tên lửa hành trình. Chiếc đầu tiên mang tên “Severodvinsk” hạ thủy mới đây đã được biên chế vào Lực lượng hải quân Liên bang Nga.
Trong khi đó, người Mỹ đang đầu tư phát triển tàu ngầm lớp “Seawolf” và “Virginia”. Các hệ thống chống ngầm thủy âm đời cũ SOSUS và SURTASS hiện vẫn đang được sử dụng trên các máy bay tuần tra săn ngầm thế hệ mới. Tuy nhiên, điều này đang gây khó khăn nghiêm trọng đến quá trình phối hợp tác chiến.
Tờ “El Confidencial” của Tây Ban Nha đã công bố hàng loạt tính năng của các mô hình tàu ngầm Nga thế hệ mới, cũng như một số hạn chế về kết cấu của chúng. Chính những tàu ngầm này đang là mối lo ngại đối với giới tướng lĩnh quân sự Mỹ.
Tàu ngầm ít gây ồn nhất
Tàu ngầm “Severodvinsk” được biết đến với tên gọi chính thức là Đề án 885 “Yasen”, có trang bị hệ thống giảm ồn, nhờ đó mà nó được coi là loại tàu ngầm ít gây ồn nhất. Mô hình này tạo ra ít tiếng ồn hơn so với loại tàu ngầm “Los-Angeles” của Mỹ.
Có thể nâng tốc độ
“Severodvinsk” dựa trên công nghệ tiên tiến vốn đã được người Nga sử dụng khi đóng tàu ngầm lớp “Lira” và “Shuka-B”. Công nghệ này được bổ sung thêm các lò phản ứng hạt nhân nhằm đạt vận tốc lớn hơn. Tuổi thọ của lò phản ứng hạt nhân ngang với thời hạn vận hành của chính chiếc tàu, do đó không cần thiết phải đưa tàu lên ụ để nạp lại lò. Người Nga đã thành công trong việc kết hợp lò phản ứng hạt nhân với hệ thống giảm ồn công nghệ mới và nâng tốc độ từ 35 đến 40 hải lý/giờ khi lặn ở chế độ tiếng ồn thấp.
Lần đầu tiên sử dụng thiết bị thủy âm định vị hình cầu
Đây là những chiếc tàu ngầm đầu tiên của Nga được lắp đặt thiết bị thủy âm định vị hình cầu nhằm xác định vị trí tàu ngầm ở dải tần 360 độ. Sau khi hoàn thiện việc xử lý các thông số điện tử, thiết bị thủy âm định vị được cho là tiên tiến nhất từ trước đến nay của Nga. 8 giếng phóng tên lửa đặt tại ví trí giữa thân tàu ngầm, như cách bố trí trên các tàu tương tự của Mỹ. Tàu ngầm có thể mang gần 30 quả ngư lôi, và theo một số nguồn tin, nó còn được trang bị các tên lửa cao xạ.
Tính năng vật lý
Lượng choán nước của tàu ngầm thế hệ mới khi lặn là khoảng 14.000 tấn, chiều dài thân tàu là 120m, có thể lặn sâu tới 600m. Khác với các mô hình thiết kế trước đó, những tàu ngầm này không dùng kết cấu vỏ kép.
Giá thành cao
Những khó khăn chính khi sản xuất những tàu ngầm này là thời gian đóng quá dài và chi phí rất lớn. Năm 1993 Nga có kế hoạch đóng gần 30 chiếc tàu ngầm, nhưng phải đến năm nay mới hạ thủy được chiếc đầu tiên. Tổng vốn đầu tư là gần 1,3 tỷ euro, chưa tính các khoản chi phí phụ trội trong quá trình sử dụng.
Hiện Nga có kế hoạch đóng thêm 5 chiếc tàu ngầm loại này, trong đó có hai chiếc đang trong quá trình sản xuất và sẽ được đưa vào vận hành sớm nhất là năm 2020. Thời hạn này có thể bị lùi nếu cần thiết phải thay đổi một số kết cấu trong giai đoạn thử nghiệm. Ba chiếc còn lại theo kế hoạch sẽ được hoàn thành vào năm 2030.
