Mỏi mòn
Đã hai năm nay, chị Hồng Thị Lan Th., 40 tuổi ở TPHCM phải chạy thận nhân tạo 5 lần/tuần. “Bác sĩ bảo phải tìm nguồn thận để ghép nếu không sẽ khó giữ được mạng sống”- chị Th. nói.
Nhiều người thân của chị Th. định hiến thận nhưng đều không tương thích. Hằng ngày, chị dậy từ lúc 3 giờ sáng để được chồng chở đến bệnh viện đăng ký chạy thận và rã rời trở về nhà sau 4-5 tiếng nằm bất động trên giường bệnh.
Nguyễn Bảo Ng., 15 tuổi ở Cà Mau đã có thâm niên 8 năm gắn với máy chạy thận tại khoa Thận niệu của BV Nhi đồng 2 TPHCM. Em bị suy thận bẩm sinh từ năm 7 tuổi và từ đó đến nay phải sống chung với máy chạy thận.
“Vợ chồng tôi mong cắt bớt đi hai quả thận của mình nhưng không thể vì không cùng nhóm máu, các chỉ số đều không được”- anh Long, bố của Bảo Ng. nói. Để có tiền cho con chạy thận suốt quãng đời còn lại, vợ chồng anh đành gửi con ở bệnh viện để về quê mưu sinh. Hằng tháng, một trong hai người lại lên thăm con và lo viện phí.
Chị Trần Thị Ánh H., 37 tuổi ở Bình Dương bị suy thận mãn 5 năm nay chị kể “Tôi đã nhiều lần tìm đến cái chết nhưng nghĩ đến các con nhỏ lại thôi. Tôi và những bệnh nhân chạy thận khác vẫn không ngừng nuôi khát khao chờ sự chia sẻ một phần cơ thể từ cộng đồng để được hồi sinh và sống có ích chứ không còn là gánh nặng cho xã hội”- chị H. buồn bã.
Trong hơn 100 nghìn bệnh nhân mắc bệnh suy thận trong cả nước, có 10 nghìn bệnh nhân đang kéo dài sự sống bằng chạy thận nhân tạo. PGS.TS Trần Ngọc Sinh- Trưởng khoa Tiết niệu, BV Chợ Rẫy TPHCM cho biết tại đây có một nghìn bệnh nhân phải chạy thận nhân tạo.
100 người trong số này đăng ký chờ ghép thận với bệnh viện nhưng mỏi mòn chờ đợi bởi nguồn thận để ghép chỉ đếm trên đầu ngón tay. Bác sĩ Phan Văn Báu- Giám đốc BV Nhân dân 115 cho biết nơi đây có hơn 1.500 người lọc thận bằng phương pháp thẩm phân phúc mạc và 500 người chạy thận nhân tạo vì suy thận quá nặng.
Mặc dù nhu cầu ghép rất lớn nhưng 10 năm trở lại đây, BV Nhân dân 115 cũng mới ghép được 61 ca suy thận nặng. “Ai cũng mong mỏi được ghép thận nhưng không có thận để ghép. Nhiều người phải đi nước ngoài để ghép, số còn lại đành chấp nhận chờ chết”- bác sĩ Báu nói.
Theo Bộ Y tế, hiện cả nước có 12 trung tâm ghép thận, nhưng 20 năm qua, số người được ghép chỉ khoảng 500 người, chủ yếu từ người cho sống. Trong khi đó, khoảng 20 trường hợp được ghép thận từ người cho chết não.
Cần thận ghép: Giá 150 triệu đồng
Nhu cầu ghép thận tăng cao, khiến tình trạng “cò” mua bán thận tại nhiều bệnh viện hoạt động công khai. Tôi liên hệ với một người tự giới thiệu tên Sang đang cần bán thận. Sáng 2/3, Sang hẹn gặp phóng viên Tiền Phong ở quán cà phê trước cổng BV Bình Dân. Người này giới thiệu 28 tuổi ở quận Tân Bình, TPHCM. “Do cần tiền để lo mổ tim cho con nên tôi cần bán thận. Giá 100 triệu đồng”- Sang ra giá. Người này đồng thời đưa cho phóng viên xem giấy khám sức khỏe ở BV Bình Dân cách đây 6 tháng với các chỉ số đều bình thường.
Sang nói: “Em nhóm máu O, thận hoạt động tốt. Nếu anh đồng ý mua, đặt cọc trước 10 triệu đồng sau đó chúng ta đi làm các xét nghiệm. Nếu bác sĩ chẩn đoán tương thích để tiến hành ghép sẽ đưa tiếp 80 triệu đồng nữa. Sau khi lấy thận xong đưa phần còn lại”.
Tại khu vực chạy thận của BV Nhân dân 115 và Chợ Rẫy (TPHCM), nhiều “cò” vào tận đây lân la làm quen với thân nhân những người chạy thận để móc nối bán thận. Trong vai thân nhân có người suy thận cần ghép, phóng viên Tiền Phong gặp “cò” Tuấn, chuyên cung cấp thận cho người ghép.
Tuấn cho biết hiện đang có hai người cần bán thận nhóm máu O và A, với giá 7.000 USD/quả. Khi phóng viên hỏi làm sao để bác sĩ không biết đây là thận mình mua, Tuấn nói sẽ lo các thủ tục về giấy tờ để hợp thức hóa thành thân nhân cho, hiến tạng. “Các chi phí khám sức khỏe, sinh thiết để xem độ tương thích là do bên mua chịu”- Tuấn nói, và yêu cầu đưa trước 70% chi phí trước khi người bán thận lên bàn mổ.
Một bác sĩ ở BV Chợ Rẫy cho biết, nhu cầu ghép thận tăng cao nên các đường dây cò cung cấp thận có đất sống. “Hầu hết những người rao bán thận trên mạng đều là do “cò” móc nối để ăn chia phần trăm. Mỗi quả thận bán được cò hưởng từ 20-30 triệu đồng”- bác sĩ này cho biết.
