Sự thống lĩnh của lĩnh vực kỹ thuật số và media được lý giải, do sự phát triển của công nghệ, sự thay đổi của thị trường âm nhạc cũng như thị hiếu công chúng, thói quen người nghe nhạc.
Kiện tụng dang dở
Tuy nhiên VCPMC khẳng định lĩnh vực này vẫn tồn đọng khá nhiều trường hợp xâm phạm quyền tác giả, một số đơn vị còn vi phạm kéo dài, cố ý hiểu sai về quyền tài sản của chủ sở hữu tác phẩm, nhằm lôi kéo các kênh, nhà sáng tạo/sản xuất nội dung vào hệ thống mạng đa kênh của mình, tự ý cam kết bảo đảm bản quyền để vi phạm một cách có hệ thống, lợi dụng cơ chế, công cụ của nền tảng để né tránh trả tiền bản quyền đồng thời thu lợi bất chính, tước đoạt lợi ích tác giả.
Thời gian qua, VCPMC đã tiến hành nhiều biện pháp bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của tác giả thành viên, bao gồm khởi kiện dân sự.
Lĩnh vực biểu diễn nghệ thuật năm qua phát triển khá sôi động với sự xuất hiện của một số chương trình biểu diễn quốc tế nhưng số tiền tác quyền thu về lại giảm 15% so với 2023. Nguyên nhân được chỉ ra là còn nhiều show diễn tìm cách né tránh trả tiền bản quyền, áp đặt mức giá không phù hợp...
VCPMC cũng chỉ đích danh một số đơn vị tổ chức vi phạm tác quyền như Mây Lang Thang (trên 300 chương trình vi phạm), Lululola (trên 200 chương trình) cùng vài đơn vị tổ chức các buổi hòa nhạc Hàn Quốc… VCPMC đã tiến hành khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền chương trình 2024 Baekhyun Asia Tour [Lonsdaleite] in Hồ Chí Minh diễn ra vào 6-7/4/2024 do công ty TNHH TJ Communications tổ chức và chương trình 2024 CHANYEOL LIVE TOUR diễn ngày 28/9/2024 do công ty TNHH Âm nhạc IME tổ chức.
 |
Hội Nhạc sĩ Việt Nam tặng bằng khen cho VCPMC và giám đốc Đinh Trung Cẩn vì những thành tích đã đạt được trong năm. Ảnh BTC |
Vụ kiện của Đài PTTH Bà Rịa - Vũng Tàu với tình trạng nhiều năm chưa trả tiền bản quyền, đã được tòa án thành phố Bà Rịa - Vũng Tàu thụ lý. Các hồ sơ liên quan đến các đơn vị truyền hình trả tiền như Truyền hình kỹ thuật số K+, Truyền hình cáp SCTV… đang được củng cố tài liệu, chứng cứ, cảnh báo vi phạm hoặc đã khởi kiện.
Đến nay, Trung tâm đã thực hiện tổng số 79 vụ kiện xâm phạm quyền tác giả, tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ, tranh chấp hợp đồng; giải quyết xong 34 vụ.
Ngăn chặn xâm lăng văn hóa
Tại lễ tổng kết năm 2024, nhạc sĩ Đức Trịnh - Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam - biểu dương VCPMC đã có nhiều thành tích, đem về cho một số nhạc sĩ số tiền tác quyền hàng tháng lên tới vài trăm triệu, cá biệt có nhạc sĩ nhận được cả tỷ đồng do các đơn vị quốc tế chi trả.
Tuy nhiên ông cũng khẳng định VCPMC còn nhiều việc phải làm, đặc biệt với lĩnh vực kỹ thuật số. Cụ thể chính kênh YouTube chính chủ của Đức Trịnh hay Giáng Son vẫn bị đánh bản quyền mà chưa có giải pháp khắc phục triệt để.
Bà Phạm Thị Kim Oanh - Phó Cục trưởng Cục Bản quyền Tác giả, Bộ VHTTDL - cũng đề nghị VCPMC sớm đưa ra biểu mức tiền bản quyền mới và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để đảm bảo công khai minh bạch thu, phân chia tiền bản quyền.
 |
PGS.TS Bùi Hoài Sơn phát biểu tại lễ tổng kết hoạt động trong năm 2024 của VCPMC. Ảnh: BTC |
PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội - bày tỏ hy vọng VCPMC không chỉ làm việc tốt trong lĩnh vực âm nhạc mà còn nên là lá cờ đầu truyền cảm hứng, truyền kinh nghiệm cho các lĩnh vực bản quyền khác.
“Từ đó hình thành hệ sinh thái bảo vệ bản quyền cho cả nước, đưa luật pháp vào triển khai trong thực tế, hình thành nhận thức xã hội đúng đắn về bản quyền nói chung, tạo điều kiện cho mọi lĩnh vực văn học nghệ thuật, tri thức của chúng ta được tôn trọng”, PGS.TS. Bùi Hoài Sơn nêu.
Ông khẳng định tác quyền chính là trái tim của công nghiệp văn hóa. Vì vậy các chính sách, các lợi ích trong lĩnh vực này phải lấy nghệ sĩ làm trung tâm. Làm sao để các nghệ sĩ toàn tâm toàn ý, “xả thân” vì nghệ thuật nước nhà mới có thể chống lại nạn “xâm lăng văn hóa”, khi người dân, nhất là giới trẻ mải chạy theo các sản phẩm nghệ thuật nước ngoài.
Trong năm 2024, VCPMC chi trả cho các nhạc sĩ và chủ sở hữu quyền tác giả gần 257 tỷ đồng trong số tổng số tiền hơn 393 tỷ đồng Trung tâm đã thu, tăng 14,2% so với 2023. Dự kiến số tiền phân phối của quý IV/2024 sẽ được chi trả đến các tác giả trong tháng 1/2025 là khoảng 94 tỷ đồng. Số lượng hội viên VCPMC trong năm 2024 tăng thêm 729 tác giả, nâng tổng số tác giả hội viên ủy quyền đến nay là 6.511.
