GS-TS Trần Quang Hải sinh năm 1944 tại Sài Gòn, ông là hậu duệ đời thứ 5 của nhạc sĩ cung đình Huế. Và là con trai trưởng của GS-TS, nhà nghiên cứu nổi tiếng Trần Văn Khê. Nhờ ảnh hưởng truyền thống gia đình, Trần Quang Hải sớm định hướng đi theo con đường âm nhạc. Sau khi tốt nghiệp khoa Violon tại trường Âm nhạc và Kịch nghệ Sài Gòn, ông sang Pháp tiếp tục học nâng cao, nghiên cứu về các loại loại nhạc cụ dân tộc. Ông đã lấy bằng tiến sĩ âm nhạc dân tộc Việt nam tại Pháp, trở thành người Việt Nam thứ 2 (sau cha mình) có bằng tiến sĩ âm nhạc dân tộc.
GS-TS Trần Quang Hải |
Trần Quang Hải đã làm việc cho Trung tâm Quốc gia Nghiên cứu khoa học (Musée de l’Homme) tại Paris (Pháp) từ năm 1968. Trong quá trình làm việc, Trần Quang Hải đã có những nghiên cứu đặc biệt trong lĩnh vực Dân tộc âm nhạc học như: Hát đồng song thanh, phát triển gõ muỗng, phát triển kỹ thuật biểu diễn đàn môi… và được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm. Ông cũng là thành viên của Hội đồng Âm nhạc truyền thống quốc tế.
GS-TS Trần Quang Hải biểu diễn đàn môi |
Đặc biệt, Trần Quang Hải còn được xưng danh là là "vua muỗng" sau khi chiến thắng tại một cuộc thi gõ muỗng trong khuôn khổ Đại nhạc hội dân nhạc tại Anh vào năm 1967. Từ đó ông gắn bó với việc nghiên cứu trình diễn những giai điệu từ muỗng. Ông từng biểu diễn "gõ muỗng" trong hơn 1.500 chương trình biểu diễn, buổi sinh hoạt âm nhạc ở hơn 70 quốc gia, vùng lãnh thổ.
Tại Việt Nam, Trần Quang Hải được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục người thể hiện tiết tấu - âm thanh đa dạng nhất từ nghệ thuật gõ muỗng. Năm 2012 Trần Quang Hải còn được Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục người trình diễn đàn môi mông tại nhiều quốc gia nhất thế giới. Năm 1978, Trần Quang Hải kết hôn với ca sỹ Bạch Yến và cùng với vợ, ông đã thực hiện hơn 3.000 buổi giới thiệu âm nhạc dân tộc Việt Nam ở 70 nước trên thế giới.
Cha con GS-TS Trần Văn Khê- GS-TS Trần Quang Hải cùng biểu diễn |
Là con của GS-TS Trần Văn Khê, ông cũng giúp cho rất nhiều trong việc giới thiệu nghệ thuật âm nhạc dân tộc Việt Nam ra với thế giới. Sau khi GS-TS Trần Văn Khê qua đời năm 2015, Trần Quang Hải trở thành Chủ tịch quỹ học bổng mang tên cha, quỹ sẽ trao học bổng để khuyến khích những học sinh, nhà nghiên cứu và nghệ sĩ có thành tựu xuất sắc trong học tập, nghiên cứu, phát huy giá trị nghệ thuật dân tộc truyền thống Việt Nam.