Vua Richard III đã tử vong trong trận chiến Bosworth Field vào ngày 22/8/1485, chỉ 2 năm sau khi lên ngôi. Kết quả trận chiến này mang tính quyết định tới cuộc Chiến tranh Hoa Hồng, đưa Henry Tudor lên nắm quyền cai trị nước Anh.
Tuy nhiên cái chết của Richard III vẫn luôn là một bí ẩn, bởi thi thể của nhà vua đã bị mất tích. Chỉ tới tháng 9/2012, các nhà khảo cổ mới khai quật được thi thể của Richard III dưới một bãi đỗ xe ở Leicester, Anh.
Việc khám nghiệm đã bị trì hoãn một thời gian dài, nhưng sau khi hoàn thành, quá trình khám nghiệm đã cho thấy gần chục vết thương khác nhau trên cơ thể của Richard; trong số đó, 2 vết thương sau đầu của vị vua này có thể đã đóng vai trò hai đòn chí mạng.
Những vết sẹo chiến trường
Những phân tích ban đầu về bộ xương của Richard đã nhấn mạnh về trạng thái vẹo của cột sống cũng như các vết sẹo chiến trường của nhà vua, bao gồm ít nhất 8 vết thương trên hộp sọ. Trong quá trình khám nghiệm mới, được ghi lại chi tiết trong tạp chí y khoa The Lancet số đăng ngày 16/9, các nhà khoa học đã tìm hiểu sâu hơn và phát hiện tổng cộng 11 vết thương trên bộ xương của Richard, xảy ra trong khoảng thời gian tử vong, trong đó có 9 chấn thương hộp sọ.
Theo nhà nghiên cứu Sarah Hainsworth, một giáo sư về vật liệu và kỹ thuật pháp y tại trường đại học Leicester, ba trong số những chấn thương này thuộc vào loại chấn thương “cạo hộp sọ”. Những vết liếc nông như thế này sẽ cắt vào da đầu và cạo vào xương hộp sọ. Chúng sẽ gây chảy máu nghiêm trọng, nhưng không phải là những vết thương gây tử vong, trừ phi không được điều trị. Điều đáng chú ý là phần rìa của những vết thương này cho thấy chúng có thể được gây ra bởi cùng một vũ khí, Hainsworth cho biết.
“Nếu bạn mang một khối pho mát vào nhà bếp và dùng dao có răng cưa để cắt nó, bạn sẽ thấy những vết cắt đặc trưng của lưỡi dao đó,” giáo sư cho biết. Những dấu vết để lại trên hộp sọ tại vị trí của 3 vết thương này là rất giống nhau.
Tuy nhiên, có thể gần như chắc chắn rằng Richard III đã bị hạ gục bởi nhiều hơn một người, với nhiều hơn một vũ khí. Hàm dưới bên phải của nhà vua có một vết thương dài khoảng 10 mm do dao găm gây ra; ngoài ra bên má phải của Richard cũng có một vết dao đâm. Trên đỉnh đầu của nhà vua có một vết thương hình lỗ khóa, gần như chắc chắn gây ra bởi một con dao găm Rondel – một loại dao sống mảnh, mũi nhọn, thường được sử dụng vào cuối thời Trung cổ. Vết thương này có thể gây ra chảy máu cả trong và ngoài, nhưng không thể gây tử vong ngay lập tức.
Vết thương chí mạng có thể được gây ra bởi một thanh kiếm hoặc một cái kích. Ở phần dưới hộp sọ của Richard III, các nhà nghiên cứu phát hiện 2 vết thương, một có kích thước 60 x 55mm, và một có kích thước 32 x 17mm. Hai vết thương này cách tường bên trong của hộp sọ 105mm, thẳng hàng với nhau và với những chấn thương trên đốt sống đầu tiên. Nói cách khác, có vẻ như một lưỡi dao đã đâm vào đầu của Richard, cắt qua não và đâm qua phía đối diện của hộp sọ.
Quá trình khám nghiệm cũng cho thấy hai vết thương trên cơ thể của Richard III. Một vết thương ở xương sườn thứ 10 bên phải, có thể do một con dao găm sắc gây ra từ phía sau. Vết thương còn lại dài khoảng 30mm, sượt qua xương chậu, xuyên qua mông bên phải, có khả năng gây tử vong. Tuy nhiên những vết thương này gần như chắc chắn được gây ra sau khi Richard đã chết, Hainsworth cho biết, bởi áo giáp nhà vua mặc có thể bảo vệ cho ông trên chiến trường.
Heather, Bonney, một nhà nghiên cứu thi hài thuộc Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên London không tham gia vào nghiên cứu cho biết rằng việc giải thích các chấn thương thông qua một bộ xương 500 năm tuổi là rất khó khăn, vì các mô mềm đã bị hủy hoàn toàn. Tuy nhiên, những phát hiện mới cũng đã đưa ra một giải thích thuyết phục về cái chết của Richard III, Bonney cho biết.
Hộp sọ của vua Richard III
Một trong số những vết thương trên đầu Richard III có thể gây tử vong nhanh chóng, Hainsworth cho biết. Các kết quả thu được khớp với những thông tin đã biết về trận chiến, rằng ngựa của Richard III đã sa lầy, khiến nhà vua phải xuống ngựa. Sau đó, nhà vua đã cởi bỏ, hoặc đã làm mất chiếc mũ giáp, khiến cho đầu và mặt của Richard dễ bị tổn thương.
“Ông ấy đã bị bao vây, có thể là bởi một nhóm người với những vũ khí Trung cổ,” Hainsworth cho biết. “Richard là một chiến binh được huấn luyện, một hiệp sỹ, nhưng ông đã nhìn thấy những chiến binh khác ngã xuống trong các trận chiến, vì thế Richard hiểu rất rõ chuyện gì có thể xảy ra với ông.”
Các nhà nghiên cứu không thể chắc chắn về thứ tự của các vết thương, song các tài liệu lịch sử cho biết rằng Richard đã ở tư thế quỳ, đầu cúi về phía trước khi đón nhận vết thương chí mạng – hoàn toàn phù hợp với vết thương lớn ở hộp sọ của Richard. Gương mặt của nhà vua thực chất là ít rách nát hơn so với nhiều thương vong khác trong các trận chiến thời đó, Hainsworth cho biết. Nhiều khả năng việc không đụng tới gương mặt của nhà vua là cố ý, bởi những kẻ chiến thắng không muốn có bất kỳ nghi ngờ gì về việc kẻ bị giết chính là Richard III.
Sau khi chết, Richard đã bị tước áo giáp và bị vắt qua lưng một con ngựa, đưa về Leicester và bị bêu xác. Hainsworth cho rằng khi đó Richard mới phải chịu hai vết thương trên cơ thể, như một sự sỉ nhục cuối cùng đối với nhà vua đã bị đánh bại.
“Cái chết của Richard III có lẽ đã đến khá nhanh chóng,” Hainsworth cho biết. “Nhưng theo tôi thì dù gì cái chết này cũng rất thảm khốc.”
