Tỉ lệ lao động tham gia BHXH còn dưới mức tiềm năng
Ngày 18/10, tại Hà Nội, dưới sự chủ trì của Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu, BHXH Việt Nam tổ chức Hội thảo lấy ý kiến Dự thảo Báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc nghiên cứu vấn đề uỷ thác thu BHXH.
Phát biểu tại hội nghị, ông Bùi Sỹ Lợi- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội đánh giá cao sự chủ động, tích cực của BHXH Việt Nam trong thực hiện Nghị quyết 125 của Chính phủ.
Theo ông Lợi, báo cáo đánh giá kết quả nghiên cứu ủy thác thu BHXH cũng cho thấy, phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc tăng bình quân hàng năm từ 6-8%.
Tuy nhiên, việc phát triển đối tượng tham gia BHXH, BH thất nghiệp còn dưới mức tiềm năng; việc rà soát đơn vị, doanh nghiệp (DN), người lao động (NLĐ) chưa đóng, trốn đóng BHXH, BHYT chưa được đầy đủ, thường xuyên. Tính chung cả nước có trên 25 triệu người trong độ tuổi lao động, nhưng mới có trên 460.000 người tham gia BHXH tự nguyện.
Bên cạnh đó, vẫn còn trên 3,5 triệu người thuộc nhóm NLĐ và người SDLĐ cùng tham gia BHXH, BHYT bắt buộc nhưng chưa tham gia BHYT. Nhóm HSSV, người thuộc hộ gia đình cận nghèo còn từ 5-10% chưa tham gia BHYT; nhóm người thuộc hộ gia đình nông- lâm- ngư- diêm nghiệp có mức sống trung bình và nhóm người tham gia BHYT theo hộ gia đình còn trên 10% chưa tham gia BHYT.
Nhóm đối tượng được NSNN đóng, hỗ trợ đóng BHYT có xu hướng giảm dần (người thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo, hộ gia đình làm nông- lâm- ngư- diêm nghiệp có mức sống trung bình...).
Ngoài ra, tình trạng DN lách luật đóng không đúng số tiền BHXH, BHYT bắt buộc; tình trạng nợ đóng BHXH, BHYT trong các đơn vị thuộc khối DN, HTX và khối ngoài công lập còn lớn với thời gian nợ kéo dài.
San sẻ gánh nặng
Đồng tình với việc cần ban hành Đề án ủy thác thu BHXH, song ông Hoàng Trần Hậu- Giám đốc Trường Bồi dưỡng cán bộ tài chính cho rằng: “Ủy thác là xu hướng hiện đại để quản lý ủy quyền một phần công việc, song Đề án cần bổ sung thêm bằng các dữ liệu, phân tích con số chứng minh, phần kinh phí thực hiện ủy thác thu dự kiến tăng thêm bao nhiêu và thực hiện tăng số thu BHXH bao nhiêu, mở rộng thêm được bao nhiêu đối tượng tham gia BHXH.
Đồng thời, Đề án cần phải nói rõ nhiệm vụ của từng Bộ, UBND các cấp để các địa phương căn cứ vào đó thực hiện, không chỉ chia sẻ dữ liệu mà còn phối hợp triển khai”.
Dưới góc độ cơ quan thực hiện chính sách BHXH tại địa phương, ông Nguyễn Quốc Thanh- Trưởng phòng Quản lý Thu (BHXH TP.HCM) cho biết, BHXH TP.HCM đã có quy chế phối hợp với Cục Thuế, Sở KH-ĐT.
Năm 2018, Cục Thuế chuyển dữ liệu 246.000 DN sang cơ quan BHXH, trong khi cơ quan BHXH mới đang quản lý gần 120.000 DN tham gia BHXH. Như vậy, còn khoảng 145.000 DN chưa tham gia BHXH, trong chủ yếu là DN nhỏ với vài lao động (hơn 70% số DN có dưới 10 lao động).
“TP.HCM hiện có 330 cán bộ làm công tác thu BHXH, bình quân mỗi cán bộ BHXH phải quản lý theo dõi 360 DN và khoảng 2.200 lao động. Cán bộ BHXH không tăng, nhưng với 145.000 DN phải khai thác thêm là vấn đề cực kỳ khó khăn, nên công việc khai thác này cần giao tổ chức dịch vụ công để hỗ trợ, đặc biệt trong giai đoạn biên chế của Ngành không tăng, thậm chí phải giảm”- ông Thanh nhận định.
Đồng tình với việc triển khai Đề án ủy thác thu BHXH, ông Phạm Anh Tuấn- Thứ trưởng Bộ TT-TT cho biết: Hiện số người tham gia BHXH so với lực lượng lao động còn khoảng cách xa đã ảnh hưởng đến thế hệ sau này khi dân số già. Khi đó, người hết tuổi lao động không có nguồn chi tối thiểu hằng tháng và nhiều nước đã, đang phải chịu hậu hoạ. Đơn cử, tại Hàn Quốc, nhiều người già vẫn phạm tội với mục đích để được vào tù và được Nhà nước nuôi ăn uống…
“Cá nhân tôi thấy đây là trách nhiệm của các địa phương cùng với cơ quan BHXH trong chỉ đạo vận động, để tất cả NLĐ trong độ tuổi phải được tham gia BHXH. Việc làm Đề án là mong muốn thực hiện ủy thác được an toàn và tính pháp luật phải chặt chẽ hơn”- ông Tuấn nhấn mạnh.
"Chính phủ ban hành Nghị quyết 125 và đã giao BHXH Việt Nam chủ trì phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu vấn đề ủy thác thu để báo cáo Thủ tướng. BHXH Việt Nam đã phối hợp các bộ, ngành lập tổ nghiên cứu vấn đề này để triển khai nghiên cứu thực hiện nhiệm vụ thu, nội dung ủy thác và cách thức ủy thác… Đề án ủy thác thu BHXH sẽ là cơ sở pháp lý để thực hiện tốt nhiệm vụ"- Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu nhấn mạnh.
