Hai bên đường vẫn rợn trắng một màu lau. Nấm mộ người chiến sĩ Biên phòng Phạm Văn Cường hy sinh trong khi bắt bọn buôn lậu ma túy vẫn hiển hiện rành rẽ bên đường như nhắc nhớ một thời gian nan của Tây Trang. Xã Na Ư ngay sát đồn từng là chảo lửa buôn lậu ma túy. Một xã mà có thời gian tới hơn chục án tử hình vì dính đến cái chết trắng.
Năm 1995 chủ tịch xã Vừ Chái Cậy buôn 10 kilôgam thuốc phiện và 3,5 cặp heroin “hưởng’’ án tù chung thân. Năm 1999 phó chủ tịch HĐND xã Vừ Vả Chá buôn 2 cặp heroin rồi bỏ trốn. Xã đội trưởng Và Chừ Tú năm 2001 cũng dính đến buôn thuốc phiện. Năm 2001, chủ tịch HĐND xã Sùng Khá Ly bị mất chức vì nghiện hút...
Rồi sau này cú chủ tịch xã mang nỗi đau con trai bị tử hình vì buôn heroin. Có ông Bí thư Đảng ủy xã mà con trai lẫn con rể đang có lệnh truy nã cũng tội buôn heroin...
Năm ấy về Na Ư, tôi ghé qua căn nhà không người Lý A Va, thủ phạm bắn chết trung úy Phạm Văn Cường sĩ quan công an Lai Châu và hai người khác. Đêm ngày 6/10/2001, trung úy Cường và đồng đội đã mật phúc bắt Lý A Va và đồng bọn mang heroin đi tiêu thụ. Lý A Va đã xả súng vào Cường... Anh ra đi trong sự tiếc thương của bao người.
 |
Trước đồn Biên phòng Tây Trang
Ngần ấy thời gian, nhưng chừng như nạn buôn lậu ma túy vẻ như chẳng bớt mà tinh vi mà bạo liệt hơn? Biên ra những chiến công đánh án ma túy của công an Điện Biên và riêng Tây Trang này, tự hào đã đành nhưng cũng có chút chi đó xót xa? Xót xa như tâm trạng cán bộ chiến sĩ Tây Trang khi phải chứng kiến những hiểm họa ma túy hằng ngày lúc kín lúc hở phát lộ ngay ở một địa bàn sát nách là Na Ư? Quản trị coi sóc 24 km đường biên, quản lý 10 cột mốc biên giới bề bộn công việc về an ninh, cán bộ chiến sĩ Đồn Biên phòng Tây Trang chừng như mỗi ngày cũng bấn bíu hơn về cái chết trắng rình rập đến từ bên kia biên giới Phongsaly của nước bạn Lào. Phối hợp về nghiệp vụ với Đồn Biên phòng của bạn ra sao để ngăn chặn triệt phá có hiệu quả? Lời giải đầy thách thức đó đã được minh chứng bằng chiến công triệt phá nhiều cơ sở chế biến heroin trong năm 2013 giữa cán bộ chiến sĩ Đồn Biên phòng Tây Trang và bộ đội công an tỉnh Phongxaly nước bạn. Vụ triệt phá tận sào huyệt chế biến ma túy trị giá hơn 30 tỷ tiền Việt tháng 4 năm rồi là bài học quý giá của sự đoàn kết, phối hợp ấy...
Đồn Biên phòng được xây dựng khang trang hơn trước chừng như để xứng với cái danh một cửa khẩu quốc tế. Người cũ, cảnh cũ chừng như thưa thay cũng lắm? Đơn vị này đã được phong tặng danh hiệu anh hùng từ năm 1974 và bao năm rồi cùng 18 đồn biên phòng khác của Điện Biên góp phần giữ yên phía rừng phía trời Tây Bắc của Tổ quốc...
 |
Cụ Vừ Púa Dình với cán bộ chiến sĩ Đồn Tây Trang
Gương mặt thượng tá chỉ huy trưởng Nguyễn Văn Được tươi tắn thêm và chất giọng dường như ấm áp hơn khi giới thiệu thêm về quân của mình là thiếu úy Nguyễn Chí Ninh, một trong 10 gương mặt tiêu biểu của thanh niên Việt Nam. Thiếu úy Ninh bữa nay xuống bản. Ninh quê Hải Hậu, Nam Định đã mười năm có dư chài chãi ở địa bàn gian khó này.
Ninh trực tiếp tham gia đánh thắng gần 30 vụ án, chuyên án ma túy lớn nhỏ trên địa bàn biên giới xã Na Ư, thu giữ 22 bánh heroin, hơn 50.000 viên ma túy tổng hợp. Biên ra những lần đánh án của Ninh thì nhiều lắm... Có lần trên dốc đối tượng dùng xe máy tông thẳng vào Ninh. Nhanh hơn, Ninh thoắt lên ta luy dương nhảy xuống xe quặt cổ đối tượng xuống. Cả hai cùng ngã xây xát mặt mày. Lần ấy, tổ công tác của Ninh phải đối mặt với một tay trùm khét tiếng là Hạng Khua Ly. Quần thảo với bọn buôn ma túy, Ninh cùng tội phạm lăn xuống vực sâu hơn 30 mét. Trước khi ngất đi vì vết thương ở lưng, Ninh vẫn kịp bập còng số 8 vào tay Hạng Khua Ly. Ninh phải đi điều trị và trở thành thương binh từ trận ấy.
Hơn mười năm bươn chải ở địa bàn heo hút hiểm nguy, may mà Ninh có một tổ ấm gia đình ở bản Pom Lót Điện Biên đây. Tôi cứ nghĩ lẩn thẩn, nếu như cứ ngay ngắn ấm áp một gia đình ngay tại địa phương đây, đất cứ lành chim khắc đậu như thiếu úy Ninh đây thì phên giậu lũy thép biên cương đất nước mình càng thêm bền chặt.
Tận tình hết lòng vì sức khỏe đồng đội, vì đồng bào Mông xã Na Ư gần nơi đóng quân, chỉ tính riêng năm 2010, y sĩ Ninh đã điều trị cho 114 lượt bệnh nhân, xử lý được 23 ca cấp cứu nguy hiểm xảy ra tại địa bàn xã Na Ư. Nhiều lần đêm hôm khuya khoắt, Ninh trực tiếp xuống bản cấp cứu những ca đẻ khó, cứu sống 2 sản phụ cùng em bé.
Bữa nay về lại Tây Trang được bám theo xe của ông Thống đốc Ngân hàng quốc gia Nguyễn Văn Bình. Hình như lần đầu ông lên Điện Biên và đến với Tây Trang? Không phải để kiểm tra soi xét hệ thống mà thực hiện công việc tình nghĩa. Việc chót ở Điện Biên là đến đồn Biên phòng Tây Trang tặng 100 triệu đồng sau khi đã trao 4.833 suất quà (tổng trị giá 2,9 tỷ đồng) cho 4.833 hộ nghèo, hộ chính sách của Điện Biên. Theo Thống đốc Bình, trong giai đoạn 2008-2012, ngành ngân hàng đã tài trợ cho tỉnh Điện Biên hơn 246,52 tỷ đồng. Năm 2013, hệ thống ngân hàng vẫn tiếp tục tài trợ an sinh xã hội cho tỉnh Điện Biên 28,66 tỷ đồng xây dựng các công trình y tế, giáo dục, nhà cho người nghèo. Chất giọng ấy như da diết, như có lỗi khi ông bộc bạch trước đông đảo cán bộ chiến sĩ của Đồn rằng sự đóng góp cùng quan tâm ấy chưa thể xứng với những hy sinh thầm lặng của những người ngày đêm canh giữ phên giậu quốc gia!
Một ông già chậm chạp nhô ra phía đầu dốc Đồn. Bên hông đong đưa một con dao quắm. Vừa được giới thiệu, tôi cũng kịp nhận ra già làng người Mông bản Na Ư, cụ Vừ Púa Dình. Năm ấy gặp, cụ đã 85, nay tuổi gần trăm mà vẫn giữ được những sải bước tuy chậm nhưng chắc chắn. Còn nhớ, trên vách nhà cụ la liệt những tấm giấy đã ngả màu vàng xuộm chữ rất khó đọc của Châu Điện Biên thuộc Khu Tự trị Thái Mèo chứng nhận ông Vừ Púa Dình là ủy viên ủy ban huyện năm 1955. Bằng khen của Chính phủ tặng cụ vì có thành tích xuất sắc liên tục từ năm 1963 đến 1975 là chủ tịch xã vv... Cụ có kiểu cười hóm nhưng lành làm khuôn mặt rất ít nếp nhăn như tươi lại hàng chục tuổi nhất là cử chỉ chống tay lên nắp bao dao cụ đeo bên người nom khá oách! Cụ cười cho biết con dao này cụ luôn đeo bên mình từ năm cụ mới có chín tuổi không rời lúc nào kể cả khi đi ngủ! Khuôn mặt cụ Dình tươi nhất là khi cụ kể lại cái hồi dân quân xã Na Ư tham gia trong chuyên án của công an vũ trang câu nhử gián điệp biệt kích của Mỹ Diệm thả xuống khu vực Điện Biên... Hết toán này đến toán khác thả xuống đều bị tài trí và dũng cảm của bộ đội công an, dân quân tóm gọn. Chuyện những năm cụ làm chủ nhiệm rồi chủ tịch liên tục được giấy khen của cấp trên vì nhiều thành tích sản xuất bảo vệ trị an, tòng quân...
Cụ hồ hởi kể về đàn con của cụ bảy gái bốn trai nói như cụ là “được nên cái người’’. Con trai Vừ Dũng Phía là chủ tịch hội nông dân xã, con trai là Vừ Phá Di phó chủ tịch ủy ban xã, cháu nội là Vừ A Tủa phó bí thư đoàn xã, con rể là Ly Hủa Chá, chủ tịch hội đồng nhân dân xã... Nhân hỏi số hộ thuộc diện đói nghèo của Na Ư, cụ Vừ Púa Dình mặt đang sáng rỡ bỗng giọng chùng xuống mặt nhăn lại... “ Khổ lắm, những một nửa còn đói (sau này tôi hỏi lại, số hộ đói nghèo ở xã là 37%) chúng nó không chăm làm cái nương như trước. Lười lắm cứ nghĩ xấu rằng, muốn xoá được đói giảm được nghèo thì chỉ đi buôn thuốc phiện đi buôn heroin! Buồn lắm đi thôi, càng buôn nhiều càng chạy sang bản Pa Hốc, bản Huổi Dơi bản Huổi Trung bên Lào để buôn thuốc phiện và heroin thì càng nhiều đứa bị bắt, bị tù, bị tử hình... Bây giờ cái đầu chúng nó tối lắm, nghĩ ngắn lắm, bụng dạ tham lam lắm, khó nói cho nó thủng được... Có nhiều cán bộ cũng nghĩ xấu, làm xấu...’’
... Bữa nay cụ Vừ Púa Dình được mời về Đồn để dự liên hoan Tết với anh em. Tôi được giới thiệu thêm, cụ từng sinh hoạt chi bộ ghép đầu tiên với chi bộ Đồn Biên phòng Tây Trang. Là hạt nhân cùng nhân mối của việc phối hợp với Đồn giữ gìn an ninh trật tự. Khuôn ngực cụ mang đến lắm là huân huy chương.
Bên dưới những gốc đào đương mưng nụ sắp bật ra những đốm hồng, thiếu tá Ngô Xuân Ngọc, Phó Đồn phụ trách nghiệp vụ giới thiệu thêm hai đoàn khách mà như người nhà của Đồn bữa nay đến chúc Tết chia vui với anh em. Đó là đoàn đại biểu Đồn Biên phòng Pahok của nước bạn Lào do đại úy Bunsay, Đồn phó Đồn Biên phòng phụ trách và ông Etam, Chi cục Phó Chi cục Hải quan dẫn đầu. Và 5 cô giáo trường THCS Noong Het kết nghĩa với Đồn.
