Dự thảo Luật BHXH sửa đổi bổ sung quy định: Người tham gia BHXH tự nguyện trước 1/1/2021 đã đóng 20 năm được hưởng lương hưu khi đủ 60 tuổi với nam, 55 tuổi với nữ.
Như vậy, so với Luật Lao động năm 2019 về quy định tăng tuổi nghỉ hưu, những người này cũng về hưu sớm hơn 2-5 năm so với người tham BHXH gia sau ngày 1/1/2021.
 |
Cán bộ BHXH vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện. |
Cụ thể, người lao động trong điều kiện bình thường tăng từ 60 lên 62 tuổi với nam và từ 55 lên 60 tuổi với nữ. So với quy định hiện hành, người lao động sẽ được lợi hơn khi không bị trừ tỷ lệ lương hưu 2% mỗi năm do nghỉ hưu trước tuổi.
Theo quy định của Luật Lao động, từ năm 2018, tỷ lệ được hưởng lương hưu được điều chỉnh tối đa là 75%. Thời gian đóng BHXH ở nữ tăng từ 25 năm lên 30 năm và nam là từ 30 năm lên 35 năm. Trường hợp nghỉ hưu mà chưa đủ tuổi đời theo quy định thì bị giảm trừ tỷ lệ % do nghỉ hưu trước tuổi (trừ 2%/năm nghỉ hưu trước tuổi).
Theo báo cáo đánh giá tác động dự thảo luật, ban soạn thảo nêu rõ các quy định mới trong dự thảo nhằm bảo đảm mục tiêu an sinh xã hội của người dân, sửa đổi căn bản các vướng mắc, bất cập thực tế, phù hợp tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời mở rộng quyền, lợi ích, hấp dẫn người tham gia BHXH.
Tham gia BHXH tự nguyện từ 15 tuổi
Theo quy định tại Khoản 4, Điều 2 Luật BHXH 2014 và Điều 8 Quyết định 595/QĐ-BHXH quy định công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên, không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, nhưng có thể tham gia BHXH tự nguyện.
Cụ thể, các đối tượng tham gia bảo hiểm tự nguyện được quy định bao gồm: Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động thời hạn dưới 3 tháng trước 1/1/2018; người lao động làm việc theo hợp đồng lao động thời hạn dưới 1 tháng từ 1/1/2018 trở đi; Người hoạt động không chuyên trách ở các thôn, ấp, bản, làng, tổ dân phố, khu phố;
Người lao động giúp việc trong gia đình; Người tham gia sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không hưởng lương; Xã viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc tại các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; Nông dân, lao động tự do; Người lao động đã đủ điều kiện về tuổi nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian để hưởng lương hưu; Người tham gia khác.
Điều 73 Luật BHXH 2014 quy định người lao động hưởng lương hưu khi có đủ các điều kiện sau: Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động; Đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.
Bên cạnh đó, người lao động đã đủ điều kiện về tuổi theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều này nhưng thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được đóng cho đến khi đủ 20 năm để hưởng lương hưu.
Mức đóng BHXH tự nguyện
Điều 87 Luật BHXH 2014, được hướng dẫn tại Nghị định 134/2015/NĐ-CP mức đóng BHXH tự nguyện được quy định như sau: Người lao động tham gia BHXH tự nguyện hằng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do người lao động tự lựa chọn để đóng vào BHXH tự nguyện.
Dựa vào điều kiện phát triển kinh tế xã hội, khả năng của ngân sách nhà nước để quy định đối tượng hỗ trợ, mức hỗ trợ và thời điểm thực hiện hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người lao động tham gia BHXH tự nguyện.
Như vậy, mức đóng BHXH tự nguyện của người lao động tham gia bảo hiểm được tính theo công thức sau: Mức đóng hằng tháng = 22% x Mức thu nhập người lao động chọn đóng BHXH tự nguyện - Mức nhà nước hỗ trợ đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện
Trong đó: Mức thu nhập chọn đóng BHXH tự nguyện thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và mức cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở;
Mức nhà nước hỗ trợ đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện được quy định tại Điều 14 Nghị định 134/2015/NĐ-CP như sau: Mức nhà nước hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện được tính theo tỷ lệ phần trăm trên mức đóng BHXH hàng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo ở khu vực nông thôn trong thời gian nhiều nhất là 10 năm.
Cụ thể, hộ nghèo được nhà nước hỗ trợ 30% mức đóng; Hộ cận nghèo được hỗ trợ 25%; các trường hợp khác được hỗ trợ 10% mức đóng.
Người lao động có thể chọn mức thu nhập đóng BHXH tự nguyện nhưng phải đảm bảo mức tối thiểu và tối đa theo quy định. Cụ thể, mức thu nhập chọn đóng bảo hiểm tối thiểu bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn.
Hiện, chuẩn nghèo đa chiều về tiêu chí thu nhập ở vùng nông thôn được quy định tại Điều 3 Nghị định 07/2021/NĐ-CP là 1,5 triệu đồng/người/tháng. Như vậy, mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất là 330.000 đồng/tháng chưa trừ tiền hỗ trợ mức đóng.
Theo thống kê của BHXH Việt Nam, tính đến hết quý 1/2024, cả nước có trên 1,4 triệu người tham gia BHXH tự nguyện.
