Hệ thống Cơ chế một cửa quốc gia được xem là “bảo bối” làm đơn giản hóa thủ tục hành chính. Nếu không có sự phối hợp, liên thông giữa các bộ, ngành liên quan, cả hệ thống sẽ trì trệ.
Doanh nghiệp ngồi nhà làm thủ tục
Trước đây, doanh nghiệp (DN) thực hiện thủ tục xuất, nhập khẩu hoặc quá cảnh, phải làm việc trực tiếp với nhiều cơ quan quản lý tại các bộ để xin giấy phép. Sau đó nộp toàn bộ giấy tờ liên quan cho cơ quan hải quan để ra quyết định thông quan.
Ví dụ, khi một tàu biển làm thủ tục tại cảng biển quốc tế, DN phải xuất trình hồ sơ cho 5 cơ quan: Hải quan, nông nghiệp (kiểm dịch động, thực vật), y tế, biên phòng và cảng vụ hàng hải. Chỉ khi các cơ quan đó cấp giấy phép, hồ sơ mới được trả về cảng vụ để ra quyết định cho phép tàu biển xuất cảnh, nhập cảnh hoặc quá cảnh. Với sự ra đời của NSW, DN chỉ cần gửi 1 bộ hồ sơ điện tử duy nhất đến NSW. Hồ sơ được lưu lại để các cơ quan quản lý dùng chung xem xét và hồi đáp.“DN có thể ngồi ở trụ sở để gửi thông tin qua NSW. DN chỉ cần có máy tính nối mạng và cài phần mềm miễn phí do Hải quan cung cấp là có thể nộp được hồ sơ”, ông Trần Quốc Định, Phó Ban cải cách hiện đại hóa Hải quan cho biết.
Liên quan đến những khúc mắc về tính thanh khoản, ân hạn nợ thuế mà DN vướng mắc khi thực hiện qua hệ thống kê khai thông quan hải quan (VNACCS/VCIS), lãnh đạo Tổng cục Hải quan cho biết đang dự thảo thông tư loại bỏ yêu cầu này khi thực hiện trên NSW. Theo đó, DN chỉ cần khai báo xuất nhập hàng tồn kho mà thôi. Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho biết sự ra đời của NSW sẽ giảm lượng giấy tờ xuống 5 lần so với hiện nay và giảm 3,5 ngày thông quan.“Các cửa khẩu là bộ mặt quốc gia. Về thủ tục nhập khẩu, xuất khẩu và quá cảnh, Việt Nam xếp trung bình ASEAN. Chúng ta cần phấn đấu lên mức khá, sau đó lên top đầu”.
Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh
Đại diện Bộ GTVT, cơ quan quản lý nhà nước đầu tiên tham gia kết nối NSW, Thứ trưởng Phạm Hồng Trường cho biết, sẽ kết nối với các lĩnh vực khác trong lĩnh vực hàng hải, đường biển, đường thủy nội địa và sẽ hoàn thành xong vào năm 2015.
Cần cơ chế ràng buộc các bộ
Lợi ích là vậy, nhưng quá trình thực hiện NSW sẽ gặp vướng mắc nhất định, đó là cơ sở pháp lý để các bộ cùng tham gia NSW. Các DN lo ngại khi nộp hồ sơ qua NSW sẽ không biết khi nào có phản hồi từ các cơ quan chuyên ngành. Hiện các bộ có quy định riêng về thời gian cấp giấy phép hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu hoặc quá cảnh. Nếu sự phối hợp không tốt của một công đoạn sẽ làm chậm cả hệ thống.
Tham dự lễ công bố, Phó Thu tướng Vũ Văn Ninh đề nghị các bộ, ngành cần tích cực triển khai giai đoạn 2, đặc biệt xây dựng cơ sở pháp lý vững chắc cho NSW. Tiến tới sẽ ban hành thông tư liên tịch, nếu cần có thể trình ban hành một quy chế của Chính phủ để chỉ đạo thống nhất các bộ, ngành thực hiện. “Đây cũng là cơ sở kiểm điểm những đơn vị không triển khai đúng quy định”, Phó Thủ tướng nói.
Theo lộ trình, tháng 12/2014 sẽ kết nối NSW với Bộ Công Thương, tháng 6/2015 sẽ kết nối với các bộ: Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Tài nguyên và Môi trường, Y tế. Năm 2016 sẽ kết nối thủ tục cấp phép đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh của các bộ còn lại.
