Thiếu vốn - vòng luẩn quẩn
Ngày 5/10, Ngân hàng Nhà nước phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo giải pháp tín dụng cho DNNVV. Theo thống kê, DNNVV chiếm 97% tổng DN đang hoạt động tại Việt Nam, đóng góp 45% GDP; 31% vào tổng thu ngân sách và thu hút hơn 5 triệu việc làm.
Ông Bùi Ngọc Tường, Tổng Giám đốc DN chuyên vận hành, quản lý các nhà máy nước sạch cho biết, công ty rất khó tiếp cận vốn NH, vì thiếu tài sản đảm bảo. “Diện tích nhà xưởng, đất của chúng tôi được nhà nước cho thuê miễn phí nên cán bộ NH nói nếu xảy ra rủi ro không thể thu hồi đất này. Về tài sản của công ty chủ yếu là đường ống cấp nước cho người dân, khi cần thu hồi nợ xấu, cán bộ NH không thể đào ống nước lên nên NH không cho chúng tôi vay vốn”, ông Tường cho biết.
Là DN chuyên về nông nghiệp, ông Lâm Văn Chiều, Phó Giám đốc Cty TNHH Cường Tân - DN sản xuất giống lúa lai cũng nói: Cái khó là diện tích sản xuất lớn nhưng đi thuê của nông dân và quy hoạch thành “Cánh đồng mẫu lớn” với vốn đầu tư xây dựng trung bình 60 triệu đồng/ha. Do phần đất đai sản xuất, hạ tầng cánh đồng không có giá trị thế chấp để bảo lãnh vay vốn nên ông Chiều đề nghị NH xem xét DN làm ăn hiệu quả được tăng tỷ lệ vay tín chấp, nhằm phát triển sản xuất, kinh doanh.
“Sản xuất lúa giống phải đầu tư nhiều hạ tầng ở nhiều khâu từ bảo quản kho lạnh… nên chúng tôi đề nghị được tăng tỷ lệ vốn vay dài hạn, nhằm tạo điều kiện cho DN nông nghiệp mạnh dạn đầu tư hạ tầng phục vụ sản xuất kinh doanh”, ông Chiều đề xuất.
Theo bà Lê Phương, Giám đốc Cty TNHH Chè Á Châu, việc thiếu vốn để đầu tư đổi mới công nghệ trở thành vòng luẩn quẩn. Vốn ít, đầu tư công nghệ thấp, khiến năng suất thấp và kéo theo tốc độ tăng trưởng thấp. Từ đó, khó tích luỹ vốn cho nền kinh tế.
TS Lê Xuân Nghĩa, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cho rằng, mở rộng tín dụng cho DNNVV đang đối mặt với nhiều rủi ro như sử dụng vốn sai mục đích; sử dụng vốn ngắn hạn cho đầu tư dài hạn, đặc biệt là lĩnh vực bất động sản. Rủi ro do DN mở rộng quy mô không phù hợp với nhu cầu thị trường. Rủi ro về quản lý vốn, quản lý tài chính của DN thiếu minh bạch.
Ông Vũ Quốc Hùng, Vụ trưởng Chính sách tiền tệ (NHNN) đánh giá, DNNVV gặp nhiều bất lợi khi tiếp cận tín dụng. DNNVV thường chưa đủ thời gian để xây dựng lòng tin với ngân hàng. Tỷ lệ “sống” của DN mới ra đời này thấp dễ tạo rủi ro lớn cho ngân hàng. Cũng theo ông Hùng, DNNVV thường không đủ khả năng để lập dự án chi tiết nhằm thuyết phục ngân hàng.
Sợ dính vòng lao lý
Theo chuyên gia ngân hàng Cấn Văn Lực, lãi suất không phải điểm nghẽn giữa DN và NH mà quan trọng nhất là thiếu thông tin trao đổi giữa đôi bên. Hiện nay, DN thiếu minh bạch về thông tin, tài chính, phương án kinh doanh; Chủ DN ngại hoàn thiện hồ sơ để vay vốn (do thiếu cán bộ hoặc nghĩ thủ tục phức tạp); thiếu tài sản đảm bảo nên NH khó cho vay vốn.
“Nghề NH là huy động vốn và cho vay nhưng DNNVV khó tiếp cận vốn vì rủi ro tín dụng lớn. Trong khi đó, DN chưa mặn mà mua bảo hiểm cho khoản vay. Hơn nữa, vấn đề hình sự hóa quan hệ kinh tế đã khiến cán bộ tín dụng e ngại cho vay khi DN chưa đủ các điều kiện, bởi xảy ra rủi ro cán bộ NH sẽ vướng vào lao lý. Chúng tôi mong muốn bớt việc hình sự hóa quan hệ kinh tế”, ông Lực nói.
Theo thống kê của NHNN, tính đến hết tháng 8/2017, dư nợ tín dụng của DNNVV đạt 1,29 triệu tỷ đồng; tăng 7,49% so với cuối năm 2016 và chiếm hơn 21% tổng dư nợ toàn nền kinh tế. Các tổ chức tín dụng tích cực tiếp cận nhóm DNNVV với nhiều chương trình cho vay ưu đãi. Cụ thể như chương trình kết nối NH - DN tại các địa phương đã tổ chức 260 buổi gặp, thảo luận, gỡ khó cho DN với cam kết cho vay trên 390.000 tỷ đồng, doanh số giải ngân đạt 375.000 tỷ đồng cho hơn 30.000 DN. Ngân hàng gia hạn, cơ cấu lại kỳ hạn trả nợ cho hơn 25.000 tỷ đồng cho hơn 1.000 DN. Ngân hàng còn áp dụng giảm lãi suất, giảm phí cho gần 6.000 DN với tổng dư nợ 17.000 tỷ đồng.
Trước đề nghị giảm lãi suất cho vay của một số DN, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho hay: Ngân hàng rất sẵn sàng hạ lãi suất xuống như chỉ đạo của Chính phủ nhưng để hạ lãi suất cho vay phải hạ lãi suất huy động (mà như thế sẽ không huy động được người gửi tiền). “NH là trung gian, lãi suất phải nhìn cả đầu ra - đầu vào và tỷ suất lợi nhuận, lạm phát. Mong muốn giảm lãi suất là chủ trương của Đảng, Chính phủ và NHNN cũng mong muốn, nếu có thể giảm, chúng tôi sẽ giảm ngay”, ông Tú nói.
