Vì nhiều lý do chủ quan, khách quan, khách hàng thường dễ dãi ký vào bản hợp đồng bảo hiểm mà chưa lường hết được những rủi ro nằm ở chính bản hợp đồng.
 |
| Ông Nguyễn Văn Đều, Giám đốc Cty Thái Bình Minh (trái) và Thuyền trưởng Nguyễn Minh Hải đang trình bày vụ việc với PV - Ảnh: Đ.A.T |
Vụ tai nạn trên biển
Cty TNHH Thái Bình Minh (trụ sở tại xã Trung Kênh, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh) vay vốn Chi nhánh Ngân hàng NN&PTNT huyện Lương Tài để đóng con tàu sông và ven biển trọng tải 835 tấn hàng, số hiệu BN0425, tài sản thế chấp chính là con tàu.
Ngày 25/10/2007, Cty Thái Bình Minh ký hợp đồng bảo hiểm thân tàu với Cty Bảo Minh, giá trị bảo hiểm ba tỷ đồng - bằng giá trị con tàu, phạm vi hoạt động được bảo hiểm là các tuyến vận tải đường sông, ven biển, kể cả một số cảng của Trung Quốc giáp với vịnh Bắc Bộ.
Tháng 1/2008, tàu BN0425 nhận chở 770 tấn quặng sắt từ Hiệp Hòa - Bắc Giang sang cảng Phòng Thành - Quảng Đông (Trung Quốc). Ngày 14/1/2008, tàu BN0425 neo đậu tại cảng Vạn Gia - Quảng Ninh, làm thủ tục xuất cảnh. Sau khi Hải quan, Biên phòng, Cảng vụ kiểm tra và làm các thủ tục cần thiết, tàu BN0425 có giấy phép xuất bến.
Sáng 15/1/2008, tàu BN0425 rời cảng Vạn Gia, đi về phía Trung Quốc. Khoảng 14 giờ cùng ngày, khi đang cách phao số 5 luồng vào cảng Phòng Thành khoảng sáu km, tàu BN0425 gặp tai nạn và chìm.
Thuyền trưởng Nguyễn Minh Hải, máy trưởng Đoàn Đắc Hùng và bốn thủy thủ cùng bám vào một chiếc phao, may mắn được một tàu cá Trung Quốc cứu sống. Một thủy thủ khác là Bùi Nhuận bám một chiếc phao riêng, mất tích.
Sáu người sống sót được tàu cá Trung Quốc đưa về cảng Bạch Long. Họ về nước theo các tàu Việt Nam chở hàng sang cảng Bạch Long, sau khi đã bồi thường cho ngư dân Trung Quốc một khoản tiền, do chuyến ra biển đánh cá của những ngư dân này bị dở dang.
Hai nhận định trái ngược
Sau vụ tai nạn, Cty Thái Bình Minh yêu cầu Cty Bảo Minh bồi thường, song bị từ chối. Họ khởi kiện Cty Bảo Minh ra tòa dân sự.
Ngày 24/12/2008, TAND tỉnh Bắc Ninh mở tòa xét xử sơ thẩm vụ kiện. Tại tòa, Cty Thái Bình Minh khẳng định tàu BN0425 chở đúng trọng tải, hoạt động trong phạm vi được bảo hiểm; tai nạn mà tàu gặp phải là rủi ro bất khả kháng, nằm trong điều kiện được bồi thường theo hợp đồng bảo hiểm.
Cty Bảo Minh cho rằng, hôm 15/1/2008, bản tin dự báo thời tiết cho biết khu vực vịnh Bắc Bộ có gió mạnh cấp 6, biển động; khu vực biển tỉnh Quảng Đông - Trung Quốc có gió mạnh cấp 7, biển động mạnh.
Thuyền trưởng Nguyễn Minh Hải đã nghe dự báo thời tiết, nhưng vẫn cho tàu xuất bến, đây là lỗi “cố ý”, thuộc trường hợp “loại trừ bảo hiểm” quy định trong hợp đồng bảo hiểm.
Dựa vào lời khai của thuyền trưởng, thông tin do Cảng vụ cảng Vạn Gia cung cấp, lời chứng của ngư dân Trung Quốc, HĐXX nhận định nguyên nhân tai nạn do tàu BN0425 gặp cơn gió lốc xoáy đột ngột, thuộc trường hợp rủi ro bất khả kháng, tuyên Cty Bảo Minh phải bồi thường cho Cty Thái Bình Minh ba tỷ đồng.
Cty Bảo Minh chống án. Ngày 4/6/2009, Tòa Phúc thẩm TANDTC tại Hà Nội xét xử phúc thẩm vụ kiện. HĐXX chấp nhận quan điểm của Cty Bảo Minh, rằng thuyền trưởng tàu BN0425 cho tàu ra khơi trong điều kiện thời tiết như vậy là hành vi “liều lĩnh”, “cố ý”, thuộc trường hợp loại trừ bảo hiểm, và tuyên bác yêu cầu được bồi thường của Cty Thái Bình Minh.
Những điều chưa thỏa đáng
Nhiều người quan tâm vụ kiện cho rằng cả hai cấp tòa không đưa Ngân hàng NN&PTNT vào tham gia với tư cách người có nghĩa vụ - quyền lợi liên quan là chưa đúng quy định tố tụng.
Con tàu được bảo hiểm là tài sản đang thế chấp tại ngân hàng, các việc liên quan đến nó phải có ngân hàng tham gia mới đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của đơn vị này.
Về nội dung, tòa phúc thẩm kết luận thời tiết hôm 15/1/2008 khu vực vịnh Bắc Bộ và vùng biển tỉnh Quảng Đông - Trung Quốc có gió mạnh, sóng to, chủ yếu dựa vào bản tin dự báo thời tiết, là thiếu căn cứ vững chắc.
Thực tế tàu BN0425 xuất bến trong hoàn cảnh không có lệnh cấm tàu bè ra khơi của các cơ quan có thẩm quyền, Cảng vụ cảng Vạn Gia đã ký lệnh cho tàu xuất bến.
Cũng trong hôm đó, Cảng vụ cảng Vạn Gia còn cho phép nhiều tàu khác được xuất bến, có tàu đi trước, có tàu đi sau tàu BN0425. Những tàu này không gặp cơn lốc xoáy đột ngột, đã cập các cảng Trung Quốc an toàn.
Một chứng cứ khác giúp nhận định chính xác nguyên nhân tai nạn, đó là lời chứng của ngư dân Trung Quốc đã cứu các thủy thủ Việt Nam.
Văn bản do ngư dân Lương Văn Sinh viết: “Chiều ngày 15/1/2008, tôi đang trên biển đánh cá, đột nhiên gặp cơn gió to. Tôi bắt gặp tàu Việt Nam gặp nạn và đang từ từ chìm xuống...”.
Lời ông Sinh phù hợp với lời khai của thuyền trưởng Hải, cho thấy lý do tàu BN0425 bị chìm là do gặp cơn gió xoáy đột ngột. Tuy nhiên, lời chứng của ông Sinh không được tòa phúc thẩm xem xét, mặc dù tòa sơ thẩm đã đưa chứng cứ này vào hồ sơ vụ kiện.
Cty Thái Bình Minh đã khiếu nại, đề nghị được xem xét lại vụ kiện theo trình tự giám đốc thẩm.
