Đẩy lùi bệnh Parkinson
Bệnh parkinson đang ngày càng báo động khi không chỉ xuất hiện ở lứa tuổi 50 trở lên mà ngày càng trẻ hóa. Thủ phạm được xác định là gốc tự do góp phần vào quá trình thoái hóa tế bào thần kinh não ở vùng chất đen, làm giảm sản xuất các chất dẫn truyền, ảnh hưởng đến sự điều hòa vận động của cơ thể.
 |
| Chống gốc tự do gây lão hóa tế bào thần kinh giúp người bệnh phòng ngừa căn bệnh parkinson. |
Đủ kiểu mắc bệnh
Thông thường, bệnh parkinson tấn công ở người lứa tuổi từ 50 trẻ lên nhưng hiện căn bệnh này cũng đang trẻ hóa. Theo PGS- TS Nguyễn Hữu Công, Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch TPHCM, vài năm trở lại đây, các bác sĩ chuyên khoa thần kinh ghi nhận nhiều người khoảng 30 tuổi cũng mắc bệnh parkinson. Bác sĩ Công cho biết, parkinson là một trong những bệnh liên quan đến cử động của cơ thể phổ biến nhất, gặp trong khoảng 1% người trên 60 tuổi, nam bị nhiều hơn nữ gấp 1,5 lần, và càng ngày càng xuất hiện nhiều ở thời đại của chúng ta. Độ tuổi khởi bệnh trung bình vào khoảng 60 tuổi. Tuy nhiên ngày càng có nhiều bệnh nhân mắc bệnh khi mới 30- 40 tuổi. Đây là một bệnh tương đối phổ biến với tỷ lệ mắc là 90-100/100.000 dân.
“Bệnh parkinson là một tập hợp các biểu hiện bất thường, bao gồm run, giảm vận động, cứng đờ, kèm theo tư thế đứng và đi bất thường. Những biểu hiện bất thường như thế có thể thấy sau khi bị viêm não, tai biến mạch máu não, do dùng thuốc điều trị tâm thần kéo dài, v.v. Tuy nhiên, dạng thường gặp nhất của bệnh Parkinson là dạng bệnh tự phát, do thoái hóa bên trong hệ thần kinh, không do căn nguyên nào gây nên”- bác sĩ Công giải thích.
Bác sĩ Lê Quốc Nam- Trung tâm sức khỏe tâm thần TPHCM cho biết, vẫn thỉnh thoảng gặp phải bệnh nhân bị bệnh parkinson khởi phát sớm- nghĩa là mắc bệnh khi chưa tới 40-50 tuổi. Theo ước tính có tới 10% bệnh nhân Parkinson khởi phát bệnh trước 45 tuổi. “Nếu khởi phát bệnh sớm trước 40 tuổi thường là có yếu tố di truyền. Tuy nhiên, người trẻ tuổi bị Parkinson thì lại có quá trình bệnh nhẹ hơn và tiến triển chậm hơn so với người già mới bị Parkinson”- bác sĩ Nam cho biết.
“Kẻ thù” là gốc tự do
Gốc tự do góp phần vào quá trình thoái hóa tế bào thần kinh não ở vùng chất đen, làm giảm sản xuất các chất dẫn truyền, ảnh hưởng đến sự điều hòa vận động của cơ thể. Các chuyên gia thần kinh cho biết, gốc tự do là nguyên tử hoặc phân tử có hại, liên tục được sinh ra từ các quá trình chuyển hóa trong cơ thể và từ các tác động của môi trường bên ngoài. Gốc tự do được xem là nguồn gốc của sự lão hóa và bệnh tật. Chúng được ví như “đoàn quân hủy diệt” bởi sức gây hại mạnh mẽ lên cơ thể con người, đặc biệt là làm tổn thương bộ não.
Gốc tự do rất không ổn định, liên tục tìm kiếm điện tử từ các nguyên tử - phân tử khác, tạo ra nhiều gốc tự do mới. Gốc tự do tấn công vào tất cả các cấu trúc tế bào trong cơ thể và đặc biệt chúng “ưa thích” những tế bào chứa nhiều chất béo. Với đặc điểm hơn 60% thành phần là acid béo, bộ não con người là cơ quan bị gốc tự do tấn công dữ dội nhất. Trong khi hệ thống chống gốc tự do kém hơn nhiều so với các cơ quan khác, bộ não lại tiêu thụ đến 20-25% nhu cầu oxy và năng lượng toàn cơ thể. Nơi nào có sự chuyển hóa càng cao, gốc tự do sinh ra càng nhiều. Vì vậy, bộ não thực sự là điểm tập kết gốc tự do và với phản ứng dây chuyền, “đoàn quân hủy diệt” này không ngừng sản sinh, gây ra các bệnh lý: thiếu máu não thoáng qua, tai biến mạch máu não, đau nửa đầu, suy giảm trí nhớ Parkinson, Alzheimer, sa sút trí tuệ…
 |
| OTIV tinh chiết từ Blueberry giúp chống gốc tự do, bảo vệ mạch máu và các tế bào thần kinh. |
Có 4 triệu chứng kinh điển của bệnh parkinson do gốc tự do gây ra gồm: run, cứng cơ, chậm chạp và rối loạn tư thế. Ở giai đoạn sớm, người bệnh có thể gặp tình trạng mệt mỏi, đau cơ, vụng về ngay cả với các thao tác đơn giản, rối loạn chữ viết, suy giảm nhận thức…Nhiều bệnh nhân mắc căn bệnh này vì vậy, run rẩy thường xuyên, mất kiểm soát, các cơ luôn cứng đờ mỗi lần muốn vận động nên mọi sinh hoạt gần như đều nhờ vào người thân. Nặng hơn, nhiều bệnh nhân không thể cử động, không nói được và nằm cứng một chỗ.
Chống gốc tự do- đẩy lùi bệnh tật
Gốc tự do không chỉ sinh ra từ các quá trình chuyển hóa trong cơ thể mà còn hình thành dưới tác động của các yếu tố bên ngoài như: môi trường ô nhiễm do khói bụi, ánh nắng, phóng xạ…, rượu bia, khói thuốc lá, hóa chất, chấn thương, nhiễm khuẩn, căng thẳng thần kinh - stress… Vì thế, cần hạn chế tối đa tác động của các yếu tố này. Ngoài ra, chế độ ăn cần tránh những thực phẩm có thể làm tăng sinh gốc tự do như mỡ động vật, thực phẩm đóng hộp… Thường xuyên tập thể dục và giữ tinh thần phấn chấn, thoải mái cũng giúp hạn chế gốc tự do.
Ngoài việc hạn chế những yếu tố có hại từ bên ngoài, một chế độ dinh dưỡng giàu các chất chống gốc tự do có thể giúp cơ thể tăng khả năng phòng vệ và trung hòa gốc tự do một cách hữu hiệu. Trong khẩu phần ăn hằng ngày, nên tăng cường các thảo dược, trái cây và rau của quả vì đây là nguồn cung cấp dồi dào các chất chống gốc tự do.
Tuy nhiên, gần đây các nhà khoa học đã tìm ra nhóm chất chống gốc tự do tự nhiên với hàm lượng cao trong Blueberry sinh trưởng ở Bắc Mỹ có khả năng tiêu diệt gốc tự do mạnh mẽ. Anthocyanin trong Blueberry có khả năng vượt qua hàng rào máu não, trung hòa gốc tự do, ức chế quá trình oxy hóa của cholesterol “xấu”, điều tiết những yếu tố gây viêm để giảm tổn thương thành mạch máu. Theo các nhà nghiên cứu tại trường Đại học Montreal (Canada), Blueberry kích hoạt hai loại enzyme bảo vệ não là catalase và superoxide dismutase. Các enzyme này có chức năng dọn dẹp những gốc tự do sản sinh trong quá trình oxy hóa. Nhờ đó, giúp tăng cường các kết nối thần kinh, kích thích sự tái tạo, dẫn truyền các tế bào thần kinh, có tác dụng cải thiện trí nhớ và làm chậm quá trình lão hóa, làm phục hồi sự suy giảm chức năng nhận thức và vận động...
Ngọc Lâm
