Chưa hết, hàng ngàn dân bức xúc vì thông tin Bộ Công Thương ra công văn trả lời thủy điện “vô can” trong việc thiệt hại các trận đại hồng thủy năm 2013.
Dân hết hy vọng
Niềm hy vọng được thủy điện bồi thường sau những thiệt hại to lớn từ các trận lũ lịch sử của năm 2013 mà nhiều chuyên gia cho rằng thủy điện có góp phần gây lũ lớn của người dân Quảng Nam đã tan tành mây khói khi mới đây, Bộ Công Thương gửi công văn trả lời cử tri Quảng Nam, cho rằng “việc xem xét trách nhiệm của các nhà máy thủy điện trong việc bồi thường thiệt hại do lũ lụt là chưa có cơ sở”.
Bộ Công Thương cho rằng, các hồ chứa thủy điện lớn ở Quảng Nam đã thực hiện đúng theo Quy trình vận hành liên hồ chứa (hồ A Vương, Sông Tranh 2 và hồ Đắk Mi 4) và Quy trình của từng hồ đã được phê duyệt, không gây thêm lũ cho hạ du, đã góp phần cắt giảm đỉnh lũ và lượng nước lũ về hạ du trên các sông, mặc dù các hồ chứa này không có nhiệm vụ chống lũ.
Ông Lê Văn Lộc - Bí thư chi bộ thôn Đầu Gò (Đại Sơn - Đại Lộc, Quảng Nam) khi nghe tin này, vô cùng chán nản và thất vọng: “Từ năm 2009 đến nay, thôn Đầu Gò không năm nào thoát khỏi thảm cảnh nhà trôi, đất hoa màu, đất rẫy bị sạt lở vì lũ lụt. Trước đây cũng có nhưng nhẹ, từ khi có tới 2 nhà máy ở thượng nguồn cùng xả lũ thì thôn Đầu Gò chỉ còn biết khóc ròng”. Đầu Gò nằm ngay ngã ba sông Cái (sông ĐắkMi, có thủy điện ĐắkMi 4) và sông Bung (có thủy điện A Vương) cùng hợp lại nên khi 2 hồ này thay nhau xả, thôn như một tấm thảm bị xô từ bên này sang bên kia và ngược lại. “Chúng tôi nhiều lần gửi kiến nghị lên huyện, lên tỉnh yêu cầu thủy điện bồi thường nhưng đều rơi vào im lặng. Chỉ năm ngoái đây lãnh đạo tỉnh nói sẽ làm ra chuyện, nhưng giờ Bộ Công Thương đã nói thế thì hết hy vọng rồi”. Chỉ tính riêng Quảng Nam, trận lũ lịch sử năm 2013 vừa qua khiến 5 người bị chết, 77.742 ngôi nhà bị ngập; 150ha lúa vụ Đông và 1.045,7ha rau màu bị ngập úng; 935 con gia súc và 23.750 con gia cầm bị lũ cuốn trôi.
Nhiều chuyên gia cho rằng, không chứng minh được con số cụ thể các thủy điện sai ở đâu, như thế nào thì khó lòng bắt họ bồi thường.
Dự thảo chỉ quan tâm tới lợi ích thủy điện
Ông Huỳnh Vạn Thắng - Phó GĐ Sở NN&PTNT TP Đà Nẵng cho hay, dự thảo “Quy trình vận hành liên hồ chứa ĐắkMi 4 - A Vương - Sông Tranh 2” dường như chỉ quan tâm đến lợi ích của thủy điện mà quên mất lợi ích của hơn 1,7 triệu dân vùng hạ nguồn Vu Gia, đặc biệt là thành phố Đà Nẵng, các huyện Đại Lộc, Điện Bàn và thành phố Hội An (Quảng Nam).
Dự thảo “Quy trình vận hành liên hồ chứa ĐắkMi 4 - A Vương - Sông Tranh 2” dường như chỉ quan tâm đến lợi ích của thủy điện mà quên mất lợi ích của hơn 1,7 triệu dân vùng ha nguồn Vu Gia, đặc biệt là thành phố Đà Nẵng, các huyện Đại Lộc, Điện Bàn và thành phố Hội An (Quảng Nam)”.
Ông Huỳnh Vạn Thắng, Phó GĐ Sở NN&PTNT Đà Nẵng
Theo ông Thắng, lợi ích người dân bị bỏ quên ở chỗ, dự thảo khống chế mực nước tại trạm Ái Nghĩa trên sông Vu Gia là 2,53m. Cao trình khống chế mực nước tại trạm Ái Nghĩa là 2,53m thì nó tương đương với mực nước trung bình của từng tháng có dòng chảy nhỏ nhất trong năm theo số liệu thủy văn từ năm 1976 đến nay. Tương đương với mực nước đó, trong dự thảo Đắk Mi 4 chỉ trả lại sông Vu Gia 12,5 m3/s. Đó là con số chết, hạ du hoàn toàn khô hạn, 1,7 triệu người dân sẽ thiếu nước, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và sản xuất.
 |
Ông Huỳnh Vạn Thắng
“Năm 2010, khi Đà Nẵng đấu tranh rất dữ, yêu cầu ĐắkMi 4 phải hoàn trả lưu lượng nước khi họ thiết kế đập chắn ngang Vu Gia, đưa nước sang dòng Thu Bồn, đích thân Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải có công văn yêu cầu ĐắkMi 4 trả 25m3/s về Vu Gia mỗi khi Đà Nẵng yêu cầu. Nhưng tuyệt nhiên họ không bao giờ thực hiện. Ngược lại, trận lũ lớn năm 2013, họ xả qua cống về Vu Gia có khi lên đến hơn 2.000m3/s gây lụt nặng, dân Đại Lộc, Điện Bàn trở tay không kịp, như vậy thì cắt lũ ở chỗ nào, chống hạn ở chỗ nào?”.
Ông Huỳnh Vạn Thắng cho hay, căn cứ vào Luật Tài nguyên nước, dự thảo Quy trình vận hành liên hồ chứa vi phạm nghiêm trọng luật. “Nếu Bộ TN&MT không sửa một số điều Đà Nẵng yêu cầu, chúng tôi sẽ kiện Bộ ra tòa để đòi quyền lợi cho 1,7 triệu dân” - ông Thắng nói.
