 |
ĐBQH Trương Trọng Nghĩa - TP HCM (Ảnh Nhật Minh) |
Muốn có công bằng phải có công lý
Sáng 30/3, Quốc hội thảo luận tại hội trường về báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016-2021 của Chánh án TAND Tối cao và Viện trưởng VKSND Tối cao.
Đánh giá cao những tiến bộ trong cải cách tư pháp vừa qua, song đại biểu Quốc hội (ĐB) Trương Trọng Nghĩa cho rằng, nguyên tắc suy đoán vô tội và nguyên tắc bản án phải dựa vào kết quả tranh tụng tại toà chưa được áp dụng triệt để. Có những bản án dựa trên luận cứ sơ sài, bất hợp lý, không xem xét chứng cứ toàn diện khiến cho đương sự bức xúc cho rằng có tiêu cực…
Nhiều trường hợp người bị tạm giữ, tạm giam, theo luật định là những người chưa có tội, nhưng phải chịu những điều kiện giam giữ khắc nghiệt, thậm chí hơn là khi thi hành án.
Bên cạnh đó, vẫn còn tình trạng nghi can, bị can chết khi bị tạm giữ, tạm giam, cho dù nguyên nhân là tự tử đi nữa cũng là khuyết điểm của các cơ quan tiến hành tố tụng. Theo ông Nghĩa, khi người dân bị bắt nạt, lừa đảo, xâm hại, họ chờ đợi nhà nước và trực tiếp là các cơ quan tố tụng khôi phục công bằng cho họ, nghĩa là ban hành một quyết định, phán quyết dựa trên công lý.
“Muốn có công bằng phải có công lý vì công bằng phải được bảo đảm bằng công lý và đó là nhiệm vụ chủ yếu của tư pháp. Niềm tin vào quyền tư pháp là một bộ phận hữu cơ của niềm tin vào chế độ”, ông Nghĩa nói.
Từ kinh nghiệm của các nước và của ông cha ta, ông Nghĩa cho rằng, muốn giữ được liêm chính phải dưỡng liêm, mà cách dưỡng liêm có hiệu quả nhất là cùng với sự tu dưỡng, rèn luyện của các cá nhân, và nhà nước phải bảo đảm thu nhập cho họ, ít nhất là ở mức trung bình của xã hội.
“Nếu thẩm phán và kiểm sát viên được đối xử tương xứng cùng với quy trình tuyển chọn và thải loại nghiêm ngặt về đức và tài thì tôi tin rằng cử tri và nhân dân sẽ có được điều họ luôn mong ước là người lương thiện, người vô tội chắc chắn sẽ được công lý bảo vệ dù họ giàu hay nghèo. Và công lý không bao giờ được phép là đối tượng mua bán. Khi đó, người dân không cần đi tìm xem Bao Công trong phim Trung Quốc bởi vì đã có những quan toà thanh liêm bằng xương, bằng thịt trong mỗi toà pháp đình của Việt Nam”, ông Nghĩa kết thúc bài phát biểu.
 |
ĐBQH Lưu Bình Nhưỡng - Bến Tre (Ảnh Nhật Minh) |
Dư luận đặt câu hỏi có án “bỏ túi” hay không?
Đề cập đến vấn đề “chỉ tiêu trong hoạt động tư pháp”, ĐB Lưu Bình Nhưỡng cho rằng cần nghiên cứu lại. “Trước đây có đồng chí lãnh đạo Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp có nói: Nhưỡng ạ, công lý không bao giờ có giá rẻ, thậm chí nó được đổi không chỉ bằng tiền mà bằng cả xương máu. Không có công lý giá rẻ, nên phải mất rất nhiều thời gian, công sức, thậm chí xương máu mới có thể tìm ra được công lý”, ông Nhưỡng nói.
Về hậu quả của oan sai, ông Nhưỡng khẳng định là rất lớn. “Chúng ta thử hình dung xem, mình hoặc người thân ở trong 0.000001 % oan sai thì mình nghĩ thế nào”, ông Nhưỡng đặt câu hỏi?
Nhấn mạnh, nếu không khắc phục tình trạng này thì rất nguy hiểm, ông Nhưỡng cho rằng, tỷ lệ oan sai có liên quan tới tỷ lệ quan trọng là liệu có hay không có tỷ lệ công lý.
“Công lý làm sao có tỷ lệ. Công lý là thứ gì đó vĩ đại, thiêng liêng, hoàn hảo, tròn trịa. Làm sao có tỷ lệ công lý được. Công lý là công lý. Cho nên tôi đề nghị hết sức lưu ý vấn đề này. Đề nghị Quốc hội khóa XV xem xét vấn đề này”, ông Nhưỡng nói đồng thời cũng bày tỏ băn khoăn về cơ chế liên ngành trong hoạt động tư pháp.
Khẳng định, “không có chỉ tiêu oan sai, chỉ có chỉ tiêu án hủy, án sửa”, ĐB Nguyễn Hữu Chính, Chánh án TAND TP.HN đồng thời cũng khẳng định, việc họp liên ngành không phải là bàn nhau để thống nhất truy tố, xét xử.
Tranh luận lại, ông Nhưỡng cho rằng, chỉ riêng hình thức hoạt động liên ngành đã là không tốt rồi. Thế nên dư luận mới đặt câu hỏi có hay không có án bỏ túi.
