Theo UBND thành phố Bắc Giang, hơn 600 năm về trước, mùa Xuân năm Mậu Tuất 1418, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi khởi xướng bắt đầu từ thượng du Thanh Hóa, đến giữa năm 1426, nghĩa quân tiến ra phía Bắc bao vây thành Đông Quan.
 |
Người dân tham dự Lễ hội chiến thắng Xương Giang. Ảnh: Nguyễn Thắng. |
Trước tình hình đó, tướng giặc là Vương Thông một mặt âm mưu giảng hòa, mặt khác phái người về nước cầu cứu viện binh. Triều đình nhà Minh quyết định điều 2 đạo viện binh sang tiếp viện. Nắm được mưu đồ của giặc, Lê Lợi đã chọn kế sách “vây thành, diệt viện”, tập trung lực lượng tiêu diệt các đạo viện binh của địch.
 |
Tại Lễ hội chiến thắng Xương Giang, người dân còn tham gia hoạt động ẩm thực của các làng nghề truyền thống của thành phố Bắc Giang. Ảnh: Nguyễn Thắng. |
Trong các trận bao vây, chiếm thành, gay go và quyết liệt nhất là chiếm thành Xương Giang. Trải qua hơn 6 tháng bao vây bền bỉ, tiến công liên tục, với hơn 30 trận đánh lớn nhỏ, nghĩa quân Lam Sơn và nhân dân địa phương đã hạ được thành Xương Giang trước khi viện binh của quân giặc kéo sang nước ta 10 ngày.
 |
Các bạn trẻ chụp ảnh lưu niêm tại Lễ hội chiến thắng Xương Giang. Ảnh: Nguyễn Thắng. |
Chiến thắng Xương Giang năm 1427 đã chấm dứt 20 năm đô hộ của nhà Minh đối với nước ta. Để ăn mừng chiến thắng quân Minh, năm 1428, sau khi lên ngôi, vua Lê Lợi đã mở hội khao quân. Trong bối cảnh niềm vui chung đó, ở thành Xương Giang cũng được hưởng lộc và tổ chức lễ hội lớn để cáo tế trời đất ban phúc lộc cho nhân dân. Từ đó về sau, nhân dân vùng Xương Giang đều tổ chức lễ hội vào dịp đầu Xuân để khơi dậy niềm tự hào về chiến công này.
 |
Đông đảo người dân hồ hởi tham dự Lễ hội chiến thắng Xương Giang. Ảnh: Nguyễn Thắng. |
Lễ hội mừng chiến thắng Xương Giang được tổ chức vào đầu Xuân từ mùng 5 đến mùng 7 tháng Giêng. Đó cũng là dịp các làng quanh thành Xương Giang tổ chức hội làng truyền thống.
 |
Nhiều bạn trẻ tham dự Lễ hội chiến thắng Xương Giang. Ảnh: Nguyễn Thắng. |
Kể từ năm 1998 đến nay, Lễ hội Xương Giang đã được tổ chức với quy mô cấp thành phố. Năm 2019, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định công nhận Di tích lịch sử Địa điểm chiến thắng Xương Giang (thành phố Bắc Giang) là di tích Quốc gia đặc biệt. Tháng 11/2023, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có quyết về việc đưa Lễ hội truyền thống Xương Giang vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
 |
Một tiết mục văn nghệ tại Lễ hội chiến thắng Xương Giang. Ảnh: Nguyễn Thắng. |
Lễ hội kỷ niệm 597 năm chiến thắng Xương Giang là sự tôn kính, ghi nhớ công ơn của các hiền tài và nghĩa sĩ, người dân Xương Giang - Bắc Giang đã chiến đấu anh dũng, hy sinh trên mảnh đất lịch sử hào hùng này.
