Ông vồ vập: “Làm báo, thế có quen nhà báo X nhà báo Y không”. Tôi nói đương nhiên. Ông reo “Tuyệt vời!” và hẹn sẽ giúp kiếm tiền dễ dàng. “Mình phải hợp tác làm ăn lớn, nhặt nhạnh tiền thuê nhà làm gì cho khổ. Có điều kiện mà không biết kiếm tiền là có tội với bản thân đấy”.
Ông cắp ca-táp, đeo cà vạt trịnh trọng khi gặp. Việc đầu tiên là trình tôi xem tờ rơi trong đó thông tin rằng ông là tiến sĩ, tổng giám đốc một liên hiệp công nghệ mới, giấy phép do Bộ Khoa học và Công nghệ cấp. Công ty của ông sản xuất thiết bị lọc nước. Tờ rơi quảng cáo qui trình ưu việt của nó, và có ảnh ông bắt tay vị lãnh đạo thành phố.
Ông giải thích lý do reo “tuyệt vời” như sau: Đọc báo thấy các nhà báo kia chuyên gặp gỡ viết bài về các vị lãnh đạo cao cấp của đất nước. Thật quá giỏi, quá tuyệt vời. Tôi nên giới thiệu ông với họ đó để hợp tác làm ăn, kiếm đầu ra cho các công trình, sản phẩm của “liên hiệp” ông. “Lãnh đạo vẩy một ngón tay thì tức khắc bọn nó phải mua sản phẩm của mình ngay”. Bọn nó ở đây là các cơ quan. Ông bảo sẽ chia hoa hồng cho tôi và đồng nghiệp. Tất nhiên ai cho loại đấy thuê nhà.
Nhớ lần đến trụ sở một doanh nghiệp, bước vào văn phòng thấy chình ình ảnh vị lãnh đạo cao cấp chụp với hàng trăm người, người quen của tôi đứng cạnh tóm tay lãnh đạo. Có thế thôi mà phóng to bằng cái chiếu. Tôi cười cười “Giăng ảnh để nát ai đây”.
Một lát, giám đốc trẻ bảo “Năm nay em cố gắng lọt tốp 100 doanh nghiệp tiêu biểu của đất nước, nhờ báo chí lăng xê may ra được. Năm ngoái suýt nữa thì được”. Tôi nói toẹt: “Doanh nghiệp của cậu chỉ làm trung gian buôn nước bọt kiếm lời chứ có trực tiếp làm ra sản phẩm đâu mà đòi tiêu biểu”.
Đất nước này có bao nhiêu tiến sĩ, doanh nhân tiêu biểu kiểu như vậy? Mang danh trí thức bậc cao mà đề tài nghiên cứu, làm luận án chỉ thế này và na ná thế này, thì tôi thà làm cử nhân quèn vĩnh viễn còn hơn: Tắm giặt tập trung cho các quân đoàn đóng quân phía bắc, Nhận thức của sinh viên sư phạm về sức khỏe sinh sản, Lịch sự trong đoạn thoại xin phép của tiếng Việt, Kỹ năng quản lý cảm xúc bản thân của sinh viên sư phạm, Sự kiện lời nói chê trong tiếng Việt, Kỹ năng học tập hợp tác của sinh viên sư phạm, Hành vị ngôn ngữ thề trong tiếng Việt...Vân vân.
