Chuyên gia nói gì về ngôi trường cấp bằng tiến sĩ cho ông Nguyễn Xuân Anh

Từ tháng 2/1995 đến 9/1998, ông Nguyễn Xuân Anh - Bí thư Thành ủy Đà Nẵng - học cử nhân Quản trị kinh doanh trường Humber College, Canada. 

Từ tháng 3/2001 đến 9/2002, ông Xuân Anh học thạc sĩ Quản trị Kinh doanh, trường California Southern University (Mỹ). Cũng từ trường California Southern University, từ tháng 3/2005 đến 12/2006, ông Nguyễn Xuân Anh lấy bằng tiến sĩ hệ chính quy, chuyên ngành Quản trị Kinh doanh. 

Trường Southern California University for Professional Studies (SCUPS) sau tháng 10/2007 đổi tên thành California Southern University là trường chưa được Bộ GD&ĐT Việt Nam công nhận bằng. 

'Chim cút' và 'đại bàng'

Một số chuyên gia giáo dục cho biết California Southern University - trường cấp bằng cho ông Nguyễn Xuân Anh - có cái tên na ná với đại học nổi tiếng ở Mỹ là The University of Southern California.

Ông Đinh Công Bằng (từng là nghiên cứu sinh ở Đại học bang Florida, hiện làm việc tại Mỹ), cho rằng so sánh sự khác nhau giữa trường có chứng chỉ đào tạo từ xa là California Southern University và trường nổi tiếng The University of Southern California chẳng khác nào như “chim cút” và “đại bàng”.

Ông Bằng thông tin dù thành lập từ năm 1978, California Southern University mới nhận được chứng chỉ chất lượng quốc gia vào năm 2010 và chứng chỉ chất lượng vùng vào năm 2015.

"Tuy có những cái tên rất giống nhau, cùng có chứng chỉ vùng và cấp bằng tiến sĩ, sự khác biệt giữa California Southern University (CalSouthern) và The University of Southern California (USC) rất lớn, đến mức khó có thể đem ra so sánh", ông Bằng cho hay.

The University of Southern California (USC) được thành lập năm 1880, là trường uy tín của Mỹ và nổi tiếng thế giới. Trong khi đó, California Southern University - trường cấp bằng tiến sĩ cho ông Nguyễn Xuân Anh - thành lập năm 1978, chỉ đào tạo online và không danh tiếng.

USC là trường phi lợi nhuận được thành lập từ năm 1880, trong khi CalSouthern là trường tư thục vì lợi nhuận thành lập năm 1978. USC là đại học nghiên cứu hàng đầu của Mỹ với tổng quỹ quyên góp tự nguyện (endowment) lên tới 4,6 tỷ USD, chi phí nghiên cứu gần 700 triệu USD mỗi năm.

Trong khi đó, Calsouthern chỉ nhận được chứng chỉ vùng vào năm 2015 và trường này phụ thuộc chủ yếu học phí của sinh viên để duy trì hoạt động. Vì bằng cấp của CalSouthern đến năm 2015 mới có chứng chỉ chất lượng vùng, những tiến sĩ nhận bằng từ CalSouthern từ sau thời điểm đó mới được phép dạy học ở các trường công lập ở Mỹ.

USC có sứ mệnh nghiên cứu nặng hơn giảng dạy, với số sinh viên sau đại học đông gấp rưỡi sinh viên bậc đại học. Trong khi đó, Calsouthern tập trung giảng dạy và cấp bằng để sử dụng cho mục đích công việc hơn là nghiên cứu khoa học.

"Với đa số sinh viên, nhận vào trường USC là một vinh dự đáng hãnh diện. Trong khi đó, học tập và nhận bằng ở Calsouthern thường là một bước nhằm thỏa mãn những yêu cầu cần phải có trong công việc hiện tại và tương lai của sinh viên", TS Đinh Công Bằng cho biết.

GS Ngô Như Bình - Chủ nhiệm khoa Tiếng Việt tại Đại Học Harvard, Mỹ - cho rằng tấm bằng do một khoá đào tạo từ xa cấp như của California Southern University không có mấy giá trị đối với các công ty lớn, uy tín. Đương nhiên, bằng này không thể cạnh tranh được với bằng của trường đại học truyền thống, được công nhận chứng chỉ chất lượng vùng và quốc gia.

Đặng Trần Tùng (tốt nghiệp University of Nebraska - Lincoln, một trong 5 người đầu tiên đạt điểm 9.0 tại Việt Nam) chia sẻ hiện tượng những trường đại học nhỏ núp bóng các trường lớn, có truyền thống cũng tương đối phổ biến ở Mỹ. Hình thức phổ biến nhất là đặt tên gần giống nhau.

Kiểm định đào tạo trực tuyến là thách thức lớn 

Theo TS Hoàng Ngọc Vinh - nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ GD&ĐT - với đào tạo online hiện nay, rất ít chương trình được công nhận văn bằng tại Việt Nam, do khó xác thực điều kiện đảm bảo chất lượng.

Chương trình đào tạo tiến sĩ từ xa của California Southern University - nơi ông Nguyễn Xuân Anh theo học - có tiền thân là Southern California University (SCU) thành lập năm 1978.

Năm 1993 trường đăng ký thương hiệu (trade mark) nhưng đến ngày 13/6/1994 thì bị hủy bỏ tư cách. Vì thế, trường này cấp bằng trong giai đoạn sử dụng thương hiệu đã bị hủy là việc làm không đúng.

Đại học cấp bằng cho ông Nguyễn Xuân Anh không danh tiếng và có tên giống với trường uy tín The University of Southern California (USC).

Hiện nay, California Southern University đã được kiểm định cho các chương trình online bởi WASC và chương trình tiến sĩ là 3 năm online, với chương trình từng năm học và số tín chỉ công bố công khai.

Cũng theo ông Hoàng Ngọc Vinh, cách đây vài năm, Bộ GD&ĐT cung cấp danh sách một số trường đại học cấp bằng trên thế giới không được tổ chức có uy tín kiểm định để cảnh báo người học, tuy nhiên, khó mà liệt kê hết được. Thông thường, để công nhận văn bằng tiến sĩ giữa các nước, người ta phải có các thỏa thuận khung công nhận lẫn nhau (có thể dựa vào khung các trình độ quốc gia). 

Dựa trên đó, cơ quan thẩm quyền xem xét các trường hợp cụ thể theo quy định do cơ quan quản lý ban hành hoặc các tổ chức kiểm định quốc tế có uy tín được thừa nhận. Trong trường hợp cụ thể, người sở hữu văn bằng phải trình các bằng chứng.

Thông tin về việc kiểm định bằng cấp, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Bùi Văn Ga khẳng định tại Hội thảo Công nhận văn bằng giáo dục đại học vào tháng 3: "Một trong những thách thức lớn đối với Việt Nam là việc công nhận văn bằng của các chương trình đào tạo trực tuyến. Bởi hiện nay, các chương trình này đa dạng, còn chất lượng, tính nghiêm túc rất khó kiểm soát".

Mặc dù, có những chương trình trực tuyến tốt nhưng làm thế nào để chọn lọc, công nhận văn bằng, tránh thiệt thòi cho những người học các chương trình trực tuyến chất lượng đang là câu hỏi khó.

Hiện tại, The University of Southern California - trường nổi tiếng ở Mỹ - có gần 42.500 sinh viên đại học và sau đại học. USC nổi tiếng với các ngành Kinh doanh, Luật, Kỹ thuật, Khoa học Xã hội và Y khoa. Trước đây, trường chủ yếu đào tạo hệ đại học. Từ năm 2007, lượng sinh viên sau đại học tăng mạnh và dần vượt trội so với hệ đại học.

Năm 2017, số sinh viên hệ sau đại học của trường là hơn 25.000 người, đến từ 50 bang của Mỹ cùng 135 quốc gia trên thế giới. USC là một trong những cơ sở giáo dục tiếp nhận nhiều sinh viên thạc sĩ, tiến sĩ nhất ở Mỹ.

Trường cung cấp 400 chương trình đào tạo sau đại học và giáo dục chuyên nghiệp. Những chương trình của USC được nhiều tổ chức đánh giá cao.

Theo bảng xếp hạng do Times Higher Education vừa công bố, trường đứng thứ 17 tại Mỹ và xếp thứ 66 toàn thế giới.