Chuyên gia hàng đầu thế giới lý giải nguyên nhân đột quỵ gia tăng ở người trẻ Việt Nam

Thưa ông, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ ngày càng gia tăng, đặc biệt tại Việt Nam. Theo GS, đâu là nguyên nhân của tình trạng này và chúng ta có thể làm gì để giảm thiểu?

GS. Valery Feigin: Đột quỵ ở Việt Nam là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Gánh nặng đột quỵ ở Việt Nam, đặc biệt là người trẻ tuổi, đang tăng rất nhanh. Nguyên nhân chính là huyết áp cao, lối sống không lành mạnh, đặc biệt thói quen hút thuốc, thiếu hoạt động thể chất, chế độ ăn uống không lành mạnh như sử dụng quá nhiều rượu bia và một số nguyên nhân khác từ rối loạn nhịp tim. Để kiểm soát những vấn đề này, mọi người cần nhận thức được nguy cơ đột quỵ và những yếu tố rủi ro cần đặc biệt kiểm soát.

Đáng tiếc là hầu hết mọi người không nhận thức được nguy cơ của bệnh. Các yếu tố rủi ro đột quỵ ở mỗi người trẻ tuổi lại khác nhau. Vì vậy, mọi người cần nhận thức được các yếu tố rủi ro của mình và cách kiểm soát chúng hiệu quả. Đó chính xác là những gì chúng tôi đang hỗ trợ cho Việt Nam - các chiến lược phòng ngừa đột quỵ nguyên phát và thứ phát dựa trên các công cụ kỹ thuật số mà chúng tôi đã phát triển tại trường đại học của mình. Các công cụ này đã được xác thực và triển khai trên cả phạm vi quốc gia và quốc tế.

GS Valery Feigin, Giám đốc Viện nghiên cứu Đột quỵ và Khoa học thần kinh ứng dụng quốc gia, Đại học Công nghệ Auckland (New Zealand).

Thách thức lớn nhất mà Việt Nam đang phải đối mặt để ngăn ngừa và điều trị đột quỵ, thưa GS?

GS. Valery Feigin: Thách thức lớn nhất là đột quỵ đang gia tăng và vẫn chưa có chiến lược hiệu quả nào để phòng ngừa. Chúng tôi đang cung cấp các công cụ hữu hình để giải quyết vấn đề này và chúng tôi khuyến nghị Bộ Y tế Việt Nam tài trợ cho chương trình này. Có bằng chứng thuyết phục cho thấy giải pháp này có thể giảm 50% các trường hợp đột quỵ ở Việt Nam và các quốc gia khác. Giải pháp cũng đã được Tổ chức Đột quỵ Thế giới hỗ trợ

Các chương trình phòng ngừa hiện có tại Việt Nam không khác biệt nhiều so với các chương trình ở các quốc gia có thu nhập thấp đến trung bình khác. Tuy nhiên, các chương trình này được chứng minh không đủ hiệu quả trong việc giảm gánh nặng đột quỵ. Do đó, chúng tôi đang cung cấp một chiến lược mới mang tính cách mạng để phòng ngừa đột quỵ và bệnh tim mạch thông qua các công cụ kỹ thuật số, vốn đã được chứng minh là có hiệu quả ở một số quốc gia khác.

Những công cụ mà chúng tôi đưa ra cần được sử dụng kết hợp với các chiến lược phòng ngừa khác, chẳng hạn như thuốc polypill để giảm huyết áp và kiểm soát lipid máu như cholesterol. Khi kết hợp với các giải pháp này, các công cụ kỹ thuật số đặc biệt hiệu quả và đã được ghi nhận kết quả khả quan trong thực tế.

Được biết trong chuyến thăm Việt Nam lần này, GS có những cuộc gặp gỡ và trao đổi về giải pháp phòng chống đột quỵ với cơ quan chức năng của Việt Nam. Ông có thể chia sẻ rõ hơn nội dung này?

GS. Valery Feigin: Trong lần đến Việt Nam này, chúng tôi đã mang đến một chương trình hợp tác và triển khai các chiến lược phòng ngừa tại Việt Nam, ở cả cấp độ quốc gia và khu vực. Chúng tôi sẽ thảo luận về điều này vì đây là sự hợp tác nghiên cứu - triển khai. Chúng tôi cũng có kế hoạch nộp đơn xin tài trợ cho các dự án nghiên cứu quốc tế, như từ Liên minh châu Âu, và tiến hành nghiên cứu triển khai với các nhà khoa học và giáo sư Việt Nam, đặc biệt là Giáo sư Thorn và các bác sĩ thần kinh, đột quỵ hàng đầu khác tại Việt Nam. Chúng tôi đã hợp tác chặt chẽ trong nghiên cứu Gánh nặng bệnh tật toàn cầu – một nghiên cứu khoa học được đăng tải gần đây nhất trên tạp chí The Lancet Neurology, 12 nhà khoa học Việt Nam đã đóng góp với tư cách là đồng tác giả.

Bệnh đột quỵ đang là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam.

GS chia sẻ nhiều hơn về các công cụ kỹ thuật số giúp ngăn ngừa đột quỵ?

GS. Valery Feigin: Các giải pháp kỹ thuật số bao gồm hai công cụ. Một công cụ dành cho người bình thường: Stroke Riskometer - một ứng dụng miễn phí, được dịch sang 25 ngôn ngữ và được sử dụng tại hơn 100 quốc gia. Công cụ còn lại là Prevents MD Web App, được thiết kế cho các bác sĩ lâm sàng như bác sĩ, y tá và chuyên gia y tế giúp họ xây dựng các khuyến nghị phòng ngừa theo nhu cầu cá nhân, tập trung vào bệnh nhân, tập trung vào các yếu tố rủi ro trong lối sống của bệnh nhân.

GS đánh giá như thế nào về vai trò của việc giáo dục, tuyên truyền đến cộng đồng về các yếu tố nguy cơ của bệnh đột quỵ và tim mạch?

GS. Valery Feigin: Điều này cực kỳ quan trọng. Nhận thức về đột quỵ và các yếu tố nguy cơ là bước đầu tiên. Mọi người cần biết rằng nguy cơ đột quỵ là có thật. Nó không phải là điều chỉ xảy ra với người khác. Nó có thể xảy ra với bất kỳ ai. Biết được nguy cơ của mình là bước đầu tiên, biết được các yếu tố nguy cơ mà mình có thể gặp phải là bước thứ hai và biết cách kiểm soát các yếu tố nguy cơ, đó là bước thứ ba.

Xin cảm ơn ông!