Trước đó, báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo luật, Tổng Thư ký QH Bùi Văn Cường cho biết, đa số ý kiến đại biểu đồng ý với phương án bổ sung đối tượng xét tặng danh hiệu vinh dự nhà nước “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”. Tuy nhiên, đối với nhà văn và kiến trúc sư, đa số ý kiến đề nghị nghiên cứu thêm cho phù hợp và tạo sự đồng thuận cao.
 |
NSƯT Trung Anh trong vai ông bố một mình nuôi dạy 3 cô con gái trong phim “Về nhà đi con”. Nguồn: VOV |
Trước ý kiến trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) thấy rằng, việc rà soát để tiếp tục bổ sung người sáng tạo tác phẩm văn hóa, nghệ thuật thuộc đối tượng được xét tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” là cần thiết, đảm bảo nguyên tắc công bằng trong khen thưởng. Tuy nhiên, đây là vấn đề mới, trong thời gian ngắn chưa thể đánh giá tác động kỹ lưỡng, đầy đủ. Do đó, sau khi lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức có liên quan, UBTVQH thống nhất chỉ quy định trong luật những vấn đề đã chín, đã kỹ, đã rõ thì được quy định cụ thể, còn lại giao Chính phủ quy định. Theo đó, danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” để tặng cho cá nhân hoạt động trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật gồm: diễn viên, đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc, biên đạo, quay phim, nhạc sĩ, họa sĩ, phát thanh viên. Đối với người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật không thuộc đối tượng quy định trên sẽ do Chính phủ quy định.
Thông qua Luật Điện ảnh (sửa đổi)
Cùng ngày, QH thông qua Luật Điện ảnh (sửa đổi), có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2023. Vấn đề còn hai loại ý kiến khác nhau của dự thảo luật được Chính phủ trình là về phổ biến phim trên không gian mạng (Điều 21). Loại ý kiến thứ nhất, đa số ĐBQH và các cơ quan, tổ chức đề nghị kết hợp biện pháp “tiền kiểm” với “hậu kiểm”. Theo đó, các biện pháp “tiền kiểm” gồm: Quy định cụ thể, chặt chẽ hơn về đối tượng được phép phổ biến phim trên không gian mạng; quy định về tiêu chí phân loại phim, kiểm soát việc thực hiện tự phân loại phim, yêu cầu cơ sở điện ảnh phổ biến phim trên không gian mạng phải thông báo cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về danh sách phim, mức phân loại phim trước khi phổ biến.
Các biện pháp “hậu kiểm” gồm các quy định về trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, các tổ chức, cá nhân có liên quan, việc ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo, các giải pháp kỹ thuật để kịp thời phát hiện, ngăn chặn và gỡ bỏ phim vi phạm, xử lý nghiêm minh các tổ chức, cá nhân vi phạm.
Báo cáo giải trình, tiếp thu, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục của QH Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh, phương thức kiểm soát này có ưu điểm là bảo đảm cơ chế kiểm soát linh hoạt việc phổ biến phim trên không gian mạng; vừa đề cao tính chủ động và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan, đặc biệt là các cơ sở điện ảnh phổ biến phim trên không gian mạng, vừa gắn trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước trong ứng dụng hiệu quả thành tựu khoa học công nghệ vào kiểm soát, ngăn chặn phim vi phạm…
Trong khi đó, loại ý kiến thứ hai đề nghị thực hiện biện pháp “tiền kiểm” đối với phim phổ biến trên không gian mạng. Theo đó, tất cả phim trước khi phổ biến trên không gian mạng phải được cơ quan có thẩm quyền cấp phép. Ưu điểm của phương án này là kiểm soát chặt chẽ từ đầu toàn bộ nội dung phim trước khi phổ biến, giảm thiểu các bộ phim có nội dung không phù hợp trên không gian mạng. UBTVQH và Chính phủ cho rằng loại ý kiến thứ nhất (tiền kiểm kết hợp với hậu kiểm) là phù hợp.
Về cung cấp dịch vụ sản xuất phim cho tổ chức, cá nhân nước ngoài (Điều 13) cũng có hai loại ý kiến khác nhau. Loại ý kiến thứ nhất yêu cầu cung cấp kịch bản tóm tắt phim và kịch bản chi tiết nội dung quay phim sử dụng bối cảnh tại Việt Nam bằng tiếng Việt vì cho rằng, trong thực tiễn, nhiều bộ phim nước ngoài chỉ thực hiện một số cảnh quay tại Việt Nam.
Loại ý kiến thứ hai yêu cầu cung cấp kịch bản phim bằng tiếng Việt (đầy đủ) vì cho rằng, kịch bản tóm tắt phim chưa thể hiện toàn bộ nội dung phim. Cung cấp kịch bản đầy đủ tạo điều kiện cho cơ quan quản lý nhà nước đánh giá tổng thể nội dung kịch bản phim, thẩm định, quản lý nội dung phim, bảo đảm các yêu cầu về chính trị, quốc phòng, an ninh. Phương án này được Chính phủ lựa chọn.
Ngày 13/6, UBTVQH gửi phiếu xin ý kiến ĐBQH đối với 2 phương án nêu trên. Kết quả cho thấy, đa số ĐBQH lựa chọn phương án thứ nhất, chỉ yêu cầu cung cấp kịch bản tóm tắt phim và kịch bản chi tiết nội dung quay phim sử dụng bối cảnh tại Việt Nam bằng tiếng Việt.
Danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” để tặng cho cá nhân hoạt động trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật gồm: diễn viên, đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc, biên đạo, quay phim, nhạc sĩ, họa sĩ, phát thanh viên.
