Mòn mỏi chờ đợi gần 2 thập kỷ
Kể từ ngày TPHCM lên kế hoạch cải tạo kênh Xuyên Tâm, đến nay đã gần 20 năm trôi qua dự án vẫn ‘treo’ trong khi người dân sống ven kênh mòn mỏi chờ đợi, sống chung với dòng kênh ô nhiễm nặng nề theo thời gian. Con kênh được TPHCM lên kế hoạch cải tạo từ những năm 1998 với mục tiêu tạo cảnh quan đô thị thành phố xanh, sạch.
 |
Con kênh Xuyên Tâm bị lấn chiếm, rác thải ngập kênh. |
Đến năm 2002, UBND TPHCM phê duyệt dự án nạo vét, cải tạo môi trường và xây dựng cơ sở hạ tầng ven kênh Xuyên Tâm dài hơn 6.2 km. Thế nhưng từ đó đến nay, qua nhiều lần lên kế hoạch, đến nay vẫn treo đã gần 20 năm.
Người dân mòn mỏi chờ đợi 'giải cứu' con kênh hôi thối suốt 20 năm. Video Chang Chang |
Giờ đây, ven con kênh này những căn nhà ‘chống nạng’ nằm xiêu vẹo hai bên bờ kênh. Những mái tôn hoen rỉ nằm san sát nhau qua mùa mưa mùa nắng suốt gần 2 thập kỷ. Người dân sống tạm bợ ven kênh, họ phải nấu ăn, giặt giũ bên dòng kênh ô nhiễm nặng.
Dưới kênh ngày nắng hay mưa, rác thải vứt đầy kênh từ chai lọ, áo quần cũ, xác động vật, đến những đồ nội thất cũ vứt đi trôi lềnh bềnh trên dòng nước đen ngòm.
 |
Từ căn bếp nhìn ra con kênh bị ô nhiễm. |
Nhìn về xuống dòng kênh Xuyên Tâm đang ngày ô nhiễm nặng nề, ông Trần Trọng Danh (74 tuổi, ngụ đường Bùi Hữu Nghĩa, phường 2, quận Bình Thạnh) nhớ lại: “Cách đây 50 năm, con kênh này rộng và sạch. Hồi nhỏ tôi hay cùng bạn bè xuống kênh tắm, bắt cá...”.
Theo ông Danh khi đô thị phát triển, người dân vào TPHCM sinh sống ngày một đông đúc, ven kênh Xuyên Tâm nhà dân mọc lên ngày một nhiều hơn. Từ đó, hai bên bờ kênh bị lấn chiếm, lòng kênh ngày một thu hẹp dần.
 |
Người dân sống chung với rác thải, nước hôi thối thế này suốt nhiều năm. |
“Rác, nước thải sinh hoạt đổ ra kênh ngày một nhiều. Con kênh với dòng nước trong sạch ngày nào giờ chỉ còn trong ký ức. Tôi cũng như nhiều người dân ở đây rất mong muốn con kênh này sớm được cải tạo, người dân được tái định cư và sớm ổn định lại cuộc sống”, ông Danh mong mỏi sớm thoát cảnh sống trên dòng kênh đen hôi thối quanh năm này.
Ngôi nhà 'chống nạng" xiêu vẹo bên bờ kênh của bà Nguyễn Thị Xuân (54 tuổi, quận Bình Thạnh) chỉ vỏn vẹn 15m2. Căn nhà được cất dựng tạm bợ, nằm chông chênh trên dòng kênh. Bà Xuân than thở, ở đây khổ nhất là mùa khô, khi thủy triều rút lộ lên những bãi rác. Nước thải ứ đọng gây ra mùi hôi thối, dân sống xung quanh khu vực này chỉ biết đóng kín cửa.
“Lâu lâu, tôi cũng thấy có nhiều công nhân xuống nạo vét kênh, rạch nhưng sau mấy ngày thì đâu rồi lại vào đó, người dân vẫn cứ thói quen cũ xả rác sinh hoạt ra con rạch này nên rác cứ liên tục xuất hiện”, bà Xuân ngao ngán nói.
 |
Những căn nhà tạm bợ mọc ở hai bên bờ kênh. |
 |
Nước thải, rác vứt xuống kênh ngày một ô nhiễm nặng nề. |
Biết là khổ nhưng những người lao động nghèo như bà Xuân đâu làm gì khác ngoài cảnh chờ con kênh được giải cứu. Những hộ nghèo như bà được hỗ trợ tái định cư, đến một nơi mới sống ổn định hơn. Hơn chục năm trước bà Xuân đã nghe địa phương nói con kênh này được cải tạo lại để chỉnh trang đô thị. Bà Xuân và nhiều người vui mừng nhưng rồi chỉ biết chờ mỏi mòn khi dự án cứ ‘treo’.
Rót 9.300 tỷ đồng 'giải cứu' con kênh
Theo thống kê của quận Bình Thạnh từ năm 2014, hệ thống rạch này phải tải nước thải của 40% dân cư của quận, với lượng nước thải chưa qua xử lý khoảng 40.000 m3/ngày. Ven kênh có gần 2.000 hộ dân sinh sống.
Mới đây, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP.HCM và Sở Kế hoạch và đầu tư TPHCM đã hoàn tất thủ tục để trình HĐND TPHCM phê duyệt chủ trương đầu tư dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng ven kênh Xuyên Tâm (quận Bình Thạnh, Gò Vấp) dài 8,2km. Tuyến rạch chính từ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đến sông Vàm Thuật dài 6,42km và 3 tuyến rạch nhánh dài 1,78km nằm trong dự án.
 |
TPHCM quyết tâm 'giải cứu' con kênh này khi rót hơn 9.300 tỷ đồng cải tạo. |
Mục tiêu dự án là cải tạo thoát nước, môi trường rạch Xuyên Tâm kết hợp xây dựng đường giao thông mới dọc hai bên rạch nhằm cải thiện tình hình giao thông và hạ tầng kỹ thuật đồng bộ dọc tuyến, thu gom nước thải về nhà máy xử lý nước thải tập trung của TPHCM.
Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TPHCM, quy mô xây dựng gồm cải tạo, kè bảo vệ bờ; xây dựng tuyến đường giao thông từ 4 đến 6 làn đường ở hai bên rạch và trên cống bêtông. Xây dựng hệ thống cống thu gom nước thải đấu nối vào hệ thống thu gom nước thải của TPHCM.
 |
Dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng ven kênh Xuyên Tâm hi vọng mang lại một diện mạo mới cho con kênh này trong tương lai không xa. |
Tổng mức đầu tư dự án là 9.352 tỉ đồng. Trong đó phần bồi thường quận Bình Thạnh là 4.859 tỉ đồng và phần bồi thường quận Gò Vấp là 468,9 tỉ đồng, vốn xây lắp là 4.492 tỉ đồng. Con số này tăng gần 75 lần so với tổng mức đầu tư dự án ban đầu 123 tỷ đồng hồi những năm 2002.
Cuối tuần này, dự kiến Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong cùng Phó Chủ tịch UBND Lê Hoà Bình đi khảo sát thực tế kênh rạch Xuyên Tâm này.
