VX là chất kịch độc, không có ứng dụng gì trong đời sống, ngoài việc được sử dụng trong chiến tranh hóa học.
VX là chất lỏng không mùi, không vị, có màu giống hổ phách. Chỉ cần cho 10mg VX tiếp xúc với da là đủ để giết người. Nếu ngửi 30-50mg/m3 không khí/phút thì cũng tử vong.
Với tư cách vũ khí hóa học, VX được coi là vũ khí hủy diệt hàng loạt theo Nghị quyết 687 của Liên Hợp Quốc. Theo Công ước cấm vũ khí hóa học năm 1993, mỗi bên tham gia ký kết không được phép sản xuất, tích trữ quá 100g VX/năm. Ngoại lệ duy nhất là phục vụ nghiên cứu, y tế, dược phẩm.
VX mạnh hơn rất nhiều so với chất độc thần kinh sarin, nhưng hoạt động theo cách tương tự.
VX dinh dính giống dầu nhớt xe máy nên tồn tại lâu trong môi trường. Đây là một đặc tính rất nguy hiểm.
Những năm 50 của thế kỷ trước, Ranajit Ghosh, nhà hóa học công tác tại Phòng thí nghiệm bảo vệ thực vật của Cty Công nghiệp Hóa chất Hoàng gia (ICI) của Anh, nghiên cứu các hợp chất organophosphate và nhận thấy chúng có tác dụng diệt trừ sâu bọ rất mạnh. Năm 1954, ICI tung ra thị trường thuốc trừ sâu thương hiệu Amiton, nhưng sản phẩm này sau đó bị thu hồi vì độc tính quá mạnh.
Cơ sở nghiên cứu của lực lượng vũ trang Anh đã đánh giá độc tính của organophosphate. Cuối cùng, một số hợp chất này được coi là một nhóm mới về chất độc thần kinh – nhóm V. VX là tên rút gọn của cụm từ “chất X độc”.
Gây liệt cơ dẫn tới ngừng thở
VX là chất ức chế acetylcholinesterase. Nó ngăn cản chức năng của enzyme acetylcholinesterase. Thông thường, khi dây thần kinh vận động được kích thích, nó giải phóng chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine vào vị trí giữa neuron và tế bào cơ gân đó.
Khi tế bào cơ tiếp nhận acetylcholine, nó kích thích co cơ. Để tránh tình trạng co cơ liên tục, enzyme acetylcholinesterase biến acetylcholine thành các chất không phản ứng (axít acetic và choline), gây ra tình trạng tích lũy acetylcholine ở vị trí giữa neuron và tế bào cơ, dẫn tới co cơ không kiểm soát. Điều này gây ra tình trạng co cơ dữ dội, sau đó là liệt tất cả các cơ trong cơ thể. Việc liệt cơ hoành kéo dài dẫn tới tử vong do ngạt thở.
