Quá trình đóng tàu, có ngư dân thuê giám sát độc lập giám sát quá trình đóng tàu, có người không thuê. Ngư dân Trần Văn Liên, quê ở huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, đóng tàu vỏ thép được 2 tháng. Ông nói: “Nhìn chung, với trình độ của ngư dân thì khó có thể gọi là giám sát được. Ngư dân chủ yếu là trông coi quá trình đóng tàu”.
Ông Đỗ Hồng Phước, Chủ nhiệm HTX Dịch vụ và Khai thác xa bờ thủy sản Nghĩa An (tỉnh Quảng Ngãi), chia sẻ: “Bà con ngư dân nên tìm hiểu diện tích của công ty đóng tàu, lực lượng kỹ sư, thiết bị đóng tàu, nhờ cơ quan tài chính thẩm định vốn pháp định và nợ xấu của công ty”. Theo các kỹ sư đóng tàu, cần xem sản phẩm của công ty; họ đã đóng được tàu cỡ nào, vì đó chính là năng lực thực sự.
Mất lòng trước, được tàu ngon
Cuối tháng 5, hai tàu cá vỏ thép được hạ thủy tại xã Tịnh Kỳ, thành phố Quảng Ngãi. Đây là tàu được đóng dưới sự tài trợ của Quỹ Hỗ trợ ngư dân (HTND) tỉnh Quảng Ngãi và Cty Bia Sài Gòn. Thuyền trưởng Huỳnh Luận nhìn mặt ông Nguyễn Xuân Huế, Chủ tịch Quỹ HTND tỉnh Quảng Ngãi, thốt lên: “Bữa nay ông Huế mới có nụ cười”.
Ông Nguyễn Xuân Huế, Anh hùng Lao động, nguyên Giám đốc Cty Đường, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, cho biết, khi đóng tàu thì hồ sơ, thiết kế, bản vẽ phải chi tiết, không thiếu bất cứ bộ phận nào. Việc thi công từng gói phải được ấn định thời gian hoàn thành, nếu làm chậm thì phải bồi thường. Làm như vậy thì ngư dân mới có được chiếc tàu chất lượng thật tốt, còn phía nhà thầu không dám làm sơ sài.
Theo ông Huế, tập hồ sơ đóng tàu vỏ thép phải trả lời được mọi câu hỏi. Đó là vỏ tàu như thế nào, đóng bằng thép mác gì, xuất xứ từ đâu; hầm tàu rộng bao nhiêu để không tạo ra kích thước lỡ dở khi xếp khay cá; kho hầm ra sao, phòng ở ngư dân thiết kế như thế nào…? Khi nhà thầu đứng ra thuyết trình hồ sơ, Ban điều hành Quỹ HTND mời các kỹ sư, chủ tàu, máy trưởng đến tham gia góp ý trực tiếp. Ví dụ, lan can trên tầng 3 trước buồng lái thuyền trưởng rộng rãi để di chuyển, bố trí bếp và toa lét phù hợp, giường nằm 2 tầng tạo không gian thoáng...
Khi đóng tàu, chủ tàu được Ban điều hành Quỹ HTND thuê một công ty thẩm định giá độc lập, báo giá từng thiết bị. Đó là cơ sở để đàm phán với nhà thầu để hạ thấp giá thành, áp giá sát và chốt giá. Hợp đồng đóng tàu chia từ 5 đến 7 giai đoạn. Kết thúc mỗi giai đoạn thì nghiệm thu, quyết toán kinh phí từng phần. Máy tàu được ký hợp đồng riêng. Việc kiểm tra từng phần có sự tham gia của Trung tâm Đăng kiểm tàu cá thuộc Tổng cục Thủy sản. Quỹ HTND mời một số kỹ sư đến tư vấn cho chủ tàu.
Máy mới lợi nhiều bề
Ngư dân quen nếp nghĩ “sắm máy cũ ít tiền”. Ông Huế nói: “Tôi thuyết phục bà con là chỉ xài máy mới để tàu vận hành an toàn, bền vững, tiết kiệm. Nhất định phải dùng máy mới. Vì máy vận hành an toàn, rất tiết kiệm nhiên liệu. Và bây giờ thì thấy đó là quyết định rất đúng. Bình quân một phiên biển 20 ngày, ngư dân tàu vỏ thép tiết kiệm khoảng 1.000 lít dầu so với tàu vỏ gỗ có công suất nhỏ hơn, hoạt động cùng thời gian”.
Ông Phan Huy Hoàng, Giám đốc Quỹ HTND, chia sẻ: “Chủ tàu bám công trường thì mới hiểu được van thông thủy, thông gió… nằm chỗ nào; tàu có mấy chục cái bơm được đặt tại đâu, hệ thống điện áp ra sao, dây điện chạy theo hướng nào… Nhờ nắm được “ruột” con tàu nên khi vận hành bị trục trặc thì biết cách khắc phục”.
Quỹ HTND tỉnh Quảng Ngãi dự định tổ chức hội thảo để phổ biến kinh nghiệm đóng tàu, hiện nay, nhiều ngư dân vẫn không làm đúng quy trình, nguy cơ gây phát sinh hàng trăm triệu đồng.
Tàu của ngư dân Phan Thu, Trần Công Chi và nhiều bản dự toán thiết kế khác ở Quảng Nam bổ sung hạng mục phủ boong và thành tàu bằng nhựa composite để chống nóng, đứng làm lưới không trơn trượt. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, không nên làm như vậy, vì composite phủ trên tàu gỗ, mặt phẳng nhám, nhưng vẫn phải đóng rất nhiều đinh để tạo mấu bám. Còn trên tàu vỏ thép phẳng lỳ thì nhựa không có điểm bám, rất nhanh bong và nước mặn sẽ ngấm dần vào bên dưới làm cho tàu càng nhanh mục nát.
Phải trả lời tất cả hồ sơ đóng tàu Nghị định 67 trong tháng 12
Đó là chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Phùng Tấn Viết trước việc nhiều cá nhân, tổ chức mòn mỏi chờ thành phố phê duyệt để được đóng tàu mới theo Nghị định 67.
Theo báo cáo của Sở NN&PTNT, hiện có 16 hồ sơ đăng ký đóng tàu theo Nghị định 67, nhưng mới chỉ có 5 hồ sơ được thành phố phê duyệt, số còn lại gặp nhiều vướng mắc ở khâu thẩm định của ngân hàng, như phương án kinh doanh không hiệu quả, điều chỉnh thiết kế chưa phù hợp… Nhiều hồ sơ đăng ký từ đầu tháng 2, nhưng vẫn chưa được trả lời.
Thanh Trần
