Hàng chục héc-ta rừng bị đốt cháy
Thôn Vách và thôn Khe Táu là địa bàn giáp ranh giữa hai huyện Sơn Động và Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang. Khoảng đầu tháng 5/2016, gần 200 người dân thôn Khe Táu đã lên rừng chặt phá hơn 63 ha rừng tự nhiên của ba gia đình thuộc thôn Vách đã được nhà nước trao quyền sử dụng từ năm 1994. Trong đó các hộ gia đình ông Tống Văn Quỳnh bị chặt 35,5 ha; ông Lý Văn Đặng bị chặt 16,3 ha; ông Đàm Văn Phun bị chặt phá 11,2 ha.
Đến ngày 17/5 người dân thôn Khe Táu châm lửa đốt toàn bộ diện tích rừng đã chặt phá. Ngày 19/5 người dân tiến hành trồng cây keo trên diện tích đốt phá. Khi đó lãnh đạo UBND huyện Lục Ngạn cùng các ngành chức năng đã có mặt tại hiện trường vận động người dân dừng trồng cây, giữ nguyên hiện trường để chờ giải quyết. Tuy nhiên đến ngày 29/5 người dân thôn Khe Táu đã trồng xong hơn 243 nghìn cây keo trên diện tích rừng đã phát đốt.
Ngay sau khi xảy ra vụ việc chặt phá rừng tại thôn Vách, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Ngạn đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự “Hủy hoại rừng” để điều tra xử lý. Tuy nhiên đến nay sau một năm khởi tố vẫn chưa thể kết thúc điều tra vì chưa xác định được hết các đối tượng vi phạm.
Mới đây nhất, hơn 1 ha rừng phòng hộ đầu nguồn tại lô 2 và lô 3 xã Vĩnh Khương, huyện Sơn Ðộng đã bị đối tượng Ðặng Hiến Vương, trú tại thôn Khe An, xã Vân Sơn chặt phá trái phép. Vương thậm chí còn thuê máy để ủi đường vào khu vực chặt phá. Khi được hỏi về hành động vi phạm pháp luật của mình, Vương bao biện cho rằng mình là người dân tộc thiểu số, không hiểu biết pháp luật cho nên chặt cây chỉ là để trồng rừng mới. Trước đó không lâu, cũng chính đối tượng này đã bị ngành chức năng xử phạt 1,2 triệu đồng về hành vi phá 0,7 ha rừng.
Còn cuối năm 2016, cán bộ Cty lâm nghiệp Mai Sơn phát hiện một số người dân lén lút vào rừng phát nương rẫy, đốt rừng, chiếm đất trồng rừng kinh tế. Họ lợi dụng những lúc vắng người sẽ chặt gốc các bụi tre, nứa, chờ đêm tối châm lửa đốt. Do đất rừng người dân chăm sóc, bảo vệ nằm xen kẽ với đất rừng của Cty lâm nghiệp Mai Sơn, cho nên các đám cháy đã lan rộng sang rừng trồng của Cty. Ngoài ra, hàng chục vụ cháy xảy ra rải rác trong nhiều tháng và kéo dài đến đầu năm 2017 làm thiệt hại 23,7 ha rừng tự nhiên tại thôn Hồng, xã Lục Sơn, huyện Lục Nam và cháy lan sang 28,7 ha rừng trồng do Cty lâm nghiệp Mai Sơn quản lý. Tổng thiệt hại các vụ cháy rừng lên đến hơn 50ha.
Theo báo cáo của Chi cục Kiểm lâm Bắc Giang, trong năm 2016, lực lượng kiểm lâm đã lập hồ sơ và xử lý 73 vụ chặt phá rừng. Tình trạng phá rừng tự nhiên để trồng rừng kinh tế xảy ra nhiều tại các huyện như Sơn Ðộng, Lục Nam, Yên Thế. Ðiều đáng nói là các vụ chặt phá, đốt rừng trái phép chủ yếu diễn ra ở những khu vực rừng được giao cho các hộ dân chăm sóc, bảo vệ.
Từ đầu năm đến nay, lực lượng kiểm lâm tỉnh đã kiểm tra phát hiện, xử lý 153 vụ vi phạm Luật Bảo vệ và Phát triển rừng; tịch thu gần 80 m3 gỗ các loại, 7 xe mô tô, xe gắn máy, 9 cưa xăng; tổng số tiền thu sau xử lý trên 1,66 tỷ đồng.Tuy nhiên, tình trạng chặt phá rừng tự nhiên để trồng rừng kinh tế trên địa bàn tỉnh Bắc Giang vẫn tiếp tục xảy ra. Lực lượng kiểm lâm đã phát hiện, lập biên bản 30 vụ phát rừng trái phép với diện tích hơn 16,7 ha.
Xem xét trách nhiệm của chính quyền
Nguyên nhân của nạn phá rừng bùng phát tại Bắc Giang được xác định là do những năm gần đây, việc trồng rừng mang lại hiệu quả kinh tế cao khiến các hộ dân vì lợi nhuận sẵn sàng phá rừng tự nhiên để trồng rừng mới. Theo ông Hà Minh Quý, Chi cục trưởng Kiểm lâm tỉnh Bắc Giang, tình trạng người dân chặt phá rừng bùng phát ở nhiều địa bàn với cách thức tinh vi khiến các lực lượng chức năng và chính quyền cơ sở rất khó khăn trong công tác quản lý, bảo vệ rừng. Khó khăn là bởi người dân lén lút chặt phá từ vài trăm mét vuông đến một, hai nghìn mét vuông để trồng rừng mới trên chính mảnh rừng của gia đình được Nhà nước giao khoanh nuôi bảo vệ.
Trước tình trạng này, Sở NN&PTNT Bắc Giang đã có công văn gửi UBND các huyện Lục Nam, Lục Ngạn, Sơn Động (hiện là những địa phương khá “nóng” về vấn đề chặt, phá rừng tự nhiên nghèo kiệt để trồng rừng kinh tế) đề nghị chỉ đạo các cơ quan chức năng, UBND các xã trong thời gian tới cần tiếp tục thực hiện nghiêm túc trách nhiệm bảo vệ rừng.
Theo đó, đối với các hộ gia đình cố tình vi phạm, ngoài việc xử lý hành chính, hình sự, thu hồi đất rừng sử dụng sai mục đích, cần xem xét xử lý trách nhiệm đối với những cán bộ, đảng viên vi phạm, để người thân trong gia đình phá rừng tự nhiên để trồng rừng kinh tế. Đồng thời, UBND các huyện xem xét, xử lý trách nhiệm đối với chính quyền các xã buông lỏng quản lý để xảy ra tình trạng nhân dân chặt phá rừng, lấn chiếm đất rừng.
