Trần Xuân Bách, học sinh lớp 12 Trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên, Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia Hà Nội) được đề cử vào giải thưởng Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2022 trong lĩnh vực Học tập. Bách sở hữu thành tích đáng ngưỡng mộ, như: huy chương vàng (HCV) kỳ thi Olympic Tin học quốc tế (IOI) năm 2022; HCV kỳ thi Olympic Tin học Châu Á - Thái Bình Dương (APIO) năm 2022... Bách được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng nhì; Bằng khen của T.Ư Đoàn về nội dung đạt HCV trong kỳ thi Olympic Tin học quốc tế năm 2022; Bằng khen của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT năm 2021…
Trong buổi giao lưu với độc giả, Bách đã chia sẻ về tình yêu dành cho môn tin học và những bí quyết giúp cậu học trò đạt được nhiều thành tích đáng ngưỡng mộ.
 |
Tình yêu dành cho môn tin học của bạn bắt đầu từ bao giờ và được vun đắp như thế nào qua thời gian?
Xuân Bách: Tình yêu môn tin học của em bắt đầu từ năm lớp 6 khi em được tham gia trại hè của thầy Hồ Đắc Phương phụ trách môn Tin của trường Khoa học tự nhiên giảng dạy về ngôn ngữ lập trình C++, trên trang web của thầy chứa rất nhiều bài tập cơ bản về lập trình và thuật toán. Khi đó em đã có một nền tảng toán vững chắc nên có thể ngay lập tức khám phá về ngôn ngữ và thuật toán. Sau đó em đã được học cùng với đội tuyển tin của trường Khoa học tự nhiên và cơ hội được tiếp xúc và giao lưu với các anh chị khóa trên để tìm hiểu sâu hơn về môn tin học.
Có thể thấy gia tài thành tích đồ sộ trong học tập tại nhiều kỳ thi quốc tế và khu vực. Vậy bí kíp nào để Bách đạt được những thành tích như vậy?
Xuân Bách: Môn tin học khá dễ so với các môn Vật lý, Hóa học. Hầu hết các tài liệu của môn tin mình đều đã có hết trên mạng và ở trong nước thực ra có khá ít tài liệu nên điều quan trọng là mình phải có khả năng tự học rất tốt và khả năng để tự tìm tòi các bài tập và tài liệu bằng tiếng Anh. Em thấy khả năng tự học của em đủ tốt để có thể mỗi ngày dành ra một khoảng thời gian tự tìm bài tập tin học từ các nước khác nhau như Nga hay Trung Quốc.
Ngoài những thành tích xuất sắc trong học tập cũng như các cuộc thi trong nước và quốc tế, thì từ năm 2020 đến năm 2022 bạn còn tổ chức giảng dạy, bồi dưỡng đội tuyển Tin học Trường THCS Ngôi Sao Hà Nội dự kỳ thi Học sinh giỏi cấp thành phố Hà Nội; tham gia giảng dạy, bồi dưỡng dự tuyển và đội tuyển Tin học Trường THPT Chuyên KHTN dự kỳ thi Học sinh giỏi Quốc gia. Vậy có lúc nào Bách cảm thấy quả tải trong việc học tập và cân bằng cuộc sống không và Bách có thể chia sẻ cách thời gian 1 ngày để hoàn thành các công việc?
Xuân Bách: Thỉnh thoảng em cũng thấy công việc em khá nhiều bởi việc học Tin ở đội tuyển đã mất tầm 10-12 tiếng mỗi ngày, em còn phải tham gia các khóa ngoại khóa và chuẩn bị hồ sơ du học nữa. Em nghĩ công việc của mình không thể giảm bớt được thì mình phải sắp xếp công việc sao cho hiệu quả để hiệu suất làm việc mình cao hơn.
Đầu tiên, việc học tin của mình phải dùng máy tính rất nhiều nên em thấy khi dịch COVID-19 bùng phát khiến tất cả các bạn học sinh phải học online, khiến việc học rất khó tập trung. Riêng bản thân em ngày trước cũng không kiểm soát được việc chơi game khi học trên máy tính. Bây giờ để kiểm soát, em để ý nếu thấy bản thân bị mất tập trung quá nhiều em sẽ block các trang khiến em mất tập trung như Facebook, Google. Ngoài ra em cũng được thầy giáo khuyên một ý khác hay đó là dậy sớm vào buổi sáng và dành 1-2 tiếng để học thêm trước khi ăn sáng và đi học.
Em thấy việc dậy sớm khá hay khi buổi sáng không có ai lên mạng để trò chuyện với em nên em sẽ không bị mất tập trung. Và thức dậy buổi sáng đồng hồ sinh học của mình trở lại đúng với bình thường nên việc tập trung được cải thiện cao hơn.
Mọi người nói bạn là "siêu nhân" và suốt ngày chỉ ngồi ở phòng để nghiên cứu tự học thôi, thực tế có đúng như vậy không?
Xuân Bách: Thật ra em cũng rất ngại khi được mọi người gọi như thế. Bên cạnh việc tự học, em cũng rất hay tham gia các hoạt động ngoại khóa như làm tình nguyện viên cho CLB Tin học Việt Nam. Để góp phần giúp CLB phát triển và lan tỏa niềm đam mê tin học cho các bạn tại tất cả các tỉnh tại Việt Nam, em cũng phải đi ra ngoài nhiều và cũng thi thoảng đến các tỉnh. Ngoài ra em cũng chơi các môn thể thao bởi vì ngồi máy tính nhiều sẽ tổn hại đến sức khỏe đặc biệt là thị lực và các vấn đề liên quan đến xương. Em có tham gia các hoạt động như võ, bơi, CLB cũng 1-2 lần/ tuần tổ chức đá bóng để nâng cao sức khỏe cho mọi người.
Nếu trở thành Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu 2022 thì anh, chị có dự định gì để đóng góp nhiều hơn cho cộng đồng?
Xuân Bách: Trở thành Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu 2022 là một vinh dự rất cao quý với em. Bản thân em cho rằng đây là một cơ hội để đại diện cho các bạn học sinh trên cả nước. Nếu trở thành Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu 2022, em sẽ cố gắng tận dụng cơ hội này để vun đắp nền tin học của Việt Nam. Nền tin học Việt Nam dù không còn mới và trẻ nhưng những cơ hội của các bạn học sinh trên cả nước vẫn còn hạn chế. Một phần vì cơ sở vật chất, nhất là các bạn ở vùng sâu vùng xa vẫn còn thiếu thốn. Một phần vì trình độ chuyên môn của các giáo viên cũng không hẳn được cập nhập so với các xu hướng mới trên thế giới.
Với tư cách là một học sinh được giải cao trong kỳ thi Olympic Tin học cũng là thành viên của CLB Tin học Việt Nam, em sẽ cố gắng để kết nối với các bạn học sinh có tiềm năng và yêu thích môn lập trình để các bạn có cơ hội phát triển hơn niềm yêu thích của mình.
