Núi Thị Vải (Bà Rịa - Vũng Tàu) là ngọn núi thiêng liêng, gắn với sự tích lịch sử về hai người con gái nổi tiếng đã theo dòng tu khắc khổ tại đây. Đó là sư bà Lê Thị (thường gọi là bà Vải) và sư cô Lê Thị Huệ (nhân vật bạn Bác Hồ trong tác phẩm nổi tiếng Búp sen xanh của nhà văn Sơn Tùng).

Sư trụ trì Linh Sơn Bửu Thiền tự trên núi Thị Vải là Hòa thượng Thích Pháp Huệ, năm nay 72 tuổi. Nhà sư cho phóng viên Tiền Phong biết: "Ngọn núi này gắn với hai tu sĩ đều họ Lê".

Đường lên núi Thị Vải hoang sơ, vắng vẻ, với những bậc đá rêu phong.

Thời vua Gia Long, có người đàn bà họ Lê lên núi tu hành tên gọi là Lê Thị (thường gọi là bà Lê Thị Vải).

Sách Đại Nam nhất thống chí chép rằng: “Núi Nữ Tăng tục gọi là núi Bà Vãi (tức Thị Vải) cách huyện Long Thành 42 dặm (1 dặm tương đương 500 m) về phía Đông Nam, đất đá lởm chởm, cây cối to cao, đứng ở tỉnh Gia Định (TP. Hồ Chí Minh) mà trông thấy như hạt ngọc thô đẹp, mối lợi của núi dồi dào, dân nhờ để sống. Ngày trước có Bà Vải, tục danh là Lệ Thị dựng am trên núi để ở”.

Nhà sư dựng am tu trên núi, nên nơi đây gọi là núi nữ tăng, dành cho các sư nữ tu tập.

Phong cảnh núi Thị Vải vô cùng thanh tịnh, chỉ có tiếng suối xa và cây cỏ.

Sách Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức cũng chép "Xưa có người con gái họ Lê, gia tư giàu có, nhưng bị lỡ thì, sau khi cha mẹ mất rồi mới có chồng. Nhưng không lâu sau, người chồng lại chết, bà thề không tái giá. Kẻ cường hào cậy mai mối thường đến quấy nhiễu bà. Bà bèn lập cái am trên đỉnh núi rồi cạo đầu tự làm thầy Cả, cùng đồng bộc giữ lòng tu trì, sau được thành chính quả, nên người ta lấy tên bà đặt làm tên núi”.

Núi Thị Vải mấy trăm năm qua trở thành ngọn núi thiêng, nhiều nhà sư tới tu tập. Trong ảnh là cái thất nằm trong hang đá, dưới chân tượng Phật. Người tu sống trong hang, không giao tiếp với bên ngoài.

Sư trụ trì Linh Sơn Bửu Thiền tự là Hòa thượng Thích Pháp Huệ cho biết: "Sư bà Thị Vải có công với vùng đất này và được người dân vô cùng kính trọng, nên tên bà được đặt thành tên núi Thị Vải, tên sông Thị Vải. Song nhà sư đã ẩn tu, không xuống núi, lúc mất cũng không ai biết bà mất ở hang đá nào, gốc cây nào. Các đệ tử đành lập một ngôi mộ gió để thờ phụng bà trên lưng chừng núi".

Tháp và cũng là mộ gió thờ sư tổ Thị Vải trên lưng núi.

Sư trụ trì Linh Sơn Bửu Thiền tự - Hòa thượng Thích Pháp Huệ cũng cho biết: "Vị sư bà thứ hai nổi tiếng tu tại núi này cũng họ Lê, tên là Lê Thị Huệ, là nguyên mẫu nhân vật Lê Thị Huệ - bạn Bác Hồ trong tác phẩm Búp sen xanh của cố nhà văn Sơn Tùng".

Nhà sư Thích Pháp Huệ kể: "Lúc tôi về trụ trì tại chùa được biết nhà văn Sơn Tùng đã nhiều lần đến núi Thị Vải xin gặp sư bà Lê Thị Huệ để xin tư liệu viết tác phẩm Búp sen xanh".

Sau khi chia tay tại Bến Nhà Rồng tiễn Bác Hồ đi tìm đường cứu nước (sự việc được nhà văn Sơn Tùng miêu tả chi tiết trong tác phẩm Búp Sen Xanh), cô Lê Thị Huệ đã lên núi Thị Vải tu hành cho đến lúc qua đời vào những năm 1980.

Hòa thượng Thích Pháp Huệ nói: "Có sự trùng hợp giữa hai sư bà họ Lê đó là lúc sư bà Lê Thị Huệ già yếu và mất thì đến nay cũng không ai biết mộ phần sư bà Lê Thị Huệ ở đâu. Ai là người chôn cất và sư bà đã mất như thế nào?".

Hòa thượng Thích Pháp Huệ kể: "Chùa chỉ biết lúc sư bà Lê Thị Huệ già yếu thì một hôm sư bà nói với các sư cô rằng mình rời chùa để đi chữa bệnh, rồi từ đó không ai gặp lại sư bà nữa! Phải chăng sư bà Lê Thị Huệ đã theo gương sư tổ Lê Thị Vải quyết mai danh ẩn tích - kể cả lúc qua đời!".

Sư trụ trì Linh Sơn Bửu Thiền tự - Hòa thượng Thích Pháp Huệ nói những ngày cuối đời sư bà Lê Thị Huệ rời Linh Sơn Bửu Thiền tự và không ai biết bà đã đi đâu và mất ở chỗ nào.

Hiện nay trên núi Thị Vải có một ngôi mộ nằm gần mộ gió của sư tổ Thị Vải. Ngôi mộ đơn sơ có ghi mộ của "Tu sĩ Nguyễn Thị Huệ". Trước mộ có đúc một búp sen.

Hòa thượng Thích Pháp Huệ cho biết: "Nhiều du khách, các nhà nghiên cứu đặt ra nghi vấn ngôi mộ có búp sen là nơi yên nghỉ của sư bà Lê Thị Huệ. Tuy nhiên, chùa chưa có cơ sở khẳng định vấn đề này. Ngoài ra, tên người tu sĩ được khắc trên mộ là Nguyễn Thị Huệ, không phải là Lê Thị Huệ".

Ngôi mộ bí ẩn ghi "Tu sĩ Nguyễn Thị Huệ" đặt ở gần mộ sư tổ Thị Vải. Trước mộ có đúc một búp sen.

Cho đến nay, vẫn chưa có tài liệu khoa học lịch sử nào khẳng định vị trí mộ phần sư bà Lê Thị Huệ.

Dù sao, câu chuyện lịch sử về hai sư bà cùng họ Lê đã trọn đời tu hành trên núi Thị Vải (Bà Rịa - Vũng Tàu) vẫn luôn thu hút sự quan tâm của du khách, Phật tử, các nhà nghiên cứu văn hóa và lịch sử.

Hàng năm núi Thị Vải vẫn thu hút hàng ngàn du khách, Phật tử về tham quan ngôi chùa cổ,nghe kể chuyện về hai tu sĩ họ Lê là sư bà Lê Thị Vải và sư bà Lê Thị Huệ.