Nhiều loại thuốc pha trộn tùy tiện
Ông Nguyễn Đăng Lâm, Phó Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm Thuốc T.Ư chỉ ra, các thuốc đông dược thường được pha trộn tân dược như thuốc giảm đau, thuốc chữa khớp, thuốc chữa ho, thuốc tễ cho trẻ em. Những loại này bao gồm cả thuốc tễ, viên hoàn được chế biến sẵn, thuốc siro và cả trong từng thang thuốc. Trong đó phải kể đến thuốc tân dược paracetamol được pha trong thuốc đông dược điều trị cảm sốt; thuốc corticoid trộn trong thuốc đông dược trị khớp, hen, ăn uống kém; Glibenclamid và Metformin trộn vào thuốc đông dược chữa tiểu đường; Sidenafil được trộn trong đông dược có tác dụng bổ dương, tăng cường sinh lực dùng cho nam giới.
Theo nhận định của các chuyên gia y học cổ truyền, những người làm đông dược đánh vào tâm lý thích dùng thuốc đông y với hy vọng lành tính, ít tác dụng phụ, giá thành rẻ nhưng lại muốn khỏi bệnh nhanh của người dân, không ít thầy lang, bác sĩ đông y đã trộn tân dược vào đông y để tăng tác dụng điều trị. Có những loại đông dược trộn 3-4 loại tân dược. Tuy nhiên, các bác sĩ cũng chỉ ra, thuốc tân dược cần phải có kê đơn của bác sĩ, đúng liều lượng, đúng bệnh và được khuyến cáo, theo dõi những tác dụng phụ. Nếu người dân uống đông dược trộn tân dược có thể gặp các tác dụng phụ nghiêm trọng. Đáng ngại nhất là người dân vừa điều trị tân dược, vừa thích uống đông dược bổ sung. Điều này dẫn đến quá liều lượng, gặp các tác dụng phụ nghiêm trọng.
Một ví dụ đáng lo ngại được ông Lâm chỉ ra ngay tại hội thảo đó là, tân dược Corticoid có các tác dụng phụ rất nghiêm trọng, được chỉ định chặt chẽ về liều lượng và thời gian dùng trong khi đó đông dược thường dùng lâu dài sẽ dẫn tới cơ thể phải nạp một lượng lớn Corticoid dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng như loãng xương, giữ nước gây phù, tăng huyết áp, viêm loét dạ dày, đái tháo đường, rối loạn tâm thần, đục thủy tinh thể, suy thượng thận.
Tràn lan dược liệu kém chất lượng
TS Trương Quốc Cường, Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cho biết, hiện dược liệu dùng cho sản xuất thuốc tại Việt Nam vẫn còn chưa đảm bảo chất lượng. Hơn 80% trong số 60.000 dược liệu sử dụng mỗi năm tại Việt Nam là nhập khẩu từ Trung Quốc, đa số lại nhập theo con đường tiểu ngạch, với khoảng 300 - 400 tấn mỗi tuần, trong đó có những dược liệu chỉ là nông sản không đảm bảo chất lượng. Khi đó, các dược liệu lại được nhập như nông sản hoặc đăng ký sản xuất mỹ phẩm nên khó đạt tiêu chuẩn để làm thuốc.
Trong các cơ sở điều trị, phát hiện hàng loạt dược liệu sai loài so với quy định trong Dược điển Việt Nam và danh mục thuốc được quỹ bảo hiểm y tế thanh toán. Chất lượng dược liệu, vị thuốc y học cổ truyền ở mức báo động. Phần lớn các cơ sở khám chữa bệnh sử dụng dược liệu chưa được chế biến theo đúng quy định. “Trước đây, dược liệu nào không trồng được thì mới nhập, còn bây giờ nhập cả bèo cái tía dù loại này rất dễ trồng, nhập về giá rất rẻ nhưng không biết chất lượng. Trong các bệnh viện, trình độ cán bộ, năng lực kiểm nghiệm còn kém”, lãnh đạo Cục Quản lý Y, dược cổ truyền cho hay.
TS Phạm Vũ Khánh, Cục trưởng Cục Quản lý Y dược cổ truyền (Bộ Y tế) cho biết, từ tháng 3 đến nay, Cục mới cấp 14 giấy phép nhập khẩu dược liệu cho các công ty sản xuất dược tại Việt Nam, với tổng số 1.400 tấn. “Mỗi năm Việt Nam dùng khoảng 60.000 – 80.000 tấn dược liệu, trong đó 80% dược liệu là nhập khẩu. Trong khi đó mới có 1.400 tấn dược liệu nhập khẩu có nguồn gốc, xuất xứ. Điều này cho thấy tình hình dược liệu vận chuyển lậu đang diễn biến rất phức tạp”.
