 |
Đại biểu chủ trì diễn đàn Tổng Biên tập 2024 với chủ đề: “Báo chí giải pháp: Hướng đi cho báo chí truyền thống?”. |
Phải tìm những hướng đi mới
Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Lê Trần Nguyên Huy, Quyền Tổng Biên tập báo Nhà báo và Công luận cho biết, báo chí truyền thống đã, đang chịu sức ép cạnh tranh rất lớn từ truyền thông xã hội. Tuy nhiên, thực tế đời sống báo chí thời gian đã cho thấy báo chí truyền thống không nên và không thể cạnh tranh với mạng xã hội về tốc độ đưa tin.
Vì thế, để bảo đảm sự tồn tại, kiến tạo nguồn thu và giữ chân được độc giả, báo chí truyền thống buộc phải tìm những hướng đi mới. Với báo chí cách mạng Việt Nam, hướng đi đó còn là việc làm thế nào để các cơ quan báo chí tiếp tục khẳng định được dòng thông tin chủ lưu, định hướng, dẫn dắt dư luận và đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, không chỉ để giữ chân độc giả mà còn để củng cố niềm tin của công chúng vào báo chí.
“Từ những trăn trở đó, trước thềm kỷ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam, chúng tôi lựa chọn chủ đề “Báo chí giải pháp: Hướng đi cho báo chí truyền thống?” cho diễn đàn Tổng Biên tập 2024. Báo chí giải pháp liệu có thể là hướng phù hợp cho báo chí Việt Nam hiện nay? Hy vọng, diễn đàn sẽ được đón nhận những ý kiến trao đổi thẳng thắn, những hiến kế thiết thực, những chia sẻ bổ ích về xu hướng báo chí mới này”, ông Huy nói.
Ông Nguyễn Hoài Anh - Bí thư Tỉnh uỷ Bình Thuận khẳng định, trong suốt hành trình phát triển của mình, Bình Thuận luôn nhận được sự hỗ trợ, chia sẻ và đồng hành của báo chí. Các cơ quan báo chí đã có nhiều bài viết tuyên truyền về thành tựu của tỉnh, phản ánh, đưa tin kịp thời về các vấn đề nổi bật, những tiềm năng, thế mạnh trong phát triển kinh tế xã hội của Bình Thuận.
 |
Ông Nguyễn Hoài Anh - Bí thư Tỉnh uỷ Bình Thuận phát biểu tại diễn đàn. |
Thực hiện vai trò của địa phương, lãnh đạo tỉnh Bình Thuận trong những năm qua luôn phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thông tấn, báo chí, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho phóng viên các cơ quan báo chí Trung ương hoạt động trên địa bàn tỉnh; chỉ đạo các cơ quan báo chí của tỉnh cần tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao.
“Báo chí giải pháp, báo chí xây dựng không chỉ mang đến những phương pháp tiếp cận mới mẻ và tích cực cho báo chí mà còn là cơ hội để các cơ quan báo chí Việt Nam khẳng định vai trò của mình trong việc định hình và thúc đẩy sự phát triển xã hội. Hơn thế, báo chí giải pháp có thể giúp báo chí chính thống khẳng định vị thế trước sự cạnh tranh mạnh mẽ về thông tin từ mạng xã hội, thể hiện vai trò phụng sự Đảng, Nhà nước và nhân dân”, ông Hoài Anh nói.
Thay đổi thói quen tập trung vào thông tin tiêu cực
Theo ông Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam thông tin tiêu cực dường như trở thành ADN của báo chí. Theo đó, những bài viết về thảm kịch đối với con người, thiên tai và xung đột toàn cầu đóng vai trò chủ đạo để kích thích mọi người đọc tin mỗi ngày. Mối quan tâm đến tin tức dựa trên sự sợ hãi lên tới đỉnh điểm vào năm 2020, khi các cơ quan báo chí trên thế giới chứng kiến số lượng trả phí đọc báo điện tử và tiêu dùng nội dung tăng vọt trong đại dịch COVID-19.
Vòng quay tin tức không ngừng nghỉ suốt 24 giờ và người dùng liên tục tiếp cận thông tin tiêu cực. Các thiết bị digital đóng vai trò phát tán tin tức tiêu cực từng giây từng phút, khiến công chúng có suy nghĩ rằng chẳng có gì tốt đẹp trên thế giới này.
 |
Ông Lê Quốc Minh phát biểu tại diễn đàn |
“Tuy tin tiêu cực có thể đóng vai trò quan trọng là thông tin, cảnh báo và quy trách nhiệm cho những người nắm giữ quyền lực, nó cũng gây tác động có hại với độc giả, chẳng hạn gây ra sợ hãi, lo lắng, tức giận, hoài nghi, thậm chí lãnh cảm. Hậu quả là độc giả quay lưng với báo chí. Theo báo cáo 2022 của Reuters, tỷ lệ né tránh tin tức ở Brasil và Anh đã tăng gấp đôi kể từ 2017”, ông Minh nói.
Theo đó, khi mà niềm tin với truyền thông bị xói mòn và tình trạng né tránh tin tức cao chưa từng thấy, các cơ quan báo chí phải tìm hiểu lý do người dùng ồ ạt xa rời tin tức và tìm ra cách thu hút, tương tác và giữ chân độc giả. Tin tức tiêu cực thường bị coi là một trong những nguyên nhân chính. Vì vậy báo chí phải xác định cách thức hoàn thành nhiệm vụ đưa tin, mà không làm độc giả xa lánh.
Ông Lê Quốc Minh nêu “7 bí kíp” đối phó tình trạng né tránh tin tức, gồm nội dung đơn giản, ngắn gọn và hữu ích; viết những bài liên quan đến con người và có sức nặng; lắng nghe độc giả (và có hành động phù hợp); quan tâm tới cộng đồng và xây dựng tòa soạn đa dạng sắc tộc; tạo ra nhiều format thu hút tương tác hơn; suy nghĩ lại về việc đưa tin chính trị (theo hướng xây dựng); tìm kiếm giải pháp và mang lại hy vọng.
“Một hướng đi đang hiện rõ là báo chí xây dựng, báo chí giải pháp. Theo đó các cơ quan báo chí trong khi đưa tin thì cũng đề xuất các giải pháp hoặc luận giải kỹ lưỡng để độc giả cảm thấy được trao quyền và mang lại hy vọng”, ông Lê Quốc Minh nói.
Cũng theo ông Minh, cần phải xem độc giả muốn gì và họ sẵn sàng trả tiền cho thông tin nào. Nhiều chuyên gia tin rằng báo chí xây dựng, báo chí giải pháp là chìa khóa. Lối làm báo truyền thống 5W (Who, What Where, When, Why) được thay thế bằng “What now” và “How”.
Đồng thời, các nghiên cứu chỉ ra rằng báo chí xây dựng cải thiện tâm trạng của người tiêu dùng tin tức, thúc đẩy họ có những việc làm mang lại lợi ích cho xã hội và khích lệ họ tương tác nhiều hơn với các cơ quan báo chí. Cùng với đó, những cơ quan báo chí đang thử nghiệm nội dung tích cực hoặc những nội dung mang lại hy vọng và giải pháp thì nhận được những kết quả tích cực. Mặc dù tin tiêu cực thường được xem nhiều hơn, nhưng tin tích cực có thể khiến người dùng tăng tương tác hoặc trả phí.
“Các cơ quan báo chí sẽ phải thay đổi thói quen tập trung vào thông tin tiêu cực, dù rằng việc thay đổi thói quen này không hề dễ dàng", ông Minh cho biết.
Theo ông Lê Quốc Minh, tại Việt Nam, chủ trương “lấy đẹp dẹp cái xấu” đã được triển khai từ lâu với chương trình “Việc tử tế” của VTV bắt đầu từ 2015, được mọi người rất quan tâm.
Serie “Together We Win” của TTXVN trong thời gian diễn ra đại dịch COVID-19 nhằm khích lệ tinh thần người dân về tinh thần Việt Nam vượt qua những khó khăn của đại dịch, thu hút được sự quan tâm cao của công chúng. Tại báo Nhân Dân, thời gian vừa qua, báo đã đẩy mạnh đầu tư và báo chí chuyên sâu với nội dung rất dày dặn từ chính trị, kinh tế và các vấn đề xã hội.
 |
Toàn cảnh diễn đàn Tổng Biên tập 2024 với chủ đề: “Báo chí giải pháp: Hướng đi cho báo chí truyền thống?”. |
Ông Phan Xuân Thủy - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương cũng khẳng định, báo chí giải pháp, báo chí xây dựng, báo chí kiến tạo là những nội dung được công chúng và các cơ quan quản lý Nhà nước đặc biệt quan tâm.
Thời gian tới, từ sự định hướng của các cơ quan chỉ đạo báo chí, quản lý báo chí, các cơ quan báo chí cần nâng cao vai trò, phát huy thế mạnh và phát triển báo chí giải pháp, góp phần xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam ngày càng hiện đại, chuyên nghiệp, nhân văn.
