Hàng loạt. Sách “Đồng dao dành cho trẻ mầm non”, liên kết giữa NXB Mỹ thuật và Cty VH Đinh Tị, đã bị thu hồi vì nội dung thiếu tính giáo dục. Cuốn “Văn hóa tộc người VN”, liên kết giữa NXB Thời đại, tạp chí “Văn hóa nghệ thuật” và nhà sách Thăng Long, được Viện Nghiên cứu phát triển giáo dục (IRED) trao giải thưởng Sách hay 2014(?!), đã bị đình chỉ phát hành do có những thông tin sai lệch, biên tập cẩu thả.
Mấy ngày qua, dư luận sôi lên vì khá nhiều xuất bản phẩm “có vấn đề”. Mới nhất, nóng nhất là cuốn “Bộ luật dân sự và văn bản hướng dẫn thi hành – 2014” của NXB Lao động - Xã hội với cái bìa vẽ diễn viên hài Công Lý mặc quần xà lỏn. Có cảm giác, tình hình xuất bản đang loạn cào cào.
Mà đúng thật, nhìn vào thống kê của Cục xuất bản, In và Phát hành, chỉ trong 6 tháng đầu năm, cơ quan quản lý đã xử lý 49 xuất bản phẩm vi phạm về nội dung của 25 NXB, 88 xuất bản phẩm có nội dung sai lệch, vi phạm bản quyền... Đáng nói, những cuốn sách này chủ yếu là sách liên kết.
Việc Cục xuất bản mới ra quyết định xử phạt NXB Lao động - Xã hội về 2 cuốn sách vi phạm với số tiền 252 triệu đồng là kịp thời, cần thiết, nhưng còn nhiều điều cần xử lý tiếp.
Hội nghị tổng kết ngành xuất bản vào tháng 1/2014 đã phơi bày thực trạng “sống dở chết dở” của nhiều NXB. Báo cáo tại hội nghị cho biết, hơn 50% số NXB hiện nay mỗi năm chỉ có đủ năng lực đầu tư từ 5-10 đầu sách. Năm 2013, chỉ có bốn NXB (trong tổng số 64) của cả nước kinh doanh có lãi. Thậm chí có NXB đề nghị trả giấy phép, ngừng hoạt động.
Có phải vì thế nên rất nhiều NXB đang tồn tại vật vờ, hữu danh vô thực, chỉ có cái tên, còn lại là bán giấy phép, phó mặc tất cả cho đối tác liên kết? Trên thị trường, hiện nay có tới 80 - 90% số đầu sách mỗi năm là sách liên kết.
Trước việc “sống nhờ” của các NXB hiện nay, một vị lãnh đạo của Cục Xuất bản, In và Phát hành thừa nhận: “Có những NXB một năm không tự làm nổi một xuất bản phẩm”. Thứ trưởng Bộ TT – TT Trương Minh Tuấn, mới đây trả lời báo chí đã thẳng thắn gọi tên hiện tượng “có NXB bán giấy phép”, “là vấn đề chúng ta cần phải xem xét trong thời gian tới”.
Chỉ là nơi “bán giấy phép”, NXB không quan tâm nội dung sách có vi phạm pháp luật, ảnh hưởng văn hóa, đạo đức… hay không. Đây chính là nguyên nhân của mọi nguyên nhân.
