Các nhà lãnh đạo tuyên bố chính thức thành lập Cộng đồng ASEAN vào ngày 31/12/2015. Trong tuyên bố về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, lãnh đạo các nước thành viên nhắc lại Tầm nhìn ASEAN về một cộng đồng thống nhất, hòa bình, ổn định và cùng chia sẻ sự phồn vinh… Các nhà lãnh đạo hình dung về một cộng đồng hòa bình, ổn định và tự cường với năng lực được nâng cao để ứng phó hiệu quả với các thách thức; một ASEAN có năng lực cao để nắm bắt cơ hội và hóa giải thách thức trong thập kỷ tới.
Trên trụ cột chính trị - an ninh, tầm nhìn của các nhà lãnh đạo xác định, vào năm 2025, ASEAN sẽ trở thành một cộng đồng đoàn kết, dung nạp và tự cường. Người dân sẽ được sống trong một môi trường an toàn, an ninh và hài hòa, theo đuổi các giá trị khoan dung, ôn hòa cũng như đề cao các nguyên tắc cơ bản, giá trị và chuẩn mực chung của khối. Các nhà lãnh đạo cam kết hiện thực hóa một cộng đồng dựa trên 9 nguyên tắc, trong đó có nguyên tắc tuân thủ luật lệ, luật pháp quốc tế về ứng xử hòa bình; tôn trọng tôn giáo, văn hóa; có cách tiếp cận toàn diện về an ninh; giải quyết các tranh chấp và khác biệt bằng biện pháp hòa bình; không có vũ khí hạt nhân và các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt khác; tăng cường an ninh hàng hải, hợp tác hàng hải vì hòa bình, ổn định ở trong và ngoài khu vực…
Trên trụ cột kinh tế, Cộng đồng ASEAN sẽ trở thành một nền kinh tế khu vực gắn kết và liên kết chặt chẽ, đẩy nhanh chương trình nghị sự một thị trường thống nhất thông qua tăng cường cam kết về thương mại hàng hóa, bao gồm giải quyết hiệu quả các rào cản phi thuế quan, hội nhập sâu hơn trong lĩnh vực thương mại dịch vụ, lưu chuyển thông thoáng hơn về đầu tư, lao động có tay nghề, doanh nhân, vốn… Đến năm 2025, Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN sẽ là một cộng đồng thu hút sự tham gia của người dân và mang lại lợi ích cho người dân, và là một cộng đồng dung nạp, bền vững, tự cường và năng động.
Tuyên bố khẳng định cam kết của các nhà lãnh đạo quyết tâm hiện thực hóa một ASEAN dựa trên luật lệ, hướng tới người dân, lấy người dân làm trung tâm, một ASEAN của “Một tầm nhìn, một bản sắc, một cộng đồng”.
Các đối tác cam kết hỗ trợ ASEAN
Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Nhật Bản lần thứ 18, Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hàn Quốc lần thứ 17 và Hội nghị Cấp cao ASEAN-Liên Hợp Quốc lần thứ 7 diễn ra chiều 22/11, các nước đối tác đề cao ý nghĩa lịch sử của việc hình thành Cộng đồng ASEAN và thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, cam kết tiếp tục hỗ trợ cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN nhằm hiện thực hóa các mục tiêu đề ra trong Tầm nhìn ASEAN 2025, cũng như ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực.
Trả lời phỏng vấn báo chí trước thềm Hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao phụ trách ASEAN Lê Hoài Trung cho rằng, với việc ký tuyên bố hình thành Cộng đồng ASEAN 2015, các nhà lãnh đạo chính thức khai sinh Cộng đồng ASEAN. Đây là thành tựu lớn được vun đắp từ quá trình không ngừng nỗ lực và phấn đấu của ASEAN trong suốt gần nửa thế kỷ qua. Từ một hiệp hội hợp tác lỏng lẻo, một thực thể chưa có tiếng nói trọng lượng ở Đông Nam Á, ASEAN đã vươn lên mạnh mẽ trở thành một cộng đồng đoàn kết, liên kết sâu rộng, đóng vai trò quan trọng đối với hòa bình, ổn định, thịnh vượng ở khu vực và là một đối tác không thể thiếu của các nước lớn, tổ chức khu vực khác.
Ông Lê Hoài Trung cho rằng, việc các lãnh đạo ASEAN ký hai tuyên bố lịch sử nói lên ý nghĩa kế thừa, tiếp nối của tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, một quá trình liên tục, tiếp diễn và lâu dài. Thành công hôm nay sẽ là nền tảng cho ngày mai. Cộng đồng ASEAN 2015 là kết quả được tích lũy sau gần nửa thế kỷ hợp tác và phát triển, đồng thời cũng là một sự khởi đầu, tạo xung lực mới cho giai đoạn phát triển tiếp theo của ASEAN. Lễ ký kết hai văn kiện diễn ra với sự chứng kiến của lãnh đạo các nước đối thoại của ASEAN và Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc.
Ngày 22/11 diễn ra Lễ thông qua Tuyên bố về Đàm phán Hiệp định Đối tác Toàn diện Khu vực (RCEP) nhằm đẩy mạnh nỗ lực của các bên trong đàm phán RCEP và Lễ bế mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 27 và Lễ chuyển giao chức Chủ tịch ASEAN cho Lào trong năm 2016.
