1. Ung thư vú
Hiện trên thế giới, cứ 22 giây lại có 1 phụ nữ được chẩn đoán ung thư vú; cứ 5 phút có 3 phụ nữ chết do ung thư vú. Mỗi năm, có khoảng 1,4 triệu người mắc ung vú, trong đó có 458.000 ca tử vong.
Yếu tố nguy cơ:
- Tiền sử gia đình có người bị ung thư vú
- Bắt đầu có kinh hoặc khi bước vào tuổi mãn kinh, trung niên
- Sinh con muộn hoặc không sinh con
- Ăn nhiều chất béo, béo phì, ít vận động, ruợu bia nhiều.
Triệu chứng:
- Khối u bất thường ở vú
- Hình dáng vú thay đổi. Núm vú chảy dịch hoặc máu
- Có hạch u ở hõm nách
Sàng lọc và chẩn đoán sớm:
- Tự khám vú hàng tháng sau sạch kinh 5 ngày
- Siêu âm tuyến vú
- Chụp Xquang tuyến vú
- Chọc tế bào khối u nếu có
- Xét nghiệm dấu ấn ung thư CA 15-3
2. Ung thư tuyến giáp
Theo số liệu thống kê của Hiệp hội ung thư Mỹ tại Hoa Kỳ, riêng trong năm 2015, trong số 62.450 trường hợp mắc bệnh này đã được phát hiện thì có tới 1.950 ca tử vong vì căn bệnh này.
Tại Việt Nam số lượng người mắc ung thư tuyến giáp đang có xu hướng tăng cao
Yếu tố nguy cơ:
- Tiền sử gia đình có người bị bệnh
- Mắc các bệnh lien quan tới tuyến giáp
- Nhiễm phóng xạ
- Thiếu muối iot, chế độ ăn nhiều chất béo, rượu bia nhiều
Triệu chứng:
-Có khối u ở trước cổ
- Giọng nói bị khàn, ho mãn tính
- Khó nuốt, khó thở
Sàng lọc và chẩn đoán sớm
- Siêu âm tuyến giáp
- Xét ngiệm chức năng tuyến giáp FT4, FSH, T3
- Xét nghiệm phát hiện sớm ung thư tuyến giáp
3. Ung thư đại trực tràng
Theo trung tâm Ung bướu và Y học hạt nhân bệnh viện Bạch Mai, các thống kê cho thấy ung thư đại trực tràng là loại ung thư đứng hàng thứ 5 trong các ung thư đường tiêu hóa, và ngày càng tăng do vấn đề ăn uống (thói quen ăn uống không lành mạnh, thực phẩm nhiễm hóa chất...).
Trung bình cứ 100.000 người thì 13 trường hợp mắc bệnh này.
Yếu tố nguy cơ:
- Tiền sử bản thân, gia đình có người có polyp
- Tiền sử viêm loét đại tràng
- Khẩu phần ăn nhiều mỡ, thịt động vật, ít chất xơ, thiếu canxi. Các thực phẩm nhiễm hoá chất.
- Uống rượu nhiều
- Nghiện thuốc lá
- Tuổi trên 50
Triệu chứng:
- Táo bón thường xuyên
- Đi ngoài phân nhỏ, biến dạng
- Đi ngoài ra máu
- Co thắt dạ dày, đau bụng bất thường
- Giảm cân đột ngột
Sàng lọc chẩn đoán sớm:
- Nội soi đại trực tràng
- Xét nghiệm dấu ấn ung thư CEA và CA 199
4. Ung thư cổ tử cung
Tại Việt Nam, ung thư cổ tử cung là ung thư phụ khoa phổ biến thứ hai, sau ung thư vú. Mỗi năm có hơn 5.000 ca mắc mới và hơn 2.500 trường hợp tử vong do căn bệnh này. Còn trên thế giới, cứ 2 phút lại có một phụ nữ chết vì bệnh.
Yếu tố nguy cơ
- Sinh đẻ nhiều lần
- Có nhiều bạn tình
- Sử dụng thuốc tránh thai trong một thời gian dài
- Bị nhiễm vi rút đường sinh dục như HPV, chlamydia
- Nghiện thuốc lá
Triệu chứng:
- Chảy máu âm đạo
- Tiết dịch âm đạo bất thường
- Đau khi giao hợp
- Đau vùng chậu
Sàng lọc chẩn đoán sớm
- Khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần
- Siêu âm tử cung phần phụ, siêu âm đầu dò
- Nội soi cổ tử dung
- Xét nghiệm phiến đồ tế bào âm đạp Pap’smear
- Xét nghiệm dấu ấn ung thư SCC
5. Ung thư phổi
Mỗi năm nước ta có khoảng 22.000 ca mắc mới ung thư phổi thì có đến 19.500 người tử vong vì căn bệnh này. Bệnh được chẩn đoán muộn là rào cản lớn nhất cho quá trình điều trị, dẫn đến tỷ lệ tử vong cao.
Yếu tố nguy cơ:
- Tiếp xúc với khói thuốc lá trong môi trường
- Hút thuốc lá lâu năm: Thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử, xì gà, lá tẩu
- Phơi nhiễm phóng xạ, ô nhiễm môi trường
- Mắc một số bệnh về phổi như lao, tắc nghẽn phổi mãn tính
- Có tiền sử gia đình bị bệnh ung thư phổi
Triệu chứng:
- Ho khan kéo dàim khó thở và ngày càng nặng
- Ho ra máu lẫn đờm
- Thường xuyên đaum tức ngực
- Viêm phổi và viêm phế quản tái phát liên tục
- Gày, sút cân, đau xương khớp
- Phù nề mặt và cổ
Sàng lọc và chẩn đoán sớm
- Chụp Xquang tim phổi tẳng
- Xét nghiệm dấu ân ung thư như Cyfra 21-1, NSE, CEA
- Chụp CT phổi khi có nghi ngờ.
6. Ung thư dạ dày
Thống kê của tổ chức ung thư toàn cầu, ở Việt Nam mỗi năm có 16.000 trường hợp mắc mới và hơn 11.000 trường hợp tử vong do ung thư dạ dày. Đây là căn bệnh ung thư thường gặp xếp thứ 2 ở nam giới (sau ung thư phổi) và xếp thứ 5 ở nữ giới.
Yếu tố nguy cơ:
- Có tiền sử gia đình bị bệnh
- Có tiền sử bệnh lý về dạ dày
- Ăn nhiều thức ăn có chứa nitrat, nitrit, nitrosamin: dưa cà muối, đồ nướng, thịt xông khói.
- Nhiễm vi khuẩn HP gây tổn thương niêm mạc dạ dày.
- Dị sản, loạn sản về ung thư
Triệu chứng điển hình của ung thư dạ dày:
- Ăn không ngon miệng, không muốn ăn
- Đầy hơi, khó tiêu
- Đau vùng thượng vị ở nhiều mức độ khác nhau
- Nôn và buồn nôn liên tục
- Hẹp môn vị, thể trạng suy kiệt, sút cân nhanh
- Có xuất huyết tiêu hóa, thiếu máu, nhược sắc.
- Có u thượng vị, hạch di căn xa, cổ chướng
Sàng lọc chuẩn đoán sớm
- Nội soi dạ dày - tá tràng làm test HP
- Sinh thiết niêm mạc dạ dày
