> Không thể bắt dân gánh lỗ cho EVN
> Chính phủ sẽ cân nhắc, lựa chọn thời điểm phù hợp
 |
| Giá thành điện sẽ được công khai. Ảnh: Hồng Vĩnh. |
Thưa Phó Thủ tướng, có thông tin cho biết lỗ lũy kế của EVN đã trên 30.000 tỷ đồng và DN này đề nghị tăng giá điện lên 7-8 lần trong vài năm tới mới có thể cân đối tài chính?
Các bộ sẽ kiểm tra, công bố công khai kết quả kiểm tra, kiểm toán giá thành điện của EVN xem kỹ lỗ lãi thế nào, giá thành là bao nhiêu, yếu tố nào được tính, yếu tố nào không được tính vào giá thành theo quy định của nhà nước. Tới đây, ngành điện sẽ phải công khai những số liệu đó theo đúng quy định. Còn vấn đề tăng giá bao nhiêu lần, đó là đề xuất của DN và họ căn cứ trên cơ sở cân đối tài chính của họ.
Hiện nay cân đối vốn cho những nhà máy đang xây dựng dở rất khó khăn, đe dọa đến an ninh nguồn điện những năm tiếp theo. Việc cân đối, điều chỉnh giá điện thế nào đã có QĐ 24 của Thủ tướng. Còn điều chỉnh thời điểm nào, phải cân nhắc, tính toán theo từng trường hợp cụ thể, không phải muốn tăng 8 lần, 10 lần là thực hiện được ngay. Chính phủ phải đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, đồng thời bảo đảm thực hiện chính sách an sinh xã hội.
Phải tái cơ cấu mạnh
Nếu để EVN kéo dài các khoản lỗ, EVN sẽ khó vay vốn các tổ chức tài chính trong và ngoài nước vì thế càng khó hơn?
Điều đó rất đúng. Vì vậy thời gian tới phải tái cơ cấu mạnh trong ngành điện. Về tái cơ cấu đầu tư, phải làm mạnh để thu hút đầu tư tư nhân hơn nữa, vì tỷ lệ này còn thấp và EVN vẫn chiếm khoảng 64% hệ thống. Mỗi năm đòi hỏi có thêm 4.000-4.800 MW điện cho tăng trưởng, riêng phần nguồn điện đã cần đến 8 tỷ USD. Với số tiền đó, nếu chỉ nhìn vào khả năng cân đối của DNNN thì không có cách gì đủ được.
Thứ hai, phải tái cơ cấu DN, Thủ tướng yêu cầu phải thành lập 3 tổng công ty phát điện trong EVN. Sau khi thị trường phát triển rồi thì cổ phần hóa để cạnh tranh, thu hút vốn. Thứ ba, phải đẩy mạnh cải cách hệ thống giá điện và phải làm từng bước. Nếu nền kinh tế của ta ổn định thì việc điều chỉnh tốt hơn, nếu khó khăn thì phải xem xét từng bước một.
Chính phủ đã cho tạm ngừng cổ phần hóa các DN thuộc EVN, tại sao phải ngừng lâu như vậy, trong khi EVN đang cần vốn để giải quyết khó khăn?
Hiện nay những dự án mới thì kêu gọi cổ phần ngay từ đầu. Còn việc ngừng cổ phần hóa các công ty cũ là để sắp xếp, chờ tái cơ cấu xong. Nếu để các DN lẻ thực hiện cổ phần hóa sẽ nảy sinh vấn đề là sau này thị trường quá nhỏ, tạo ra những sự cạnh tranh không lành mạnh. Các nhà máy sau khi tách ra sẽ cạnh tranh nhau rất khó khăn vì mỗi nhà máy có đặc thù riêng: nhiệt điện, điện khí, thủy điện...
Vừa rồi, Thủ tướng đã quyết định là phải nhóm lại 3 tổng công ty có quy mô tương đương nhau, có hình thái DN khác nhau, bổ sung cho nhau. Đó là bước đi đảm bảo hoạt động và thành công của thị trường.
 |
| Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải. |
Hình thành thị trường cạnh tranh
QĐ 24 của Thủ tướng đã có hiệu lực và theo lộ trình dự kiến giá điện phải tăng rồi, thưa Phó Thủ tướng?
Chúng ta định hướng điều hành giá điện dần tiệm cận với giá thị trường, đồng thời phải hình thành thị trường điện cạnh tranh, trước tiên là khâu phát điện. Điều chỉnh giá phải có sự kiểm soát của các bộ, ngành. DN được điều chỉnh ở mức độ nhất định nhưng phải có sự kiểm tra của các bộ, ngành.
Lẽ ra EVN đã được điều chỉnh giá rồi. Nhưng năm nay chúng ta còn phải đảm bảo mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát nên chưa thể điều chỉnh được. Thủ tướng cũng quyết định trong tháng 11 này chưa có điều chỉnh gì.
Theo Quyết định 24, trước mắt Bộ Công Thương phải công khai kết quả kiểm toán, công khai giá thành để xã hội, khách hàng của EVN biết được kết quả sản xuất, kinh doanh của EVN đã được kiểm toán chưa, giá thành có chuẩn không. Nếu chưa làm việc đó thì điều chỉnh giá điện là không hợp lý.
Thủ tướng đã yêu cầu cải cách hệ thống giá điện trong những năm tới, cụ thể việc này được tiến hành như thế nào?
Giá điện phải tiệm cận thị trường và hình thành trong thị trường điện cạnh tranh. Giá điện chúng ta hướng tới là giá điện đúng, hợp lý, chấp nhận được, hình thành trong một cơ chế minh bạch, có cạnh tranh. Như thế xã hội mới chấp nhận.
Phải có một quá trình từ khâu phát điện cạnh tranh, thị trường bán buôn cạnh tranh rồi đến bán lẻ cạnh tranh. Những bước đi đó Thủ tướng đã phê duyệt rồi, nhưng phải triển khai từng bước, để đảm bảo sự ổn định của hệ thống, đảm bảo an sinh xã hội. Nếu quá hấp tấp thì không đạt được yêu cầu đặt ra.
Nguyễn Tuấn (ghi)
