Trong cuộc hội đàm tại Seoul, Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye thúc giục Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe hàn gắn quan hệ song phương bằng cách chữa trị “nỗi đau của quá khứ”, cho rằng vấn đề nô lệ tình dục là “trở ngại lớn nhất” trong quan hệ Hàn - Nhật. Bà Park cũng nhắc đến thông điệp của nhà ngoại giao Nhật Bản Hosyu Amenomori từ thế kỷ 17, rằng hai nước nên nỗ lực xây dựng “quan hệ toàn vẹn và tin cậy”.
Theo các nhà quan sát, bà Park có vẻ đang gây sức ép để ông Abe đưa ra lời xin lỗi thích hợp về những hành động của quân đội Nhật trong quá khứ để tạo nền tảng xây dựng quan hệ song phương hướng về tương lai. “Lòng tin là yếu tố quan trọng nhất trong ngoại giao. Tôi hy vọng cuộc gặp thượng đỉnh này sẽ giúp chữa trị nỗi đau từ quá khứ và cũng là cơ hội để hai nước cải thiện quan hệ thông qua bàn bạc thành thật”, báo Hàn Quốc Korea Herald dẫn lời bà Park phát biểu trước hội đàm.
Thủ tướng Abe nói rằng, ông không muốn vấn đề “phụ nữ giải trí” thời Chiến tranh Thế giới 2 tiếp tục là trở ngại cho các thế hệ tương lai của Nhật Bản và Hàn Quốc. Hai bên đã đồng ý đẩy nhanh đàm phán để giải quyết vấn đề càng sớm càng tốt, nhằm mở ra một chương mới trong quan hệ song phương.
Một quan chức Nhật Bản dự cuộc hội đàm dài 1 giờ 45 phút nói rằng, vấn đề “phụ nữ giải trí” chiếm “thời gian đáng kể”. Cách giải quyết vấn đề này là một cử chỉ nhân đạo đối với những nạn nhân còn sống sau thời kỳ phải làm việc như gái bán dâm trong các nhà thổ thời chiến của quân đội Nhật. Chính phủ Nhật lâu nay vẫn duy trì quan điểm rằng, tất cả những bồi thường liên quan Chiến tranh Thế giới 2 đều đã được giải quyết hợp pháp theo thỏa thuận ngoại giao năm 1965 giữa hai nước. Nikkei dẫn lời một quan chức Nhật Bản tham gia cuộc hội đàm nói rằng, chính phủ Nhật vẫn duy trì quan điểm này, và ông Abe đã bày tỏ sự đồng cảm với những “phụ nữ giải trí” trong tuyên bố hồi tháng 8 nhân kỷ niệm 70 năm kết thúc chiến tranh.
Vẫn chưa rõ một giải pháp như vậy có đủ để xoa dịu phía Hàn Quốc hay không. Hàn Quốc lâu nay vẫn yêu cầu chính phủ Nhật bồi thường trực tiếp, cho rằng biện pháp như vậy sẽ là tín hiệu cho thấy Nhật Bản thừa nhận vấn đề “phụ nữ giải trí” là chính sách của chính phủ. Các cuộc đàm phán tìm ra giải pháp cho vấn đề sẽ tiếp tục được thực hiện ở cấp chuyên gia, chứ không nâng lên cấp cao hơn.
Tháng 4 năm ngoái, hai nước bắt đầu đàm phán song phương về việc bồi thường cho các nạn nhân còn sống. Chín vòng đàm phán cấp chuyên gia đã diễn ra, nhưng chưa đạt được tiến triển đáng kể nào, Korea Herald đưa tin.
Mở ra khả năng Hàn Quốc tham gia TPP
Bên cạnh vấn đề nô lệ tình dục, lãnh đạo hai nước cũng bàn các vấn đề khu vực như vấn đề CHDCND Triều Tiên và hợp tác kinh tế, như khả năng Hàn Quốc có thể tham gia Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Để tham gia TPP, Hàn Quốc phải được 12 thành viên sáng lập TPP, trong đó có Nhật Bản, đồng ý.
Phát biểu với báo giới, Thủ tướng Abe nói rằng, ông hài lòng với cuộc hội đàm đầu tiên với Tổng thống Park. “Trao đổi quan điểm theo cách thẳng thắn là điều cực kỳ quan trọng. Cách cải thiện quan hệ Nhật Bản - Hàn Quốc bắt đầu từ những cuộc đối thoại từ trái tim đến trái tim của lãnh đạo”, ông Abe nói. Tuy nhiên, cuộc hội đàm kết thúc mà không có tiệc chiêu đãi chính thức, khiến báo chí Hàn Quốc so sánh với buổi tiệc chiêu đãi hữu nghị của bà Park với Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường hôm thứ Bảy.
Đây là chuyến thăm Seoul đầu tiên của ông Abe trong 9 năm qua, nhưng Thủ tướng Nhật không xuất hiện công khai trong 28 giờ ở thủ đô Hàn Quốc. Ông Abe được cho là đã từ chối lời yêu cầu của các nạn nhân nô lệ tình dục về việc thăm một khu nhà chung của họ ở tỉnh Gyeonggi. Các nhà sử học ước tính, hơn 200.000 phụ nữ, đa số là người Triều Tiên, bị ép trở thành nô lệ tình dục cho quân đội Nhật trong Chiến tranh Thế giới 2. Gần 50 người còn sống, hầu hết đều đã ở độ tuổi 90.
Trong cuộc hội đàm với Tổng thống Hàn Quốc, Thủ tướng Nhật Bản nêu vấn đề Trung Quốc xây dựng đảo nhân tạo ở biển Đông, nói rằng đây là quan ngại chung của cộng đồng quốc tế. Một quan chức Nhật Bản nói rằng, Tổng thống Park “chia sẻ mối quan ngại tương tự”, Nikkei đưa tin.
