Theo kết quả kiểm tra của Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình, khoảng tháng 8/2017, ông Nguyễn Văn Son - Giám đốc công ty CP Du lịch Tràng An đã tự ý đầu tư mở điểm du lịch và đặt tên là “Tràng An Cổ” tại thôn Trường An (xã Trường Yên, Hoa Lư, Ninh Bình). Sau đó, ông Son tự ý cho khoan núi Cái Hạ dựng cột bê tông, xây bậc thang lên xuống đỉnh núi với khoảng 2.000 bậc, chiều dài khoảng 1km khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép.
Phát hiện sự việc, Sở Du lịch Ninh Bình đã phối hợp cùng các ngành chức năng và chính quyền địa phương nhiều lần kiểm tra, lập biên bản yêu cầu ông Son dừng mọi hoạt động xây dựng và tháo dỡ toàn bộ công trình xây dựng trái phép, hoàn trả cảnh quan khu di sản. Được biết, khu vực núi Cái Hạ là vũng lõi di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới cần được bảo vệ nghiêm ngặt, cấm xây dựng. Do đó, Sở Du lịch đã đề nghị UBND huyện Hoa Lư khẩn trương xử lý vi phạm theo thẩm quyền.
Trao đổi với báo chí vào sáng 6/3, ông Phạm Xuân Phúc, Phó Chánh Thanh tra Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch cho biết: Khi được cơ quan báo chí cung cấp thông tin, với chức năng quản lý nhà nước, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ, ngày 5/3, đoàn công tác Bộ gồm Thanh tra và Cục di sản đã về Ninh Bình để kiểm tra trực tiếp.
“Chúng tôi làm việc Sở Văn hóa-Thể thao, Sở Du lịch Ninh Bình, UBND huyện Hoa Lư và kiểm tra trực tiếp điểm vi phạm. Qua kiểm tra rõ ràng đây là công trình không có hồ sơ được cơ quan có thẩm quyền thẩm định và cho phép xây dưng. Ông Son tự ý xây dựng công trình, thời gian hơn 6 tháng và đến nay hoàn thành. Căn cứ Luật Di sản, văn bản của Sở Du lịch cung cấp, chúng tôi có thể khẳng định công trình đường đi lên núi Cái Hạ là công trình trái phép, vi phạm điều 13 luật Di sản văn hóa”, ông Phạm Xuân Phúc nói.
Ông Phạm Xuân Phúc, Phó Chánh Thanh tra Bộ VHTTDL yêu cầu địa phương sớm tháo dỡ công trình, trả lại nguyên trạng cho di sản Tràng An. Ảnh: N. Khánh Theo đoàn thanh tra, ngay từ ngày đầu phát hiện việc xây dựng, Ban quản lý Di tích danh thắng Tràng An trực thuộc Sở Du lịch Ninh Bình đã kiểm tra và lập biên bản báo cáo Sở Du lịch, Sở có văn bản gửi UBND huyện Hoa Lư đề nghị UBND huyện chỉ đạo và yêu cầu dừng thi công công trình, thu dọn nguyên vật liệu tập kết để trả lại nguyên trạng di tích. UBND huyện Hoa Lư chỉ đạo UBND xã Trường Yên suốt từ tháng 8-12/2017 có 5 văn bản thông báo gửi đến công ty công ty CP Du lịch Tràng An với nội dung công trình trái phép, yêu cầu dừng thi công, thu dọn nguyên vật liệu và trả lại nguyên trạng.
“Mặc dù các chỉ đạo, yêu cầu nhưng công ty này không chấp hành. Đến cuối 2017, họ hoàn thành công trình. Tại thời điểm chúng tôi kiểm tra, công ty đã đón khách, và khách đi con đường này lên núi rất đông”, ông Phạm Xuân Phúc cho biết.
Căn cứ quy định pháp luật, đoàn Thanh tra yêu cầu Sở Du lịch Ninh Bình khẩn trương báo cáo UBND tỉnh, gửi các địa phương có di tích nằm trên tháo dỡ khẩn trương công trình trái phép, trả lại nguyên trạng vì đây là vùng lõi của di sản.
Được biết ngày 6/3, UBND tỉnh họp với các Sở, ngành địa phương để rà soát và đề xuất phương án khắc phục.
Ngoài sai phạm nghiêm trọng nêu trên, công ty CP Du lịch Tràng An còn vi phạm một loạt điều khác theo ghi nhận của đoàn Thanh tra: Sử dụng hướng dẫn viên không có thẻ hướng dẫn viên, đón khách và sử dụng phương tiện xuồng đò nhưng đội ngũ lái đò chưa được tập huấn và đào tạo nên tiềm ẩn đố nguy cơ đối với khách du lịch. Công ty này tự ý phát hành vé, thu của khách 45 nghìn/người, chưa được phép của cơ quan có thẩm quyền về phí lệ phí cho phép, nên hành vi nay là trái phép. Công ty tự ý phát hành, nhân bản đĩa DVD tuyên truyền quảng cáo về hoạt động du lịch. Nội dung đĩa chưa được cơ quan thẩm quyền cho phép, đĩa không dán tem phát hành. Công ty này đăng bảng biển có nội dung giới thiệu lịch sử, chưa có cơ quan thẩm quyền thẩm định nội dung cho phép, mà tự ý gọi khu vực này là Tràng An cổ. Khi được thanh tra hỏi, ông Nguyễn Văn Son không trình được hồ sơ nào về tên gọi này. Ông này còn làm hàng chục tủ kính trưng bày đồ sành sứ, ở mỗi tủ ghi di vật cổ các thời từ Đinh Lê, Nguyễn… nhưng cũng không cung cấp được tài liệu cơ quan có thẩm quyền thẩm định, do vậy thanh tra yêu cầu gỡ bỏ các biển tên này.
