Theo báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) hiện có nhiều quan điểm khác nhau liên quan đến quy định xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực hoặc tài sản, thu nhập tăng thêm mà không được giải trình một cách hợp lý,
Trong đó, nhóm ý kiến thứ nhất cho rằng cơ chế thu hồi tài sản, thu nhập kê khai không trung thực hoặc tài sản, thu nhập tăng thêm mà người kê khai không giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc được thực hiện thông qua việc xác định đó là hành vi trốn thuế và có quy định về việc chuyển hồ sơ vụ việc từ cơ quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập sang cho cơ quan quản lý thuế.
Quy định này cũng phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể ở nước ta hiện nay, nhằm thể hiện thái độ mạnh mẽ của Nhà nước trong việc xử lý thu nhập, tài sản có nguồn gốc không rõ ràng khi cả người kê khai và cơ quan nhà nước có thẩm quyền đều không có đủ bằng chứng về căn cứ xác lập quyền sở hữu theo quy định của pháp luật.
Loại ý kiến thứ hai dựa trên ý kiến của ĐBQH đề nghị quy định hình thức xử phạt phù hợp và coi hành vi kê khai không trung thực, hành vi không giải trình được một cách hợp lý khi có tài sản, thu nhập tăng thêm là hành vi vi phạm hành chính của người có nghĩa vụ kê khai trong lĩnh vực PCTN.
Lập luận về vấn đề này, nhiều ý kiến cho rằng, khi chưa có một phương án phù hợp để xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực hoặc tài sản, thu nhập tăng thêm mà không được giải trình một cách hợp lý về nguồn gốc thì cần phạt tiền đối với người vi phạm để phần nào thu hồi tài sản mà có thể họ đã có được một cách không chính đáng.
Trên cơ sở hai loại ý kiến trên, Dự thảo Luật Phòng chống tham nhũng sửa đổi đề xuất hai phương án. Theo đó, phương án một đề xuất, đối với những trường hợp kê khai không trung thực, không giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc của tài sản, thu nhập chênh lệch hoặc tăng thêm thì sẽ bị thu thuế thu nhập cá nhân theo quy định của pháp luật về thuế.
Phương án hai là, những trường hợp kê khai không trung thực, không giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc của tài sản, thu nhập chênh lệch hoặc tăng thêm thì sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền bằng 45% giá trị của phần tài sản, thu nhập chênh lệch hoặc tăng thêm.
