Mở rộng phân bố
Nghiên cứu của TMWC cho thấy, có 1 đến 2 đàn voọc Hà Tĩnh với số lượng 8 tới 12 con ở núi Một và một quần thể lớn hơn có thể đang sinh sống ở núi Con Rồng bên cạnh, thuộc xã Cam Thành, huyện Cam Lộ. Khu vực này rộng 224ha, trong đó núi Một rộng 36ha, núi Con Rồng rộng 188ha. Núi Một cao 250m và núi Con Rồng cao 450m so với mực nước biển, cách nhau khoảng 500m. Khu vực phát hiện giáp ranh giữa hai huyện Cam Lộ và Đakrông đã mở rộng vùng phân bố của voọc Hà Tĩnh về phía Đông Nam tỉnh Quảng Trị. Trước đó, tại Quảng Trị, Voọc Hà Tĩnh được ghi nhận tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Bắc Hướng Hóa.
 |
Một nhóm 8 con voọc Hà Tĩnh, gồm 3 con non một năm tuổi ở núi Một. Ảnh: LTA |
Tháng 2/2023, trong quá trình khảo sát thực vật tại hai ngọn núi Một và Con Rồng, một nhà thực vật học đã phát hiện voọc Hà Tĩnh. Từ các cuộc khảo sát và phỏng vấn người dân địa phương được thực hiện trong cả một quá trình đã đánh giá quy mô, hiện trạng đàn voọc. Tháng 9/2023, một nhóm 8 con, trong đó có 3 con khoảng 1 tuổi, và một nhóm khác với 4 con đã được quan sát. Theo người dân địa phương, có một quần thể voọc Hà Tĩnh lớn hơn ở núi Con Rồng và chúng thường băng qua rừng cao su và keo lai của các nhóm hộ dân trồng giữa hai ngọn núi. Bên cạnh đó, có 3 đến 4 nhóm khỉ Rhesus (Macaca mulatta) với khoảng 20 con cũng được ghi nhận ở núi Một và núi Con Rồng.
Bảo tồn
Theo nhóm nghiên cứu TMWC, cần tiến hành thêm các cuộc điều tra, nghiên cứu toàn diện quần thể voọc Hà Tĩnh ở khu vực núi Một và núi Con Rồng để làm cơ sở cho các hoạt động bảo tồn tiếp theo. Một thách thức được đặt ra, dẫu hoạt động săn bắt không được phát hiện trong thời gian nghiên cứu, song số lượng lớn dê, bò thả rông của người dân địa phương đã tạo nên cuộc cạnh tranh thức ăn với đàn voọc quý hiếm. Và nữa, việc khai thác cây gỗ lớn đã tạo ra sự thay đổi trong cấu trúc thảm thực vật. Bên cạnh, ở vùng núi Một và núi Con Rồng còn một số vật liệu nổ còn sót lại từ thời chiến tranh, gây nguy hiểm cho con người, động vật và môi trường.
 |
Con voọc đầu đàn của một nhóm 4 con. Ảnh: LTA |
Nhóm nghiên cứu TMWC chia sẻ, cần nghiên cứu chi tiết, tập trung vào núi Con Rồng để đánh giá quy mô đàn voọc và đưa ra các biện pháp bảo tồn. Các khảo sát sau này cũng phải lưu tâm đến yếu tố tiêu cực tác động đến đàn voọc. “Người dân phối hợp với chính quyền địa phương để bảo vệ đàn voọc Hà Tĩnh, đưa hoạt động bảo vệ đàn voọc vào quy hoạch phát triển du lịch tại vùng núi này, loại trừ các tác động tiêu cực đến đàn voọc”, TMWC khuyến nghị.
Voọc Hà Tĩnh, voọc đen Hà Tĩnh hay còn gọi voọc gáy trắng (Tên khoa học: Trachypithecus hatinhensis) sinh sống tại vùng núi đá vôi 3 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và hai tỉnh giáp biên giới là Khammouane và Savannakhet của Lào.
