Trong bản kiến nghị gửi Bộ Tài chính góp ý về việc sửa đổi, đề xuất đưa nước ngọt vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với thuế suất 10%, Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) cho rằng, việc bảo vệ sức khỏe người dân trước những tác hại của tình trạng thừa cân, béo phì là hợp lý. Tuy nhiên, theo VCCI, hiện chưa có đánh giá cụ thể hơn về việc, liệu đánh thuế ở mức 10% đối với nước ngọt sẽ giúp làm giảm hoặc làm chậm tốc độ tăng tỷ lệ béo phì ở Việt Nam bao nhiêu. Đây là yếu tố quan trọng nhất để cân nhắc về hiệu quả của chính sách thuế.
Theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI, mức thuế 10% có thể không ảnh hưởng nhiều đến các gia đình ở thành thị, nhưng sẽ là tác động đáng kể đối với khả năng chi tiêu của nhiều gia đình tại nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Thuế đánh vào nước ngọt có thể sẽ không chỉ tước đi niềm vui của các em nhỏ nông thôn mà còn có thể làm chậm tiến trình xoá suy dinh dưỡng trẻ em.
Ông Tuấn cho rằng, theo cách đánh thuế đề xuất của Bộ Tài chính, không chỉ các doanh nghiệp sản xuất nước giải khát, các doanh nghiệp mía đường, nông dân trồng mía chịu ảnh hưởng, mà có thể cả những doanh nghiệp, nông dân trong các ngành cà phê, chè, trái cây, thậm chí cả ngành sữa cũng bị ảnh hưởng.
Theo đại diện VCCI, Chính phủ đang áp dụng chính sách ưu đãi thuế đối với ngành mía đường (thuế giá trị gia tăng đối với đường chỉ là 5%) nhằm bảo đảm quyền lợi của nông dân trồng mía. “Thế nhưng cũng chính sản phẩm đường đó, pha vào nước đóng chai thì lại phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, tức là Nhà nước không khuyến khích. Như vậy, ở đây đã thể hiện một sự thiếu nhất quán về chính sách”, ông Tuấn phân tích.
VCCI cho rằng, trước mắt chưa nên đánh thuế đối với nước ngọt cho đến khi có nghiên cứu đầy đủ hơn về tình trạng béo phì và hiệu quả của chính sách thuế đối với việc giảm béo phì tại Việt Nam. Trường hợp sau khi nghiên cứu và kết luận rằng, đánh thuế có tác dụng hiệu quả để hạn chế béo phì thì cũng chỉ nên đánh thuế đối với nước ngọt có hàm lượng đường cao, vượt quá ngưỡng nhất định, tương tự như cách làm của Singapore. Phương pháp này vừa giúp tránh đánh thuế đối với một số sản phẩm có hàm lượng đường tự nhiên mà nhà sản xuất không thể tách ra được, vừa đúng với mục đích đánh thuế.
