GS. TS Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phát biểu khai mạc, nêu hiện tượng ở các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM người sống ở gần người chết.
“Ở các đô thị kinh phí và thủ tục cho việc mai táng người chết trở thành vấn đề lớn không chỉ của các cá nhân, gia đình mà của cả xã hội. Khi gia đình có người chết, việc lựa chọn hình thức địa táng hay hỏa táng, nơi chôn cất hay lưu giữ tro cốt ở đâu là việc đại sự, đồng thời vấn đề hộ khẩu, tiêu chuẩn, chế độ cũng không hề đơn giản”, ông nói.
Việc này cũng thời sự nóng hổi không kém ở các vùng nông thôn, với loạt câu hỏi như: Người xa quê thì có được mai táng ở quê không? Người nghèo từ nơi khác đến có đủ tiền để mua suất đất ở khu nghĩa trang không?
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhắc đến nhiều ý kiến từ các nhà khoa học, quản lý nêu rằng, tập quán an táng của người Việt không chỉ là vấn đề xã hội mà còn là vấn đề môi trường, đất đai và đô thị. Do vậy, có nhiều người đề nghị tăng cường quản lý, ra các văn bản chỉ đạo, quy phạm pháp luật, chính sách về kinh tế để đảm bảo phong tục tập tập quán của dân tộc phù hợp với yêu cầu phát triển mới trên tinh thần văn minh.
“Chúng tôi thấy việc mai táng của người Việt Nam là vấn đề xã hội liên quan đến tập tục, truyền thống, không chỉ đơn thuần bằng các pháp luật, chính sách kinh tế mà giải quyết được vấn đề, cần đi đôi với nghiên cứu sâu những góc độ văn hóa, xã hội. Phối hợp tất cả những giải pháp ấy mới có định hướng, giải pháp nhằm tạo ra những chuyển biến tích cực”, Phó Thủ tướng nói, đồng thời khuyến khích các nhà khoa học, nhà nghiên cứu đưa ra các góc nhìn khác nhau để làm rõ vấn đề không nhỏ.
 |
Các nhà khoa học, nhà quản lý bàn luận quanh biến đổi nghi lễ tang ma, đồng thời đề xuất giải pháp
Việc tổ chức tang lễ vốn là biểu hiện truyền thống hiếu nghĩa, tuy nhiên ngày nay cũng có hiện tượng tự phát, đua tranh trong ma chay, xây dựng mồ mả … thậm chí có nơi sáng tác thêm những “chuẩn mực” mới tang lễ, mồ mả, mai táng... cho thấy đó là sự ganh đua vì sĩ diện, mối quan hệ trong đời sống.
Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh Việt Nam có trên 50 dân tộc anh em, tập quán sống, mai táng người mất khác nhau, nên không thể máy móc có chính sách chung cho tất cả.
Các nhà khoa học, đại biểu tập trung thảo luận xung quanh sự biến đổi của tập quán mai táng, tổ chức tang lễ của người Việt, đồng thời đề xuất giải pháp. PGS.TS. Đinh Quang Hải, Viện trưởng Viện Sử học cho rằng người xưa có những quy định nghiêm ngặt về thủ tục mai táng. Hình thức điện táng hiện nay trở thành xu thế tất yếu, vừa đảm bảo yếu tố tâm linh, vừa giữ gìn môi trường và tài nguyên đất.
Từ góc độ của người tu hành, Hòa thượng Thích Gia Quang, Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam đề xuất nên có quy chuẩn mới về nghi lễ tang ma theo hướng trang nghiêm, tiết kiệm và văn minh. Hòa thượng cũng lấy ví dụ Đức Phất hơn hai nghìn năm trước nhập Niết bàn, khi ấy các đệ tử của Ngài chọn hình thức hỏa táng. Giáo hội cũng tuyên truyền để Phật tử và người dân lựa chọn hình thức văn minh này.
“Hình thức điện táng này giúp Hà Nội tiết kiệm mỗi năm khoảng 40 hecta đất làm nghĩa trang, khoảng 600-800 tỷ đồng”, ông Khuất Văn Thành, Giám đốc Sở LĐTB&XH Hà Nội cho biết. Thành phố cũng có chính sách riêng khuyến khích các gia đình sử dụng hình thức điện táng.
Xu hướng tất yếu này dù vậy cũng cần nhận được sự đồng thuận của người dân, cho nên các nhà khoa học đề xuất cần có quy định và chính sách khuyến khích cộng đồng, vừa tuyên truyền để dân lựa chọn hình thức văn minh, bảo vệ môi trường này.
