Bức hí họa về nước Nga và người Nga
“Quan thanh tra” là là vở hài kịch đặc sắc nằm trong bộ sách tuyển chọn 100 tác phẩm kinh điển của sân khấu thế giới do NXB Sân khấu ấn hành. Vở hài kịch này được nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng cuối thế kỷ thứ 19 của làng văn học Nga và Ukraina là Nikolai Vasilyevich Gogol viết năm 1935. Ngay khi mới ra mắt, vở diễn đã gây tiếng vang với công chúng yêu sân khấu đương thời.
Vở kịch dựa theo một số gợi ý của bậc văn tài đàn anh Pushkin (một nhà văn tiền bối của Gogol). Câu chuyện về một tay công chức quèn lang thang đến một thị trấn miền Nam rồi bị tưởng nhầm là quan thanh tra từ thủ đô Peterburg đi thị sát. Đám quan chức địa phương vốn là những kẻ tham nhũng và sách nhiễu dân chúng nên khi nghe tin có quan thanh tra về đã lo sợ cuống quýt, tìm cách mua chuộc, hối lộ cho quan lớn thanh tra.
 |
Nhiều sự kiện mang tính thời sự của Việt Nam được đạo diễn Chí Trung khéo léo lồng vào vở diễn, Ảnh: TT.
Nhân dịp đó, kẻ nọ tố cáo người kia, nói xấu lẫn nhau để tâng công. Tệ hơn nữa, ngay đến viên thị trưởng còn định lợi dụng dâng cả vợ và con gái cho quan thanh tra hòng leo cao hơn trên bậc thang danh vọng.
Trong tác phẩm “Quan thanh tra”, Golgo đã hướng sự phê phán của mình chế diễu những thói hư tật xấu trong đám quan lại tham nhũng không chừa một ai cả, từ trí thức đến bình dân, từ giới địa chủ đến giới nông nô, tất cả đều là đối tượng biếm họa đầy hài hước qua ngòi bút phê phán của ông.
Người đời đã gọi tác phẩm đó là “những bức hí họa về nước Nga và người Nga”. Tuy nhiên cũng nhờ bút pháp miêu tả sinh động và sức thuyết phục nảy sinh từ ngòi bút, Gogol đã làm mờ nhạt đi bộ mặt thật kinh khủng của nó, để lôi cuốn không ngừng đôi mắt độc giả theo một mặt trái ẩn tàng những hình nét đáng cảm động hơn.
Vân Dung lần đầu tiên được xinh đẹp trên sân khấu
Vở kịch được Nhà hát Tuổi Trẻ dàn dựng với một sự đầu tư hết sức chỉn chu. NSƯT Chí Trung làm đạo diễn và một dàn nghệ sỹ hùng hậu của nhà hát cùng tham gia: NS Sĩ Tiến, Vân Dung, Quang Ánh, Thu Quỳnh,Tuấn Anh, Chí Huy, Ngọc Huyền, Tú Oanh, Duy Nam, Thanh Bình, Anh Thơ, Hương Thủy, Bá Anh, Quỳnh Dương, Thanh Dương, Thanh Sơn...
Theo NSƯT Chí Trung, cái khó nhất khi dàn dựng kịch bản này đó là làm sao cắt gọt được kịch bản từ 115 trang xuống còn 61 trang mà vẫn giữ được nội dung và thông điệp của tác giả.
Dù bối cảnh ở nước Nga cách đây 180 năm nhưng đạo diễn Chí Trung đã biến hóa, lồng ghép những sự kiện thời sự nóng hổi như: án oan, tranh cãi môn sử... vào để vở kịch thêm phần sinh động. Phần lồng ghép này khiến khán giả rất hài lòng và luôn nhận được tràng pháo tay rộn rã từ người xem mỗi khi diễn viên nhả chữ.
Một cảnh trong vở diễn do Nhà hát Tuổi Trẻ dàn dựng. Ảnh:TT. Theo đạo diễn Chí Trung thì cách sắp đặt sân khấu gợi mở cùng những vũ điệu âm nhạc rộn ràng của những thiếu nữ xứ sở Bạch Dương được êkíp sáng tạo lựa chọn đưa lên sàn diễn nhằm đưa người xem về hồi ức văn hóa đậm chất Nga-la-tư..
Điều đặc biệt, trong vở này nghệ sĩ Vân Dung vào vai vợ của thị trưởng thành phố Anton Antonovich, một bà vợ lẳng lơ đúng sở trường sân khấu của Vân Dung. Chia sẻ về vai diễn, nữ diễn viên gốc xứ Thanh cho biết, mấy chục năm trên sân khấu, chị chưa bao giờ diễn vai nào “dài hơi” đến vậy nên chị phải nỗ lực rất nhiều. Khi đoàn chuẩn bị chạy vở thì Vân Dung mới “lao” vào tập thoại vì quá bận.
Và trong khi các bạn diễn đã tập từ hồi cuối tháng 11/2015 thì chị lại chỉ có đúng 3 ngày để tập và 6 buổi để thuộc vanh vách lời thoại. Đối với chuyên diễn các tiểu phầm hài vừa vừa như Vân Dung thì 3 ngày quả là ngoài sức tưởng tượng của chị. Vì lẽ đó mà có lúc chị chỉ muốn khóc lên thật to cho bớt hoang mang. Tuy nhiên, điều an ủi lớn nhất đối với nữ diễn viên này đó là sau 41 năm làm người và nhiều năm làm nghề (từ dùng của Vân Dung), đây là lần đầu tiên chị được hoá thành một quý bà lộng lẫy và xinh đẹp trên sân khấu vì trước toàn phải vào vai xấu xí.
Vân Dung cũng cho biết, thời điểm này chị gần như kiệt sức vì ban đêm phải thức đến tận sáng để tập Táo Quân, ban ngày lại phải lo tập vở “Quan thanh tra” và đi diễn ở các địa phương theo chương trình của Nhà hát. Rất may, vở kịch “Quan thanh tra” đã được khởi động từ giữa tháng 11/2015 nên đến bây giờ chị đã “hòm hòm”, nếu không chị không biết xoay sở ra sao khi vai trò nào cũng không thể bỏ.
