Triển vọng
Bị ung thư phổi giai đoạn 4, di căn sang xương, từng điều trị không thành công ở Hà Nội, chị Đàm Thị Hạnh, 50 tuổi (Phúc Yên, Vĩnh Phúc) nghĩ đến chuyện ra nước ngoài chữa bệnh. Đúng lúc đó, nghe thông tin Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ ứng dụng trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ điều trị ung thư, chị Hạnh tìm đến. “Khi nhập viện điều trị, tôi rất mệt mỏi, không đi được, đau hết hai bên hông, thở khó. Sau nửa tháng điều trị tôi thấy ăn uống tốt lên, sức khỏe tốt lên. Đến giờ, sau hai tháng điều trị, sức khỏe của tôi trội hẳn lên. Phác đồ này quá tốt”, chị Hạnh tâm sự.
Theo bác sỹ Trần Xuân Vĩnh, Phó Giám đốc Trung tâm Ung bướu, Bệnh Viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, chị Hạnh phát hiện ung thư năm 2015, đã điều trị nhiều lần tại một bệnh viện ở Hà Nội. Tháng 1/2018 bệnh của chị xấu đi với triệu chứng khó thở, đau xương, phải giảm đau bằng morphin và fentanyl (thuốc giảm đau nhóm mạnh). Khi nhập viện Đa khoa Phú Thọ, ung thư lan tràn khắp hai phổi và di căn sang xương. Các bác sỹ đã hội chuẩn với hỗ trợ của hệ thống Watson for Oncology - hệ thống ứng dụng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ điều trị ung thư. Phác đồ điều trị do hệ thống trí tuệ nhân tạo đưa ra có sự thống nhất cao với hội đồng chuyên môn. Chị Hạnh được điều trị với một thuốc điều trị trúng đích sinh học thế hệ mới nhất cùng chỉ định xạ trị giảm triệu chứng ở vị trí xương bị di căn. Sau một tháng điều trị, chị Hạnh có thể đi lại bình thường, các khối u gần như biến mất.
Bắt đầu thí điểm từ tháng 2/2018, sau 3 tháng triển khai có 19 bệnh nhân điều trị theo phác đồ có sự hỗ trợ từ hệ thống trí tuệ nhân tạo. Nói về kết quả điều trị, BS Ngô Hữu Hà, Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ cho biết, các trường hợp đều đáp ứng điều trị tốt.
Theo ông Ngô Hữu Hà, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ điều trị ung thư mở ra một giai đoạn mới trong điều trị ung thư. Các bệnh nhân trước đây phải ra trung ương, thậm chí sang nước ngoài điều trị thì nay tại địa phương, bệnh nhân cũng có thể tiếp cận được các phương pháp điều trị tối ưu nhất thế giới. Việc đáp ứng điều trị tốt giúp kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân, nâng cao chất lượng cuộc sống, mang lại niềm tin cho bệnh nhân và giảm gánh nặng cho người nhà bệnh nhân. Được biết, số tiền phải trả cho việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào chẩn đoán, điều trị ung thư là 9 triệu đồng, chưa có trong danh mục hỗ trợ của bảo hiểm y tế.
Không thể thay thế bác sĩ
Hệ thống trí tuệ nhân tạo này có khả năng phác họa phác đồ điều trị cho từng người với thông tin đầu vào cụ thể về tình trạng bệnh, các bệnh kèm theo, xét nghiệm gen di truyền từ đó có phác đồ phù hợp nhất, hạn chế tương tác thuốc và phản ứng phụ.
Ngoài ra, Hệ thống trí tuệ nhân tạo cung cấp rất nhiều chứng cứ y khoa, thử nghiệm lâm sàng rút ra từ hàng triệu bệnh án, hơn 300 tạp chí y khoa, hơn 200 sách y khoa và hơn 15 triệu trang tài liệu y văn, giúp bác sỹ cập nhật nhanh chóng phác đồ điều trị ung thư mới, thuốc mới trên thế giới, tiết kiệm thời gian tra cứu.
Theo PGS.TS Lê Văn Quảng, Phó giám đốc Bệnh viện K, hệ thống này giúp bác sĩ cập nhật nhanh chóng các phác đồ, các thuốc mới trong điều trị ung thư để đưa ra kế hoạch điều trị hiệu quả và phù hợp cho từng bệnh nhân. Tại Bệnh viện K, hệ thống được đưa vào thử nghiệm từ cuối tháng 1/2018 trên số lượng 200 ca bệnh, tập trung phần lớn là bệnh ung thư vú, phổi. Sau 3 tháng triển khai thử nghiệm, kết quả đạt được cho thấy sự tương đồng giữa phác đồ mà hệ thống IBM WFO đưa ra và phác đồ của bác sĩ của bệnh viện là trên 90%.
Chuyên gia từ IBM WFO cho rằng, bên cạnh những ưu điểm thì hiện tại hệ thống mới hỗ trợ điều trị 13 loại ung thư phổ biến. Đồng thời, hệ thống giao diện và y văn bằng tiếng Anh yêu cầu bác sĩ phải có trình độ tiếng Anh chuyên ngành nhất định. Hệ thống chưa hỗ trợ chẩn đoán, không chịu trách nhiệm điều trị, không hỗ trợ điều trị với người bệnh mắc nhiều loại ung thư một lúc, bệnh nhân dưới 18 hoặc trên 89 tuổi. Do vậy IBM luôn khẳng định hệ thống không thay thế bác sĩ mà chỉ đưa ra nhiều thông tin hơn, giúp hỗ trợ bác sĩ trong điều trị và cho người bệnh những lựa chọn điều trị phù hợp theo hướng dẫn cập nhật.
Vì thế, việc quyết định điều trị cuối cùng cần thiết phải dựa trên kiến thức, kỹ năng của bác sĩ chuyên khoa trên từng trường hợp bệnh nhân cụ thể bởi lẽ điều trị ung thư không những cần áp dụng các thành tựu khoa học, kỹ thuật mà còn đòi hỏi cả nghệ thuật, kinh nghiệm của người thầy thuốc, có như vậy mới có thể mang lại hiệu quả điều trị cao nhất cho người bệnh.
Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ điều trị ung thư là vấn đề khá mới mẻ ở Việt Nam. Đây là công nghệ được phát triển bởi Trung tâm ung bướu Memorial Sloan Kettering của Mỹ và Tập đoàn IBM, được ứng dụng tại 80 bệnh viện ở 13 quốc gia.
