Tưởng niệm kiến trúc sư Ba Lan có công đưa đô thị cổ Hội An vươn tầm Di sản thế giới

Thành phố Hội An tổ chức lễ tưởng niệm 25 năm ngày mất KTS Kazik.

Chương trình có sự tham gia của ông Wojciech Gerwel, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa Ba Lan tại Việt Nam, đại diện lãnh đạo Bộ Văn hóa -Thể thao và Du lịch.

KTS Kazimierz Kwiatkowski sinh năm 1944, người Ba Lan, tên gọi thân mật là Kazik. Ông là người có nhiều đóng góp to lớn trong công cuộc bảo tồn các di tích lịch sử và khảo cổ tại Việt Nam như Cố đô Huế, Thánh địa Mỹ Sơn và Hội An.

Từ đầu thập niên 1980, Kazik tình nguyện sang Việt Nam thông qua một chương trình được kí kết bởi Chính phủ Việt Nam và Ba Lan nhằm giúp Việt Nam phục chế lại các di tích cổ, mà cụ thể là tại Mỹ Sơn. Trong thời gian này ở Mỹ Sơn đã có tám người trong đoàn khảo cổ của KTS Kazik thiệt mạng do bom đạn còn lại sau chiến tranh, do bệnh tật và cuộc sống kham khổ.

Ông Wojciech Gerwel Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa Ba Lan tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch UBND thành phố Hội An phát biểu tại buổi tưởng niệm.

Hình ảnh của KTS Kazik trưng bày tại buổi lễ.

Dâng hoa tưởng niệm cố KTS KaZik.

Năm 1981, Kazik bắt đầu tiếp xúc với Hội An và nhanh chóng nhận ra những giá trị nổi bật toàn cầu của vùng đất này. Những ngôi nhà gỗ vẫn còn giữ gìn nguyên vẹn, quy hoạch tối ưu của thành phố vẫn còn giữ nguyên và những phong tục tập quán truyền thống trong đời sống người dân vẫn được bảo tồn.

Ông đã nỗ lực vận động chính quyền địa phương tiến hành các biện pháp bảo tồn, trùng tu đô thị cổ Hội An, đồng thời cố gắng giới thiệu những nét riêng biệt của Hội An ra thế giới.

Các em học sinh dâng hoa tưởng niệm.

Kiến trúc sư Kazik luôn kiên trì theo đuổi nguyên tắc trùng tu "khảo cổ học", trong đó di tích gốc sẽ được giữ gìn nguyên vẹn ở mức tối đa và các biện pháp trùng tu chỉ được áp dụng để duy trì hiện trạng. Chính nhờ nguyên tắc này mà Hội An và Mỹ Sơn sau đó đã được công nhận là Di sản văn hóa thế giới, vì được bảo tồn một cách hoàn hảo các giá trị lâu đời.

Kazik là người đầu tiên đã chú ý đến giá trị đặc biệt của phố cổ Hội An. Quá trình nghiên cứu, lập hồ sơ trình lên UNESCO cho đến khi được công nhận là Di sản văn hóa thế giới kéo dài gần 20 năm, đã gặp không ít những khó khăn, nhưng ông không nản lòng và từ bỏ.

Công viên Kazik đặt trong lòng phố cổ Hội An.

Ngày 4/12/1999, Hội An chính thức được vinh danh Di sản văn hóa thế giới của nhân loại. Nhưng trước đó 2 năm, ngày 19/3/1997, Kazik đã qua đời tại Huế khi đang trùng tu di sản tại đây.

Năm 2007, thành phố Hội An đã cho xây dựng công viên ngay trung tâm phố cổ và đặt bức tượng bán thân để tưởng nhớ công lao của Kazik.

Cũng trong lễ tưởng niệm lần này Hội An ra mắt giới thiệu và tặng phẩm “Kiến trúc Hội An” của Viện Bảo tồn Di tích do Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch chủ trì và trưng bày hình ảnh về quá trình công tác của Kazik tại Hội An, Mỹ Sơn.

Ông Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch UBND thành phố Hội An chia sẻ, buổi lễ là sự bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với kiến trúc sư Kazimierz Kwiatkowski, người đã có công phát hiện, khai mở nhận thức, hành động, kết nối để lan tỏa giá trị của Đô thị cổ Hội An vươn tầm Di sản văn hoá của nhân loại.

“KTS Kazik đã có nhiều đóng góp đặc biệt quan trọng cho công tác trùng tu và bảo tồn, phát huy giá trị của di sản Hội An. Nhớ về Kazik là nhớ về một người bạn lớn của nhân dân Hội An, người luôn sống hết mình cho di sản, cho khoa học. Ông cũng là biểu hiện của mối quan hệ tốt đẹp giữa nhân dân và đất nước Ba Lan với Việt Nam” – ông Sơn nói.

Ông Wojciech Gerwel - Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa Ba Lan tại Việt Nam bày tỏ cảm ơn và xúc động khi dự lễ, cảm động trước tấm lòng của lãnh đạo và nhân dân thành phố Hội An cho KTS tài hoa người Ba Lan.

“Với tư cách là đại sứ, tôi cảm thấy rất tự hào về KTS Kazik, một công dân Ba Lan ở đất nước xa xôi đã đặt chân đến Việt Nam, đến Hội An và đã cống hiến cho Việt Nam nói chung và Hội An nói riêng, nhất là công cuộc bảo tồn di sản. Ông cũng chính là biểu tượng, cầu nối gắn kết tình hữu nghị giữa 2 nước Việt Nam – Ba Lan”.