Từ 1-6, giá điện theo cơ chế thị trường

Theo Quyết định này, trong năm tài chính, giá bán điện chỉ được điều chỉnh khi thông số đầu vào cơ bản biến động so với thông số đã được sử dụng để xác định giá bán điện hiện hành. Các thông số đầu vào khác của giá bán điện chỉ được xem xét để điều chỉnh giá bán điện sau khi có báo cáo quyết toán, kiểm toán theo quy định.

Thời gian điều chỉnh giá bán điện giữa hai lần liên tiếp tối thiểu là ba tháng. Việc điều chỉnh giá bán điện theo cơ chế thị trường phải được thực hiện công khai, minh bạch. Trường hợp cần thiết, Nhà nước sử dụng Quỹ bình ổn giá điện và các biện pháp khác để bình ổn giá bán điện nhằm giảm thiểu tác động bất lợi đến ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội.

Trường hợp giá nhiên liệu, tỷ lệ ngoại tệ tại thời điểm tính toán biến động so với thông số đã được sử dụng để xác định giá bán điện hiện hành và cơ cấu sản lượng điện phát thay đổi so với kế hoạch phát điện hiện hành đã được Bộ Công thương phê duyệt, làm giá bán điện tại thời điểm tính toán giảm từ 5% trở lên so với giá bán điện hiện hành thì Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) quyết định điều chỉnh giảm giá bán điện tương ứng, đồng thời báo cáo Bộ Công Thương, Bộ Tài chính để giám sát.

Trong trường hợp giá bán điện hiện tại thời điểm tính toán so với giá bán điện hiện hành tăng với mức trên 5% thì EVN báo cáo Bộ Công Thương và gửi Bộ Tài chính để thẩm định. Bộ Công Thương có trách nhiệm tổng hợp, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt sau 5 ngày làm việc kể từ khi nhận được ý kiến thẩm định của Bộ Tài chính. Sau 15 ngày làm việc, kể từ ngày Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ mà chưa có ý kiến trả lời, cho phép EVN được điều chỉnh giá bán điện ở mức 5%.

Với quyết định này, “nút thắt” về giá điện từ bấy lâu nay đã được tháo gỡ vì nó giải quyết được nhiều vấn đề cùng một lúc. Điều này cũng đồng nghĩa với việc giải được bài toán giá điện, giải quyết được căn bản những nguyên nhân tồn tại như thu hút vốn đầu tư, thiếu điện, tổn thất, lãng phí điện năng, giải phóng mặt bằng, sự chậm trễ trong đầu tư các dự án điện.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã từng nhấn mạnh việc điều chỉnh giá điện theo hướng thị trường là tạo điều kiện đưa ngành điện vào cạnh tranh minh bạch và hiệu quả hơn, đồng thời đòi hỏi doanh nghiệp và người tiêu dùng phải chủ động tính toán để thay đổi công nghệ, cách thức sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Có thể khẳng định giá điện Việt Nam đã từng được nhà nước hỗ trợ, bao cấp cho cả xã hội, kể cả người giàu và giá thấp hơn nhiều so với những nước có GDP bằng hoặc thấp hơn Việt Nam. Riêng giai đoạn 2000-2010, sản lượng điện sinh hoạt chiếm 40,48% điện thương phẩm, trong đó, lượng điện sinh hoạt được trợ giá cho người dùng điện chiếm tới 69%, tương đương 28% điện thương phẩm. Điều này cũng dễ hiểu khi việc sử dụng điện ở nhiều cơ quan, doanh nghiệp, địa phương còn lãng phí ở quy mô lớn (ước tính từ 15-20%, tương đương từ 1.500-2.800 MW/năm).

Bên cạnh đó, giá điện ở Việt Nam hiện nay tăng thấp hơn nhiều so với các loại nhiên liệu khác trên thị trường như than, củi, khí, gas nên nhiều hộ gia đình đã chuyển sang dùng điện thay thế trong đun nấu, sinh hoạt, góp phần làm phụ tải gia tăng đột biến, nhất là vào giờ cao điểm.

Trên thực tế, giá điện vẫn thấp hơn rất nhiều so với giá thành phát điện bằng các nguồn than, khí, dầu, mua điện bên ngoài, nhập khẩu điện, khiến EVN và các nhà đầu tư khác không tạo ra được lợi nhuận đủ để đáp ứng tái đầu tư mở rộng hệ thống điện. Do đó, cũng dễ hiểu khi từ năm 2003 đến nay, Việt Nam không có thêm dự án BOT (xây dựng-khai thác-chuyển giao) nào lớn của nước ngoài đầu tư vào ngành điện .

EVN cho biết, tỷ suất lợi nhuận của tập đoàn này hằng năm chỉ đạt khoảng 1-2%. Theo tính toán của Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương), với giá bán điện bình quân tăng ở mức 15,28% như đã điều chỉnh từ ngày 1-3 vừa qua, năm 2011, EVN tiếp tục lỗ thêm 3.366 tỷ đồng, đưa tổng mức nợ treo lại sau khi tăng giá điện là 41.851 tỷ đồng.

Các chuyên gia năng lượng cũng nhận định tranh thủ sử dụng điện giá thấp của Việt Nam, nhiều nhà đầu tư nước ngoài như sản xuất sắt, thép, ximăng... đang đem đến công nghệ lạc hậu tiêu thụ điện cao. Với chính sách giá điện như hiện nay, Việt Nam đang trợ giá cho người nước ngoài. Giá điện thấp cũng không tạo ra sức ép buộc các nhà sản xuất thay đổi công nghệ lạc hậu bằng công nghệ tiết kiệm điện, hiệu suất cao.

Theo Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, việc cải cách ngành điện đã được thể hiện trong Nghị quyết Đại hội X của Đảng theo hướng cạnh tranh lành mạnh, minh bạch và hiệu quả.

Theo Vietnamplus