Trump tuyên bố “chiến thắng” sớm
2 giờ sáng ngày 4/11 (giờ Mỹ), Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố tại Nhà Trắng rằng ông đã tái đắc cử. Nhưng không hãng tin nào tuyên bố ông Trump hay đối thủ Joe Biden chiến thắng. “Thành thật mà nói, chúng tôi đã chiến thắng cuộc bầu cử này”, ông Trump nói, nhưng không giải thích tại sao.
Theo thống kê mà các hãng tin lớn của Mỹ đưa ra, ông Trump vẫn chưa giành đủ 270 phiếu đại cử tri cần thiết. Đến 9h tối qua (giờ Việt Nam), bảng theo dõi của CNN, Reuters, Fox News, New York Times hiển thị số lượng phiếu đại cử tri khác nhau, nhưng ông Biden dao động từ 213 -238, trong khi ông Trump được 213 phiếu.
Muốn chiến thắng, ông Trump hay Biden phải có tối thiểu 270 phiếu đại cử tri. Nhiều bang quan trọng vẫn chưa ngã ngũ, bao gồm Pennsylvania, Georgia và Michigan. Do năm nay nhiều phiếu bầu được gửi qua thư nên việc kiểm phiếu dự kiến đến ngày 6/11 sẽ hoàn tất.
Không chỉ tuyên bố chiến thắng, ông Trump còn nói: “Chúng tôi muốn dừng tất cả việc kiểm phiếu”. Nhưng không lãnh đạo nào có quyền đơn phương yêu cầu dừng kiểm phiếu, trong khi kết quả ở các bang chiến trường quan trọng vẫn chưa phải là cuối cùng.
Ông Biden khẳng định: “Mọi chuyện chưa qua cho đến khi tất cả phiếu được kiểm”. Sáng 4/11, Jen O’Malley Dillon, quản lý nhóm tranh cử của ông Biden, ra tuyên bố chỉ trích phát biểu của ông Trump: “Tuyên bố của tổng thống đêm nay về việc dừng bỏ phiếu là thái quá, chưa từng có và không đúng. Điều đó sẽ không xảy ra”. Bà Dillon tuyên bố nhóm của bà sẵn sàng có hành động pháp lý để chống lại nỗ lực đó.
Tuột cơ hội quan trọng
Cơ hội tốt nhất của ông Biden để nhanh chóng giành được Nhà Trắng đã tuột mất khi nhóm cử tri gốc Mỹ Latin ở Miami tiếp tục trao bang Florida cho ông Trump với mức chênh lệch lớn hơn hồi năm 2016. Florida là bang chiến trường quan trọng vì chiếm đến 29 phiếu đại cử tri. Giới phân tích cho rằng, nguyên nhân giúp ông Trump thắng ở đây là ông đã đánh vào tâm lý của các nhóm người Mỹ gốc Cuba, Venezuela và Colombia bằng cách so sánh ông Biden với lãnh đạo các nước Nam Mỹ.
Năm 2000, cuộc đua giữa ông George W. Bush và Al Gore xoay quanh Florida. 5 tuần sau ngày bầu cử, Tòa án tối cao tuyên kết quả nghiêng về ông Bush. Trong phát biểu tuyên bố chiến thắng, ông Trump gợi ý rằng, Tòa án tối cao, nơi ông đã đề cử 3 trong số 9 thẩm phán, sẽ lại quyết định người thắng cuộc.
Ông Trump còn dập tắt hy vọng của phe Dân chủ về việc chiếm được Ohio. Florida và Ohio nghiêng về cánh hữu trong những năm gần đây. Ông Trump cũng chiếm được Iowa, một bang nhỏ mà ông Biden có nỗ lực đến tận gần cuối để mong có thêm 6 phiếu đại cử tri.
Số liệu thống kê của Fox News cũng ước tính ông Trump thắng ở một bang chiến trường quan trọng khác là Texas (38 phiếu đại cử tri). Các bang dao động khác gồm Michigan, Pennsylvania, Bắc Carolina và Geogia, Maine và Alaska đang nghiêng đỏ, còn Nevada nghiêng xanh, trong đó Pennsylvania là bang quan trọng vì chiếm 20 phiếu đại cử tri. Trong cuộc đua năm nay, ông Trump không có lợi thế rõ ràng hơn đối thủ, thậm chí còn luôn bị ông Biden dẫn trước nhiều cuộc thăm dò dư luận gần đây.
Theo các cuộc thăm dò gần đây, ông Biden có vẻ thành công khi xây dựng hình ảnh bến đỗ an toàn cho nhiều nhóm cử tri không hài lòng với ông Trump, bao gồm phụ nữ, nhóm da trắng có trình độ đại học, người da màu, người trẻ và nhóm lớn tuổi. Nhưng lực lượng ủng hộ ông Biden được đánh giá là gây ấn tượng về bề rộng hơn chiều sâu, nên sự ủng đó có thể không chuyển hóa thành số lượng phiếu đủ lớn. Ngược lại, ông Trump dựa vào lực lượng không đa dạng bằng: nhóm cử tri ở nông thôn và không có trình độ đại học, đặc biệt là đàn ông, và lực lượng này tương đối ổn định.
Tổng thống Mỹ không phải do đa số cử tri lựa chọn mà do các đại cử tri bầu ra. Năm 2016, ông Trump thua bà Hillary Clinton gần 3 triệu phiếu phổ thông nhưng giành được 304 phiếu đại cử tri, vượt xa con số 227 của đối thủ.
“Khoản 1 Điều 2, Phụ lục 2, Hiến pháp Hợp chủng quốc Hoa Kỳ ghi: Quyền hành pháp sẽ được trao cho một vị Tổng thống Hợp chủng quốc. Tổng thống giữ chức vụ của mình trong nhiệm kỳ 4 năm. Tổng thống và Phó Tổng thống, cũng được bầu ra theo nhiệm kỳ đó, được chọn lựa theo thể thức sau đây: Mỗi bang sẽ cử ra một số đại cử tri bằng tổng số thượng nghị sĩ và hạ nghị sĩ của bang đó tại Quốc hội Liên bang. Nhưng không một thượng nghị sĩ, hạ nghị sĩ hoặc một quan chức nào đang đảm nhiệm chức vụ có lợi tức, được chọn làm đại cử tri.
Quốc hội quyết định thời gian chọn lựa các đại cử tri và ngày các đại cử tri bỏ phiếu chọn Tổng thống phải thống nhất trên toàn lãnh thổ Hợp chủng quốc”.
(theo cuốn Documents of American History, Henry Steele Commager. 7th Edition,
trang 138-149)
