Tổng thống Trump có thể hiện thực hóa những lời đe dọa Iran mà ông đưa ra mới đây và tiến thêm một bước trong vòng xoáy leo thang mà ông cảnh báo là lực lượng quân sự không cân xứng.
Theo kịch bản này, và trước thực tế Iran phóng tên lửa đất đối đất từ lãnh thổ của mình, Mỹ sẽ không kích mục tiêu trên đất Iran. Sau đó, Iran có thể bước thêm một bước về một cuộc chiến toàn diện.
“Nếu Iran làm bất cứ điều gì mà họ không nên làm, họ sẽ gánh hậu quả rất nặng nề”, Tổng thống Trump nói với các phóng viên trong Phòng Bầu dục ngày 7/1 (giờ Mỹ).
Các động thái của Washington sẽ phụ thuộc nhiều vào việc Mỹ đánh giá như thế nào về vụ tấn công của Iran vào căn cứ không quân al-Asad ở phía tây thủ đô Baghdad và một căn cứ thành phố Erbil thuộc khu vực bán tự trị Kurd ở miền bắc Iraq.
Tổng thống Trump cũng có thể chọn cách chấp nhận cuộc chơi của Iran như là một cách phản ứng được lên kế hoạch kỹ càng của nước này đối với việc Mỹ không kích ám sát tướng Iran Qassem Soleimani. Và như thế, ông sẽ tạm thời không sử dụng đến sức mạnh quân đội Mỹ.
Sáng nay Iran nhằm thẳng vào lực lượng Mỹ ở Iraq để bắn phá, nhưng không gây chết người. Điều này cho thấy Iran đã có thể có những bước đi gây ra thương vong lớn cho người Mỹ.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump không giơ má bên kia cho người ta tát tiếp, giới quan sát nhận định. Phương châm của ông là nếu ta bị tấn công, ta sẽ giáng trả đau hơn. Sau khi một nhà thầu dân sự Mỹ chết vì trúng rocket ở Iraq, ông hạ lệnh ám sát tướng Soleimani (cho máy bay không người lái bắn tên lửa vào đoàn xe chở tư lệnh Iran tại sân bay quốc tế Baghdad ở Iraq).
“Ông Trump đã đặt ra tiêu chuẩn và ông ấy sắp trả đũa quy mô lớn. Nếu ông ấy không làm điều ấy, tôi nghĩ rằng, ông ấy trông rất yếu ớt”, một nguồn tin, người mà gần đây nói chuyện với Tổng thống Mỹ, nói với CNN.
Thời gian cân nhắc
Tuy nhiên, những tranh cãi chính trị ở Mỹ cũng có thể kéo Tổng thống Trump đi theo một hướng khác. Ông có xu hướng rút binh sĩ Mỹ ở nước ngoài về nước.
Tổng thống Trump coi việc triển khai quân ở nước ngoài là tốn kém tiền bạc. Đương kim tổng thống Mỹ cam kết với chính giới rằng, ông khác với những người tiền nhiệm – những người sa lầy trong các cuộc chiến ở nước ngoài, đặc biệt là tại Iraq.
“Chúng ta không muốn ở đó mãi mãi. Chúng ta muốn có khả năng thoát ra. Thú thật, ngay từ đầu tôi đã không muốn ở đó”, ông Trump nói khi đang làm việc trong Phòng Bầu dục.
Không như một số người dự đoán, Mỹ không lập tức trả đũa Iran. “Giờ là lúc kiên nhẫn và kiềm chế”, một quan chức cấp cao trong chính quyền Trump nói.
Tổng thống Trump dường như thở phào nhẹ nhõm trước thực tế không có người Mỹ nào thiệt mạng trong vụ không kích sáng nay, dù truyền thông Iran đưa tin có thương vong.
Việc phía Mỹ khẳng định rằng không có người Mỹ tử vong có thể giúp ông Trump có thêm điều kiện để tránh một cuộc tấn công trả thù quy mô lớn nhằm vào Iran.
Tổng thống Trump đã quyết định hoãn phát biểu trên truyền hình toàn quốc tối 7/1 sau khi có tin Iran tấn công. Điều này được coi là bước đi khôn ngoan, giúp ông có thêm thời gian để cân nhắc thời gian và cách thức trả đũa.
Trung tướng Mark Hertling (đã nghỉ hưu), nhà phân tích quân sự của CNN, nói rằng, lúc này Washington nên kiềm chế. “Rơi vào chiến tranh và khai chiến thì rất dễ. Đưa mình ra khỏi cuộc chiến thì cực kỳ khó”, ông nói.
Thượng nghị sĩ Robert Menendez, thành viên Ủy ban Đối ngoại của Thượng viện Mỹ, thúc giục Tổng thống Trump lùi lại một bước, tránh đối đầu Iran trước khi quá muộn.
“Chúng ta đang ở giao điểm rất quan trọng, nơi chúng ta vẫn còn cơ hội thể hiện trách nhiệm và theo đuổi các kênh ngoại giao. Người Mỹ không thích dính dáng một cuộc chiến bất tận nữa ở Trung Đông mà không có mục tiêu hoặc chiến lược rõ ràng”, nghị sĩ Menendez tuyên bố.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và tướng Iran Qassem Soleimani. Ảnh: AP. Đề nghị đình chiến không chính thức
Một câu hỏi then chốt được đặt ra trong những ngày tới là liệu Tổng thống Trump có thể đoàn kết cả nước nếu tình hình trở nên xấu hơn.
Tuy nhiên, ít có khả năng tình hình thêm tồi tệ vì vụ không kích của Iran dường như được tính toán kỹ để gây áp lực chính trị với Tổng thống Mỹ, giới phân tích nhận định. Có lẽ Iran tin rằng, ông Trump không muốn đi vào lịch sử với tư cách khơi mào chiến tranh.
Căn cứ không quân al-Asad cũng quen thuộc với vị tổng thống vì ông từng tới đó trong chuyến thăm duy nhất tới Iraq hồi tháng 12/2018.
Trong khi tại Iran có nhiều lời bình luận hiếu chiến có lẽ dành cho người dân trong nước, Iran cũng nhấn mạnh rằng, họ phản ứng với cái chết của tướng Soleimani theo cách phù hợp và không có ý định gây chiến.
“Chúng ta không tìm kiếm sự leo thang hay chiến tranh, nhưng sẽ tự bảo vệ, chống lại bất kỳ sự xâm lược nào”, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif viết trên Twitter. Đây có thể được coi là một dạng đề nghị đình chiến không chính thức.
Chiều nay (giờ Việt Nam), nhà lãnh đạo tối cao của Iran Ayatollah Ali Khamenei vừa phát biểu trên truyền hình toàn quốc. Ông biểu dương tướng Soleimani.
Trước đó, quân đội Iraq tuyên bố, từ 1h45 tới 2h15 sáng nay (giờ địa phương), Iran đã bắn 22 tên lửa vào hai căn cứ quân sự Mỹ. Tổng cộng 17 tên lửa, trong đó có 2 quả không nổ, rơi xuống căn cứ không quân Al-Asad ở tỉnh Anbar, và 5 quả trúng căn cứ ở tỉnh Erbil.
Sau vụ không kích, Tổng tham mưu trưởng Các lực lượng Vũ trang Iran, tướng Mohammad Baqeri, nói rằng, nếu Mỹ trả đũa Iran, phản ứng của Tehran “sẽ mạnh mẽ hơn và gây sửng sốt hơn”, hãng tin IRNA đưa tin.
Mỹ phóng thử tên lửa Kongsberg từ tàu tác chiến ven bờ. Ảnh: US Navy. 
